MODERNIZATION OF HIGHER EDUCATION PROGRAM OF KAZAKHSTAN IN THE TEACHING RAF
General social change and, as a consequence, changes in such basic elements of higher education as state standards of the basic pedagogical approaches to the development of educational programs, the level structure of higher education lead to the necessity of modernization of the requirements for the teaching and formation of an adequate competence model of professional training.
It should be noted the similarity of the main approaches to modernization of high school system. General trends can be identified in the educational systems of different countries. However, the origins are similar in content trends substantially different at the time. So many ideas (competence approach, intensification of scientific-research activities of higher school teachers, continuing education, etc.), which are regarded in Kazakhstan as an innovative, widely recognized in the world some time ago.
The article considered the main educational programs used in the Department of language and educational training of foreigners in order to ensure the quality of teaching Russian as foreign language and increase the interest of students to the educational process. The article also analyzes the compliance of standards in education of foreign students to the modern requirements of higher education, factors affecting the quality and progress in the learning and results.
Key words: higher education, educational programs, quality of teaching, methodology, educational standards.
Education, including higher, is the process of change and the education of man, giving him new qualities and properties that did not exist previously. The main objective of higher education is the formation of professionals, not only able to develop and use methods and means of labor in certain areas, but people who know how to act and to apply the acquired knowledge in new conditions — conditions of a competitive market economy.
At the Kazakh National University named after al-Farabi there are constantly working on improvement of the quality management system of education. In the scientific publication G. S. Minagawa «Development, implementation and improvement of the quality management system in higher educational institutions of Kazakhstan» includes not only quality management principles but also the definitions of «quality in education» and «quality products of the University.»
The purpose of this article is to analyze the quality of training foreign students at Russian lessons the modern requirements of higher education. In the guidelines the «Standards and criteria for the accreditation of educational technical and vocational programs» there is about Independent Kazakhstan Agency for quality assurance in education implemented the provisions of the Law of the Republic of Kazakhstan «About education».
In professional activities teachers are guided by the «Academic policy of KazNU named after al-Farabi», which presents the basic principles of education system of our University. The quality in the education system, by definition, G. S. Minagawa consists of the learning process and outcomes in education, which is determined by many factors, including:
— as a subject of the educational services (students, trainees, etc.);
— quality of educational services institution (the University), including:
— quality of the project (the structure and content of training programs) [1, 15].
Following the implementation of the basic requirements and provisions of the above regulations in the process of teaching foreign students, we define motivation in education, abilities and individual characteristics, social and personal status, and level of education of listeners. We create an appropriate psychological climate in the classroom, which is based on respect for the individual being trained, lack of fear of language mistakes and psychological barriers in the communication process.
Pedagogical position is some moral choice that makes the teacher. For the teaching position is characterized by two sides: the worldview (expressed in the awareness of the public importance of the profession, orientation to humanistic principles) and behavioral (expressed in the ability of the teacher to make decisions, to bear responsibility for them and create conditions for self-realization of the individual student). The second group of components comprises psycho-pedagogical competence and pedagogical development of thinking. Pedagogical thinking involves critical thinking (implies the need to analyze its interaction with the learner); creative thought; problemdivergent thinking. The third group we included education in the field of the taught subject and research activities. The fourth group of components includes the culture of professional conduct, the ways of self-development, ability of self-regulation of their own activities, communication.
Self-regulation, in this case, this behavior is in accordance with the teaching requirements, efforts to meet the needs and interests of students. Any self-regulation is implemented through: the normative component (the body of knowledge, concepts and requirements of the teacher’s personality); regulatory component (feelings, attitudes, beliefs that the teacher implements in his behavior) and action-behavioral component (involves the implementation of volitional processes in the direction of control and correction of their behavior).
To improve the quality of the educational project (the structure and content of training programs), the Department of language and educational training of foreigners composed of educational-methodical complexes of disciplines: Russian as a foreign language, Kazakh as a foreign language, Language adaptation, Introduction to Russian language audio-visual course etc., which contain guidelines and instructions for practical exercises, a list of recommended literature, course contents, guidelines, materials for students` work etc.
