Қауіпсіздікті қамтамасыз ету облысында компанияның корпоративті мәдениетінің төменгі деңгейінің мәселелері. Кей кездерде аварияның себепшісі болып компания қызметкерінің немесе ұйымдардың қате әрекеті саналады. Ереже бойынша себептің мұндай түрі техникалық жөнделген объектілерге тән, олардың нәтижесінде көптеген ауыр жағдайлар болары сөзсіз. Біздің бағалау бойынша 1992- 2003 жылдар ішінде адам факторымен іске асқан авариялар нәтижесінде кәсіпорының оншақты мамандаған жұмыскерлері ауыр жарақат алған, кейбірулері өлім жағдайына ұшыраса, құнды қымбат тұратын объектілер аса тиімді құрал-жабдықтарға зиян келген, қоршаған табиғи ортаға біраз зияны тиген. Көптеген авария жағдайлары объектілерідің техникалық жағдайынан, олардың жабдықталу мерзімнен және басқа да сенімділік көрсеткіштерінен тәуелділігінен тыс кездерде жүзеге асқан. Құбырларға диагностикалық жұмыстар жасау кезінде авариялар үздіксіз қайталанып отырды. Қадағалау істерінің және магистрал құбырларының объектілерін жеткіліксіз даярлау практикасының көрсету бойынша: құбырдың қозғалысыкезінде қосымша динамикалық әрекеттің әсерінен объектінің кұтпеген жерден бұзылу қауіпі аратады.
Басқару орындары кейбір авариялар мен бақытсыз жағдайлардың себебін тергеу мақсатында материал жинады (түсініктеме жинау процесінде жеткілікті дәрежеде детальдау арқылы орындай отырып).
Талдау нәтижесінде мынадай қорытындыға келді: трагедиялық оқиғалардың дамуында негізгі рольды атқаратын жеке жұмыскерлердің немесе қызметкерлер топтарының әдетпен немесе ойланбастан істей самуы анықталады, сонымен бірге жұмыс өндірісі орнын қауіпсіздік пен төнген қауіпті алдын ала байқау және бағалау білмеінің нәтижесінде дейнген.Көптеген инспекторларға белгілі, өндіріс қызметкерлері қауіпсіздікке қойылған талаптарды бұзу жағдайларын ашуда пайдаланатын таптың кепілдікті тұрақты жүйесінде болады.
Бұл таң қаларлық мәселе емес, табылған бұзышулықтар болса жаза қолданылады. Беталыстың мұндай сызығы бәлеге әкеп соғады, бұл бәлеге ірі бұзызышылықтарды кім білсе, біле тұра өзінің серігіне ескертпегені ұшін де ілігуі мүмкін.
Мұнай-газ кешенінің ҚОО-да алкогольді немесе есірткі бой берген адамның келуі оның жанындағы сау жұмыстасының түсіндірме қолхаты бойынша ескертуі қажет, олардың әрқайсысының ісі өндірістің қауіпсіздігіне төнгек қауіп ретінде бағалануы қажет.
Қызметкер өзінің қызметтесінің беталысына түсіністікпен қарамайды, объектідегі оның адекватты әрекеті барлық адамдарға зиян әкелуі мүмкін екендігімен санаспайды.
Қызметкердің парықсыздық мінез-құлқының негізгі себебінің бірі ретінде компаниядағы қауіпсіздікті қажет етудің корпоративті мәдениетінің төменгі деңгейін көрсетеді.
Қауіпсіздік қамтамасыз етпестен бұрын өндіріс міндеттерін орындау приоритеті қызметкердің даярлау жұмыстарын өткізуге арналған заттар мен уақытты үнемдеуін қажет етеді.Аттап айтсақ; осы даярлау жұмыстары негізгі жұмыстың өту сапасы мен қауіпсіздігін анықтайды.Компанияда от және басқа да қауіпті жұмыстарды өткізуі ұйымдастыру практикасында өндірістік қауіпсіздік бойынша (газдалған кеңістіктегі жұмыс, қондырғышы жабдықтауда инструкцияны дөрекі тұрде бұзу, т.б.қайтатын талаптардың негізгі құрайтын сұрақтарға ауызша көрсетудің тұйықтық жүйесі (теріс) пайдалынылады).
Нәтижесінде компания ерте ме, кеш пе адамдарын, жөнделген объектілерді, кірісн және өзінің жақсы атын жоғалтады.
