Шығындарды есептеудің ерекшеліктері:
1. Дисконттау — нақтылықсыздықтағы және коэффициент түріндегі
уақыт факторының шығындарын есептеу кезіндегі есеп.
Экономикалық талдауды жүргізу кезінде қазір енгізілген шығындар
болашақтағы, негізінен дағдарыстық есебінен енгізілуге тиісті болатын
шығындарға қарағанда аса елеулі ретінде субъективті түрде қабылданатын
факт ретінде ескеру ұсынылады, бұл – болашақтың анықталмағандығы мен
қоғамның игілікті жағдайының әсері көлемі бойынша ақшалардың
40
«құнсыздануы» нақтылықсыздығынан туындайды. Фармакотерапиядан
болатын әсер уақыт бойынша созылатын жағдайларды (бір жылға және
одан да көп) шығындар мына 1 формула бойынша есептелінеді:
r
n
Cn
r
C
r
C
r
C
Р
1
…
1
3
3
1
2
1
1
1
, (1)
мұнда:
Р-дисконтталуды ескере отырып, қазіргі мезеттегі құнның
маңыздылығы,
с-бірінші, екінші п-жылдағы құн:
r – дисконтталу деңгейі (орташа 3-тен 5%-ға дейін).
Шығындар қазіргі мезеттен кері есептегенде қаншалықты кейін болуы
тиіс болса, олардың бүгінгі күнгі нарқы да соншалықты төмен.
ІІ. Шығындардың альтернативтілік қағидасы – қорлардың өте жақсы
мүмкін боларлық альтернативтік қолданылуы нұсқасындағы бағалануы.
Альтернативтік шығындардың көлемін анықтау үшін нарықтық бағаны
қолдануға болады (бәсеке жағдайларында). Пациентті отбасы мүшелерінің
бағып қағуы сияқты нақты қорлар оларға деген нарықтық баға болмағанда
да өзінің альтернативтік құнына ие бола алады.
Фармакоэкономикалық зерттеулерді жүргізуде бекітілген және
айнымалы шығындар түсініктері қолданылады.
Бекітілген шығындар – бұл көрсетілген медициналық көмектің
көлеміне тәуелсіз және тұрақты шығындар. Мысалы ретінде небулайзерге
кеткен шығындар жыл бойы ол аппаратпен 100 немесе 1000 пациенттер
қолданғанға қарамастан оның құны өзгеріссіз қалады.
Айналмалы шығындар – бұл шығындар көрсетілген медициналық
шығындардың ұлғаюына қарай өседі. Мысалы, дәрілік заттарға кеткен
шығындар. і:
1. Дисконттау — нақтылықсыздықтағы және коэффициент түріндегі
уақыт факторының шығындарын есептеу кезіндегі есеп.
Экономикалық талдауды жүргізу кезінде қазір енгізілген шығындар
болашақтағы, негізінен дағдарыстық есебінен енгізілуге тиісті болатын
шығындарға қарағанда аса елеулі ретінде субъективті түрде қабылданатын
факт ретінде ескеру ұсынылады, бұл – болашақтың анықталмағандығы мен
қоғамның игілікті жағдайының әсері көлемі бойынша ақшалардың
40
«құнсыздануы» нақтылықсыздығынан туындайды. Фармакотерапиядан
болатын әсер уақыт бойынша созылатын жағдайларды (бір жылға және
одан да көп) шығындар мына 1 формула бойынша есептелінеді:
r
n
Cn
r
C
r
C
r
C
Р
1
…
1
3
3
1
2
1
1
1
, (1)
мұнда:
Р-дисконтталуды ескере отырып, қазіргі мезеттегі құнның
маңыздылығы,
с-бірінші, екінші п-жылдағы құн:
r – дисконтталу деңгейі (орташа 3-тен 5%-ға дейін).
Шығындар қазіргі мезеттен кері есептегенде қаншалықты кейін болуы
тиіс болса, олардың бүгінгі күнгі нарқы да соншалықты төмен.
ІІ. Шығындардың альтернативтілік қағидасы – қорлардың өте жақсы
мүмкін боларлық альтернативтік қолданылуы нұсқасындағы бағалануы.
Альтернативтік шығындардың көлемін анықтау үшін нарықтық бағаны
қолдануға болады (бәсеке жағдайларында). Пациентті отбасы мүшелерінің
бағып қағуы сияқты нақты қорлар оларға деген нарықтық баға болмағанда
да өзінің альтернативтік құнына ие бола алады.
Фармакоэкономикалық зерттеулерді жүргізуде бекітілген және
айнымалы шығындар түсініктері қолданылады.
Бекітілген шығындар – бұл көрсетілген медициналық көмектің
көлеміне тәуелсіз және тұрақты шығындар. Мысалы ретінде небулайзерге
кеткен шығындар жыл бойы ол аппаратпен 100 немесе 1000 пациенттер
қолданғанға қарамастан оның құны өзгеріссіз қалады.
Айналмалы шығындар – бұл шығындар көрсетілген медициналық
шығындардың ұлғаюына қарай өседі. Мысалы, дәрілік заттарға кеткен
шығындар.