Group work allows you to individually adjust the volume of the material and mode, gives you the opportunity to shape the ability to work together to do the activity; use the method of mutual control. The ability to self-assess their work without the usual five-point system allows respecting the principle of security, to develop interest in the subject, and the use of reference signals (tables, schemes, figures, etc.) will facilitate the memorizing of the studied material.
For the world of pedagogy new century is characterized by the transition to such models of education that put the student in an active position. The learning process is constructed as a research activity, during which there is an exchange of opinions, discussions takes place. There is transition lesson system from individual and group forms of work to a requirement of time. And in this context it is not quite justified the modest place that still is in school group work.
As example, look at the syllabus on the discipline «Introduction to Russian language» for level of beginners – initial level of language, which includes the following objectives: to master the skills of using grammar forms of the Russian language course elementary level of education; to consolidate the skills of using structures taken in box the field of communication; to firmly grasp the most frequent phrases used when communicating in the Russian language; to facilitate the students ‘ adaptation to a foreign environment, to ensure their psychological comfort.
«Introduction to Russian language» is an intensive course for students beginning to study Russian language. In connection with the task the rapid assimilation of different aspects of language and kinds of speech activity, it is necessary to join grammar and conversation courses, which in turn require such guidelines as:
— language material, exercises and texts should correspond to the modern Russian everyday speech;
— based on fragments of texts and exercises to reach the level of discussing different topics;
— diversify grammar work, practicing skills in live communication, alternating exercises with the construction of dialogues and Poliakov etc.
The quality of products of educational institutions, according to the testimony of G. S. Minagewa is:
1) the quality of educational services in training of specialists and other students carried out by the teachers;
2) the quality of the range of professional theoretical and practical knowledge of the consumer-the graduate;
3) psychological-pedagogical technologies, pedagogical development; 4) there are scientific researches and their results [1, 17].
In this regard, it should be noted that systematic training process is making deliberate the lesson. In addition, manage the training process and follow a deliberate strategy of learning helps us learning system, learning and methodological principles of teaching Russian as a foreign language:
— awareness training;
— communicative nature of learning;
— situational-thematic presentation of educational material;
— functional approach to the selection and flow of the language material;
— the principle of a systematic study of the language and speech material;
— consideration of the native language of the listeners;
— accounting of individual psychological characteristics of personality [3, 27].
Let us dwell on some of them: awareness of learning and communicative nature of learning. For example, awareness training is implemented in that adult trainees should sensibly perceive the theoretical facts of the target language, not just memorize but also to understand the rules of phonetics, vocabulary, grammar, work on exercises that help to automate the skills, and then consciously designing different statements, first on samples and then on a given topic without relying on speech samples.
According to the testimony of Doctors of pedagogies A. K. Krupchenko and Professor Kuznetsov A. N. communicativeness is a property of speech to express certain content in order to meet the specific needs of communicants [4,167].
Principles of the communicativeness of teaching ensure that the practice of linguistic communication in the classroom makes the creation of speech automatisms and fully adequate to the meaning of communication purpose and transfer of information.
As mentioned above, to manage learning process and to follow a deliberate strategy of learning helps us various forms of education. By definition of academician A. M. Novikov, «forms of learning can be defined as a mechanism to streamline the learning process with respect to the positions of its subjects, their functions, and perfection of cycles, the structural units of learning over time» [2, 5].
According to the methodology of the higher school it is characterized by specific forms:
lecture, seminar, practical training etc., such forms, which are selected in accordance with the methods of teaching, field of study, and characteristics of the subjects of study.
At the faculty of pre-University education there are given the work with foreign students, the methodology of practical training and principles of organization of independent work. By the way, independent work is considered as a form of training due to the fact that the study of foreign languages, as you know, it takes longer if you prepare the listener. We are developing guidelines and materials for independent work of students:
— the timing of the assignments (before each module);
— deadlines for tasks (in the classroom classes in the specified week);
— personal interview at the study of the text, verification exercises, compositions, included in the complex of SRS;
— list of literature needed by the students;
— criterion assessments described in the course content.