Авриялар бойынша кінәлілердің түсініктеме қолхаттарын оқып отырсақ, қызметкер аварияның алдын алуын білген, бірақ өндірістік міндеттің маңыздылығы өзін сақтау сезімінен басымырақ болып келеді.
Сондықтан, кез-келген бағадағы өндірістік мақсаттарға жету талпылыстары трагедиямен аяқталып жатады. Тәжімбенің көрсетуіне, жағдайдың өнімге дейін әкеп соғуын былай тоқтатуға болады, егер қызметкер қауіпсіздік талаптарын дөрекі бұзу арқылы жүзеге асатын жұмыстарды орындаудан бас тарту құқығын пайдалана алады.
Жетістікті шетел компанияларында өндіріс қызметкері егер шынымен қауіп төніп тұрса, жұмысты орындаудан бас тартуға құқығы бар. Одан басқа, ірі шетел компанияларында жұмыс орындарындағы қауіпсіздікке қызметкерді тотальдық бақылау жүйесі жұмыс жасайды. Мәселен, « Мобил Канада» корпоративтік құрылымына кіретін «Империал-Ойл» компаниясында жұмыстың естелетін орнына баратын бақылаудың портативті карточкасын толтыруы қажет. Бақылау карточкасы жұмысты жасау кезіңде және қауіпсіздікті қажет ету жағдайлы кезінде жұмысшының бет алысы бойынша тексеру сұрақтарына жауап беру арқылы толтырылады. Аспектінің әрқайсысы қауіпті немесе қауіпсіз деп бағаланады. Қызметкердің бет алысына байланысты тексеру сұрақтарының қатарына келесі аспектілер де кіреді:
- жұмысқа назар аудару;
- тұрмыстық орындарда бет алысы;
- жұмысты орындау сатылары;
- жеке қорғану құралдарын қолдану;
- өндіріс жұмыстары орнына қызметкердің орналасуына;
- стандарттарды, процедураларды және технологияны сақтау;
- инструменттер мен қондырғыларды қолдану, т.б. Карточканы толтыратын маман бірнеше жолмен қандай түрі бақыланды, жұмысты орындау орнында қауіпсіздікті қаматамасыз етуде немесе жағдайды түзетуде бақылаушымен не айтылды.
Қауіпсіздік бойынша қойылған талаптардың бұзылуын тапқан кезде, карточканы толтырушы маман мына сұраққа жауап беруі қажет: ол жағдайды түзете алды ма, оны түзетуде ұсынылған шаралардың қайсысын қолданды. Егер жағдай түзетілмесе , онда маман қауіптіліктің қай дәрежесі туралы белгі қоюы қажет және екілік шкаладағы қауіптілік приоритетін – жоғары немесе төмен көрсетуі қажет.
Жұмысты орындау қауіпсіздігін тотальдық бақылаудын бұл жұйесі қызметкердің адекватты емес бет алысын өз уақытында көрсетуге мүмкіндік береді және объект жанынан өтетін мамандардың барлығын қадағалатуға үйретеді.
Әртүрлі мамандармен толырылған карточка мазмұнын салыстыру арқылы бұл мамандардың мамандық деңгейлерін бағалауға мұмкіндік туады, нүктелік бағытта қызметкерді қосымша оқыту бойынша міндетті шараларды қолдану қажеттігі анықталады.
Өнеркәсіптік қауіпсіздікті арттыру шаралары. Мұнай газ кешеніндіқ қауіпті өндірістік объектілеріндегі жұмыс тұрақтылығын арттыруда және ауыр жағдайға әкеп соғатын ававриялардың туу қауіпін төмендетуге негізгі бағыт болып мұнай газ компанияларында корпоративті мәдениеттіқ деңгейін әрі қарай жақсарту саналады.
Бірінші сатынында қаржылық және заттың шығын қажет етпейтін екі шараны жүзеге асыруға болады.
- Қауіпті өндірістік объектілерде жұмысты орындайтын қызметкердің құқығын регламенттеу ретін тұрғызу, өнеркәсіптік қауіпсіздік жағымен кілттік талаптарды бұзған жағдайда жұмысты жалғастырудан бас тарту құқығын құрастыру.
- Қызметкерді өзара бақылау принциптерін байыту және жылдам шаралар қабылдауға жауапкершілікті арттыру және өнеркәсіптік қауіпсіздік бойынша талаптардың бұзылуы туралы ақпарат беру (хабарлау).