Қазақстанның әлемдік қауымдастықтың мүшесі және қазіргі халықаралық құқықтың субьектісі ретінде дамуы.
Қазақстан 1992 ж. 2 наурызында БҰҰ-ның мүшесі болып кірді. Бұл оқиға Республиканың халықаралық ұйымдар жүйесіне ықпалдасуының бастамасы болды. ҚР сыртқы саясаты қызметіндегі басты бағытқа БҰҰ-ның ең өкілді органы Бас Ассамблеядағы жұмысы жатады. Ең алғашқы рет қазақ делегациясы егеменді мемлекет өкілі ретінде қатысқан форум – БҰҰ Бас Ассамблеясының 47 – сессиясы (1992ж.) . БҰҰ БА –ның 47,48,49,50,51,52,53-сессияларына белсенді қатыса отырып, біздің Республика өзін әмбебап және беделді ұйымның толық құқылы мүшесі екенін танытты.
БҰҰ БА-ның 52-сессияссы ( 1997 ж ). Күн тәртібіне 100-ден аса мәселе енгізілген болатын. БҰҰ БА 52-сессиясының Президенті етіп БҰҰ тарихында алғаш рет Шығыс Еуропаның өкілі – Украинаның Сыртқы істер министрі Ғ.Удовиченко сайланды. Сессияда Бас хатшы және СБ,ЭКОСОС, Халықаралық сот негізгі органның есепиері тыңдалды. Көп көңіл қаржылық мәселелерге бөлінді. БҰҰ-ның тек 90 мүшесі мемлекеті ғана жыл сайынғы үлестерін төлеген. Осыған ббайлааанысты БҰҰ цейтнотқа түсті. БҰҰ бюджетінде үлесі 25 % құрайтын АҚШ екі жыл ішінде 1,5 млрд доллардан артық сома қарызданып қалды. 14 мүше мемлекет екі жылдан астам уақыт аралығында жарғылық үлестерінтөлемеу себептерінен ддауыс құқығынан айырылды. Борышқорлар қатарына Қазақстан щда қосылды, онның жыл сайынғы үлесі 2 млн құрайды. 52-сессиясының бассына қарай Қазақстанның қарызы 4,5 млн долларға жуық болды.
БҰҰ БА-ның 53-сесиясы ( 1998 ж). Бір қуанатын жағдай, Қазақстан Республикасының БҰҰ-ддағы тұрақты өккілі, азиялық мемлекеттер тобы жағынан бірауыздан Біріннші комитеттің вице-төрағасы етіп елші А. Арыстаанбекова сайланды. Қазаақстаан өкілін жзоғары орынға сайлау БҰҰ-дағы біздің елдің түрлі қарусыздандыру және халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелерін шешудегі рөлін мойындағанының белгісі. Ядролық мұрадан бас тарту, Семей полигонан жабу туралы Қазаақстаан Республикасы Президентінің Жарлығғы әллемдік қауымдастықпен Қазақстаанның ядролық қарусыздандыруға қосқан үлкен үлесі ретінде қарастырылаады.
“ Қазақстан халықаралық экономикалық қатынастар жүйесінде” және “Қаззақстанның аумақтыққ экономиеалық және халықаралық қаржылық ұйымдармен ынтымақтастығы” деп аталатын осы оқу құралының тарауларында біздің Ррспубликамыздың халықаралық экономикалық, соның ішінде қаржылық байланыстары мәселелері бай нақты материялдар негізінде қарастырылған. Сондықтан бұл тақырыпта Қазақсстанның тек БҰҰ-ныңң мамандандырылған мекемелерімен ынтымақтастығынн көрсетеміз.
Қазақстанның СlМ өкілдері ЭСКАТО аумақтық экономикалық ынтымақтастық боойыншакомитеттің топ басшыларының 4 Жиналысына қатысты. Осы форумда ьҚазаақстанның “ ПРООН (1,780 млн. доллар) қаржыландыратын және қабылдаушы жақ үкіметі қаржыландыратын” Көлік пен телекомуникация саласындағы қызметтердің дамуы арқылы реформа бағдарламасына қосылуы туралы мәселе оң қарастырылды. Қазақстан делегациясы ең алғашқы рет ЕЭК-ның жыл сацынғы 50-ші сессиясына қатысты. Бұл форумның жетістігіне Қазақстанға “ ЕЭК үшін басым ел” мәртебесі берілуі жатады, ол Қазақстан үшін ірі жобаларды жасау комиссиясы жағынан үлкен назар аударады деген сенім білдіреді.