According to the famous Russian academician A. M. Novikov, «an independent academic work – the highest form of educational activity». Outstanding German educator A. Diesterweg wrote: «development and education are different; no one can be this or this. Anyone who wants to meet them must attain their own activity, their own, their own tension; it can only get arousal from the outside» [2, 3].
We also applied individual-group learning, where the students of different age, level of fitness are engaged in one group and the teacher, alternately working with each and giving those jobs, it can teach a group of students. The basis of the individual forms of learning characterized by academician A. M. Novikov as the Dalton plan are: independent distribution of students time and sequence of academic work with consulting assistance of the teacher, flexible system of organization and regard for the individual promotion of the listener as the execution of tasks [2, 4].
Form individual learning organizes individual promotion total for this contingent of students to the program. It is characterized by certain isolation in the work of individual students.
We also used this modified form of work, both group and individual training, developed, as noted by the academician A. M. Novikov, in the 80-ies of XX century in the United States [2, 5]. According to this system of individual instruction is combined with the organization of work of students in small groups (3-4 people). The training material is divided into certain parts or tasks. Each student is working on material at their own place. Students work in pairs, checking each other’s performance of test tasks. If the student achieves the desired result in the Autonomous operation mode and mutual verification, he is admitted to the final examination, which conducts a well appointed lecturer achiever listener. The teacher at this time has the ability to pay attention to work with individual students.
This form of training is used in those cases where a noticeable variation of performance in the group and a significant number of students are not lagging allows the teacher to study material at the same time.
As a result of this learning, we can support from peers and opportunities to work through training material at their own pace, improving the academic performance of students. Also there has been improvement in personal self-esteem of students, especially in the period of adaptation to new conditions of training.
Thus, we see that ensuring the quality of training at the lessons of Russian language for foreigners is a difficult task, but doable. We have considered only small episodes of combination of forms and methodological principles of teaching. In the future we need to develop a variety of forms of training, such as forms of distance learning, interactive learning, and others.
Bibliography
1 Minazheva G. S. Razrabotka, vnedrenie i sovershenstvovanie sistemyi menedzhmenta kachestva v vyisshih uchebnyih zavedeniyah Kazahstana. Nauchno-prakticheskoe izdanie. – Almaty: Kazak universiteti, 2009. – 111 s.
2 Novikov A. M. Formyi obucheniya v sovremennyih usloviyah. Sayt akademika A.M. Novikova.
3 Kryuchkova L.S., Moschinskaya N.V. Prakticheskaya metodika obucheniya russkomu yazyiku kak inostrannomu. – Moskva: Izdatelstvo «Nauka», 2009.
4 Krupchenko A.K., Kuznetsov A.N. Osnovyi professionalnoy lingvodidaktiki: Monografiya.
– M.: APKiPPRO, 2015. – 232 s. – (Seriya «Professionalnaya lingvo-didaktika»).
Г.К. Ихсангалиева, A.A. Раимбекова, Ж.С. Нуржанова
МОДЕРНИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ КАЗАХСТАНА
В ПРЕПОДАВАНИИ РКИ
Общесоциальные изменения и, как следствие, изменения таких системообразующих элементов высшего образования, как государственные стандарты, базовые педагогические подходы к построению образовательных программ, уровневая структура высшего образования приводят к необходимости модернизации требований к преподаванию и формированию адекватной компетентностной модели профессионального обучения.
При этом необходимо отметить схожесть основных подходов к модернизации системы подготовки специалистов высшей школы. Общие тенденции можно выделить и в образовательных системах разных стран. Однако зарождение схожих по содержанию тенденций существенно отличается по времени. Так, многие идеи (компетентностный подход, активизация научно-исследовательской деятельности преподавателей высшей школы, непрерывное образование и т.п.), которые рассматриваются в Казахстане как инновационные, стали общепризнанными в мире еще некоторое время назад.
Рассматриваемые в статье основные образовательные программы используются на кафедре языковой и общеобразовательной подготовки иностранцев с целью обеспечения качества обучения русскому как иностранному и повышения интереса обучающихся к образовательному процессу. Также в статье анализируются вопросы соответствия стандартам обучения иностранных студентов современным требованиям высшей школы, факторы, влияющие на качество и успеваемость в учебном процессе и результаты. Г.К. Ихсангалиева, A.A. Раимбекова, Ж.С. Нуржанова
ОРЫС ТІЛІН ШЕТ ТІЛІ РЕТІНДЕ ОҚЫТУДА ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЖОҒАРЫ
БІЛІМ БЕРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ЖАҢҒЫРТУ
Жалпы әлеуметтік өзгерістер және жоғары білім беру элементтерінің жүйе құраушы мұндай өзгерістерінің салдары ретінде, атап айтатын болсақ, мемлекеттік стандарттар, базалық педагогикалық тәсілдерді құру, жоғары білім беру бағдарламаларының деңгейлі құрылымы кәсіби оқыту моделінің құзыреттілігін қалыптастыру мен жаңғырту талаптарының қажеттілігіне әкеледі.
Бұл ретте жоғары мектеп оқытушысын даярлауда жаңғырту жүйесіне ұқсас негізгі тәсілдерді атап өту қажет. Әр түрлі елдердің білім беру жүйелеріндегі жалпы тенденцияларын да бөліп көрсетуге болады. Алайда мазмұны бойынша тегі ұқсас тенденциялар уақыт бйоынша айтарлықтай ерекшеленеді. Осылайша, Қазақстанда инновациялық деп қаралып жүрген көптеген идеялар (құзыреттілік тәсіл, жоғары мектеп оқытушыларының ғылыми-зерттеу қызметін жандандыру, үздіксіз білім беру және т.б.) әлемде көпшілік мойындаған идея ретінде біраз уақыт бұрын болған.
Мақалада шетелдік студенттердің тәлім-тәрбиесінің сапасы жоғарғы мектептің қазіргі талаптарына-сәйкестігі қарастырылады, тәлім-тәрбиенің үдерісінің сапасына және тәлім-тәрбиенің нәтижесіні
сапасына әсер ететiн факторлар талданады. Мақалада тәлім-тәрбиенiң сапаcын қамсыздандыру үшін тәлім-тәрбиенiң әдістемелік пішіндерiнiң түрлі тіркестерi ұсынылады.
ӘОЖ 374.987.5
Р.М. Казбекова
Ш.Уәлихaнoв aтындaғы Көкшeтaу мeмлeкeттік унивeрcтeті
Көкшeтaу қ., Қазақстан raushankazm@mail.ru
«ХИМИЯ» МАМАНДЫҒЫ БОЙЫНША ОҚИТЫН СТУДЕНТТЕРДІҢ МӘДЕНИАРАЛЫҚ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІК ДЕҢГЕЙІН АНЫҚТАУ
Мақалада химия мамандығы бойынша оқитын студенттердің мәдениаралық кәсіби құзыреттілік тұрғысынан оқыту және оның деңгейін анықтау сауалнамасын құрастыру әдісі туралы айтылады. Химия мамандарына өткізілген сауалнама талдауы мен нәтижесі беріледі.
Тірек сөздер: құзыреттілік, мәдениаралық кәсіби құзыреттілік, қалыптастыру, химия маманы, сауалнама.
Еліміздің болашақта көркейіп, бәсекеге барынша қабілетті 30 мемлекеттің қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақтың қандай білім мен тәрбие алатынына тікелей байланысты. Қазақстан Республикасының президенті Н. Ә. Назарбаев «Өзінің тарихын, тілін, мәдениетін білетін, сондай-ақ заманына лайық, шет тілдерін меңгерген, озық әрі жаһандық көзқарасы бар қазақстандық біздің қоғамымыздың идеалына айналуға тиіс»-деп 2018 жылғы 10 қаңтар жолдауында тұжырым жасады.