Қазақстан да БҰҰ-ның мамандандырылған мекемелері өз офистерін құрды:
ПРООН (БҰҰ –ны дамыту бағдрламасы);
Бүкіләлемдік банк;
ЮНФПА ( халық саны бойынша БҰҰ –ның қоры) ;
ВОЗ (бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымы);
ЮНЕСКО (Білім, ғылым және мәдениет мәселелері бойынша БҰҰ);
ЮНИСЕФ (БҰҰ-ның Балалар Қоры);
УВКБ (Босқындар бойынша БҰҰ Жоғарғы Комиссарының Басшылығы);
ЮНДКП (Есірткі заттарды бақылау бойынша БҰҰ бағдарламасы );
ООН/ДОИ (Қоғамдық ақпарат департаменті);
ЮНИДО (Өнеркәсіптік Даму бойынша БҰҰ);
ЮНСПИД (СПИД-пен күрес бойынша Ғаламдық денсаулық сақтау бағдарламасы);
МОТ ( Халықаралық еңбек ұйымы);
ДООН (БҰҰ-ның еріктілері );
ПКНС ООН (Есірткі заттарды бақылау бойынша БҰҰ-ның Халықаралық бағдарламасы).
Жұмыспен қамту. ПРООН-ның тұрақты жұмыспен қамтудағы көмегі мемлекеттік жекешелендіру бағдарламасы, ірі мемлекеттік кәсіорындарды қайта құру мен шағын орта бизнесті дамытуға бағытталған.
Мемлекеттік секторды басқару. Ол үшін салада жүзеге асырылады:
А) шет ел көмегін басқару;
Б) Президент пен Премьер- министрге консультациялық қызмет жасау;
В) Мемлекеттік қызметкерлерді оқыту.
— энергетика;
— сауда;
— өнеркәсіп және тау кен саласы;
— көмекті басқару;
— Арал теңізі;
— “Кешенді” (зонт) “жобасы” – министрліктерге, мемлекеттік және жеке меншік кәсіпорындарға, шағын бизнеске жедел көмек көрсету үшін.
БҰҰ-ның 50 жылдан астам өмір сүруінің ішінде әлем өзгерді: ондаған жаңа мемлекеттер пайда болды, адамзат үлкен ғылыми- техникалық прогресс жасап үлгерді. Ал әлем алдында сол бұрынғы мәселеллер қалып отыр: соғыс, аштық, кедейшілік және теңсіздік жер бетінен кеткен жоқ.
ҚР БҰҰ –ны рефомалау мәселесінде салмақты позиция ұсынып отыр. Бір жағынан БҰҰ –ны қайта құрғанда асығушылық жасасақ, әлемнің тұрақсыздығына әкелуі мүмкін. өйикені түрлі кіші және үлкен мемлекеттерде тұратын бұл бірегей ұйым бөлшектеніп отыр. Екінші жағынан, БҰҰ әлемнің геосаяси картсындағы үлкен өзогерістерге немқұрйды қарайтын қатып қалған ұйым болмауы керек.
Қазақстанның БҰҰ-ны реформалауға қатысты көзқарасы ҚР ПрезидентіН.Назарбаевтың 1995 ж. 22 қазандағы БА-ның арнайы санатты отырысында сөйлеген сөзінде баяндалды. Ол – Қауіпсіздік Кеңесінің құрамын кеңейту:
— қауіпсіздіктің ғаламдық және аумақтық жүйелерін шешудегі оның рөлін күшейту;
— бейбітшілік күштер қорын құру;
— БҰҰ БА-ның сессиясын арнайы күн тәртібін белгілей отырып өткізу;
— “БҰҰ –ның реформалануы – XXI ғасыр шақыруына тұрарлық жауап жасау” және т.б.
Бірақ бұл акциялар абайлықпен жасалуы керек және тексерілуі тиіс әрі халықаралық құқықтық жетекші субъектілерімен үйлескен болуы керек. Мұндай маңызды мәселелерде тегіс қамти алатын консенсусқа жету керек. Әйтпесе, бүкіл халықаралық қатынас жүйесінің теңсіздігі қауіпі бар.