Қазіргі өскелең талап бойынша әрбір оқу пәні бойынша білім, білік және дағдыны ғана игеру білім алушының құзыреттілігі үшін жеткіліксіз, жеке тұлғаның қалыптасуында ең тиімді жол мәдениаралық кәсіби құзыреттілікті қалыптастыру болып табылады. Олай болса, республика оқу орындарының алдында жан-жақты дамыған, саяси сауатты, терең теориялық біліммен қаруланған, өзге ұлт адамдарымен қарым-қатынас мәдениетін меңгерген маман дайындау міндеті тұр. Химия – Қазақстанның мандай алды ғылымы. Қазақстан химиялық орталықтарды, жоғары білімді мамандарды даярлау арқылы ғана алдыңғы қатардағы отыз елге қосыла алады.
Химия мамандарының мәдениаралық кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру өзекті мәселелердің бірі. Мәдениаралық кәсіби құзыреттілігін қалыптасырмай, біріншіден оның бастапқы деңгейін анықтау қажеттілігі туындайды. Ол үшін сауалнама әдісін қолдануға болады.
Сауалнаманың мақсаты — химия мамандарының тілді ғана емес, сонымен қатар химия саласындағы әлем елдер мәдениеті түсінігінің сапасың көрсету болып табылады.
Сауалнама құрылымы кіріспе, деректеме және негізгі сияқты үш бөліктен тұрады. Кіріспеде респонденттің пікір сұрауға қатысуын өтініп, оның мақсаты көрсетіліп, респонденттің жауаптарының қандай пайда әкелетіндігі туралы айтылады. Сауалнаманың негізгі бөлігінде зерттеу мақсаттарын айқындайтын сұрақтар қойылады, ал деректеме бөлігінде – респонденттердің жасы, жынысы, мамандық атауы сияқты сұрақтар қойылады.
Мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін анықтау сауалнамасын құрастырудың бағдарламасы келесі:
Сауалнаманың мақсатын анықтау.
Сауалнама сұрақтарын дайындау.
Сауалнаманы ұйымдастыру, яғни өту орнын, қажет респонденттер санын табу.
Химия сабағын ағылшын тілінде және қазақ тілінде оқитын тобтар арасында сауалнама өткізу және олардың деңгей айырмашылығын салыстыру.
Практикалық бөлім — сауалнаманы өткізу процесі.
Жалпылау — алынған мәліметтерді талдау, сипаттау және мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін анықтау.
Сауалнама сұрақтарың құрастыру ұсыныстары:
1. Сұрақ тек бір мәселе төңірегінде болуы тиіс. Бір сөйлемде екі жауапты талап ететін, екі ұшты сұрақтар болмауы керек.
2. Сауалдар түсінікті, бір мәнді, нақты және анық сенімді жауап алуға мүмкіндік туғызуы тиіс.
3. Сауалнама зерттеу мақсатына және міндеттеріне сәйкес сұрақтардан тұруы тиіс.
4. Сұрақтар логикалық сәйкестікпен қойылуы керек.
5. Сұрақтар екі мағыналы сипатта болмауы керек. Мысалы, «кейде», «жиі», «андасанда» деген сөздер көп мағыналы болғандықтан, олардың орнына нақты сөздер қолданылуы керек. «Сіз» деген сөз кейде ұжымдық сипатта болуы мүмкін, сондықтан сұрақты құрастыру кезінде оның орнына «Сіз өзіңіз» деген сөз нақтылау болады [1, 56-57].
Сұрақтардың стандартталу типтері бойынша сауалнама ашық және жабық түрде болуы мүмкін. Жабық түрдегі сауалнамада мүмкін жауаптар түрі, шкаласы, сондай-ақ «иә» немесе «жоқ» сияқты жауаптар болады. Олардың артықшылығы – жауаптарды жылдам өңдеуге және бастапқы мәліметтерді кестеге енгізуге мүмкіндік береді. Өте жақсы стандартталған сауалнама – ол қойылатын сұрақтары мен жауаптары бұрыннан анықталған сауалнама. Ашық сұрақтарға жауаптар дәл осы мәселе жөнінде, өз ойын білдіретін ерікті түрде болуды көздейді. Ашық сұрақтарды тұтынушылар тауардың сапасы, дизайны, бағасы туралы не ойлайтынын белгілеу қажет болғанда, зерттеудің ізденіс кезеңінде қолдану пайдалы. Жауаптардың сан алуандығы оларды өңдеуді қиындатады. Сонымен мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін анықтау үшін, жабық түрдегі сауалнаманы құрастырған дұрыс. Себебі нақты дұрыс немесе бұрыс жауап сандары арқылы, мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін арықарай анықтау процесі жүзеге асырылады [2, 18].
Мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін анықтау сұрақтар мазмұны әр қырлы болуы тиіс. Бұл дегеніміз әлем елдерінің атақты химиктері туралы бір-екі сұрақ, сонымен қатар отандық химиктерімен байланысты сұрақ. Бұл сұрақтар арқылы студенттердің халықаралық дәрежеде немесе өз ел ішінде ғана білім мағлұматтарын алып жатқанын көруге мүмкіндік береді. Химиялық элементтер мен формулалардың ағылшынша атауларын жазу арқылы, студенттердің кәсіби жағынан құзыреттілігін аңғаруға болады. Әлем бойынша орнатылған ашулар мен жаңалықтар туралы сұрақ, студенттердің мәдениаралық ой-өрісін көрсетеді.
Жоғарыда аталған мәліметтерге сүйіне отырып, өткізілген сауалнама мысалын қарастырайық. Сауалнамаға Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің «Химия» маман студенттері алынды. Олардың саны 50-ге теңейді. Жастары 18-20 аралығында, екінші және үшінші курс студенттері.
Қойылған сұрақтарға 30 минут ішінде студенттер жауап берді, олардың саны сауалнаманың нәтижесіне әсер етті. Студенттердің білім деңгейлері алынған балдардың саны бойынша бағаланды. Зерттеу нәтижелері бойынша респонденттердің жауаптары төмендегі топтарға бөлінді:
— мәдениаралық кәсіби құзыреттілік компоненттің жоғары деңгейі – 11 -15 балл; — мәдениаралық кәсіби құзыреттілік компоненттің орташа деңгейі — 7-10 балл; — мәдениаралық кәсіби құзыреттілік компоненттің төмен деңгейі — 1-6 балл.
Сауалнамадағы сұрақтарға және жауаптарына тоқталатын болсақ, 15 сұрақ және 5 жауап нұсқалары берілді. Бұл сұрақтар мәдениаралық деңгейде танымал химиктер, элементтер, зертханалар туралы және студенттердең химиялық элементтер мен формулалардың ағылшынша атауларын жазу сұралды.
Химия мамандығының студенттері химиялық элементтермен байланысты сұраққа ең көп дұрыс жауабын берді. Мысалы: Менделеевтің периодтық кестесінің 113 нөмірі бойынша, жаңа, асыл тұқымды элементтерінің бірі? Бұл сұраққа 50 студенттердің ішінен 81%-ы дұрыс жауап берді. Сонымен қатар бұл сұрақ арқылы, студенттердің жаңа ашылып жатқан элементтермен таныстығы көрінді. Химияның жаңа ашуларымен таныс болу кәсіби кұзыреттілік тұрғысынан оң әсер етеді.
Сауалнаманың дұрыс жауаптары бойынша екінші орында келесі сұрақ: 1748 жылы Ресейдегі алғашқы химиялық зертхананың негізің салушы кім? Бұл сұрақтан студенттердің орыс химиктерімен таныстығы байқалды, оның бір себебі кеңес одағынан келе жатқан химия оқулықтары. Отандық химигі туралы сұраққа 50 студенттер ішінен тек 4%-ы ғана жауап берді. Мысалы: Тұңғыш рет химия ғылымының докторы атағын алған қазақ химик — органигі? Студенттер мәдениаралық деңгейге шығу үшін, біріншіден отандық химиктерді білуі қажет.
Химиялық элементтердің ағылшынша атауларын жазуда 50 студенттер ішінен 70%-ы жауап берді. Яғни олар элементтердің ағылшынша атауларын біледі. Дегенмен химиялық формулалардың ағылшынша атауларын жазуда студенттердің 11%-ы ғана жауап берді. Сұрақ ішінде химия саласында жие қолданысқа ие формулалар болды және олардың атауларын жазбау, кәсеби құзыреттіліктің төмен деңгейің көрсетеді. Мысалы: Хлор қышқылы, НСlО4 — Perchloric acid; Сутегі йоды, HI — Hydrogen iodide; Сутегі қышқылы, HSCN — Thiocyanic acid. Студенттер мәдениаралық деңгейде танымал химиктер мен әлемдегі елдердегі химиямен таныс емес. Себебі қалған мәдениаралық кәіби құзыреттілікпен байланысты сұрақтарға студенттердің 22%-ы ғана жауап берді.
Сауалнама сұрақтарына студенттердің дұрыс жауап берген саны саналды. Нәтижесінде 15 сұрақтың ішінен студенттердің 77%-ы дұрыс 6 сұраққа жауап берді, 4%-ы 7 сұраққа дұрыс жауап берді, қалған 19%-ы дұрыс 4 сұраққа жауап берді. 15 сұрықтың ішінен 6 ғана сұраққа дұрыс жауап беру жартысына тең келмейді, яғни мәдениаралық кәсіби кұзыреттілік сапасы қанағаттандырарлық емес.
Бұл сауалнама нәтижесінен кейің, химия мамандығы бойынша оқитын студенттердің мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейі анықталды. Ол үшін 100%-ды 6-ға көбейтеміз және 15-ке бөлеміз. Нәтижесінде 40% шығады. Осы 40% студенттердің қазіргі мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін құрайды.
Сонымен, сауалнама жүргізілген топтардың жауаптары кілтке сәйкес тексеріліп, жауап парақтары талданғаннан кейін, студенттердің мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін анықтау қажеттілігі туындады. Ол үшін пайыздық қатынас есептелді. Нәтижесінде «химия» мамандығының 2-3 курс студенттерінің мәдениаралық кәсіби құзыреттілігі 40%-ға ғана қалыптасқаны анықталды. Студенттер мәдениаралық кәсіби құзыреттіліктің төмен деңгейінде тұр. Қалған мәдениаралық кәсіби құзыреттіліктің 60%-ы жетілмеген, оны қалыптастыру қажет.
Қорыта айтқанда, сауалнама арқылы мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін анықтауға болады. Сауалнаманы жүзеге асыру үшін, біріншіден мақсатын білу керек. Одан кейің сауалнама сұрақтарын дайындау, сауалнаманы ұйымдастыру, өткізу, алынған мәліметтерді талдау, сипаттау және мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейін анықтау процесстері жүреді. Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің
«Химия» маман студенттерінің мәдениаралық кәсіби құзыреттілік деңгейі 40%-ды құрайды.
Әдебиеттер тізімі
1. Dewey, John (1938). Logic: The Theory of Inquiry. New York:NY: D.C. Heath & Co.
2. Никандров В. В. Вербально-коммуникативные методы в психологии. — СПб.: Речь, 2002.
Р.М. Казбекова.
ОПРЕДЕЛЕНИЯ УРОВНИ МЕЖКУЛЬТУРНОЙ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ
КОМПЕТЕНЦИИ УЧАЩИХСЯ ПО СПЕЦИАЛЬНОСТИ «ХИМИЯ»
В данной статье рассматривается способ определения уровни межкультурной профессиональной компетенции у студентов по специальности «химия». Как способ определения уровни межкультурной профессиональной компетенции автор указывает опрос студентов. В статье рассматривается способы формирования вопросов и пример проведеного опроса. В результате опроса было выявлено, уровень межкультурной профессиональной компетенции у студентов Кокшетауского государственного университета имени Ш.Уалиханова.
R.M. Kazbekova
DETERMINING THE LEVEL OF INTERCULTURAL PROFESSIONAL
COMPETENCE OF STUDENTS ON A SPECIALTY «CHEMISTRY»
This article has written about a method for determining the levels of intercultural professional competence among students in the specialty «chemistry». As a way to determine the levels of intercultural professional competence, the author indicates a survey of students. The article considers methods of forming questions and an example of a survey. As a result, it was revealed the level of intercultural professional competence among students of the Kokshetau State University named after Sh. Ualikhanov.