Педагогика ғылымының салалары және оның басқа ғылымдармен байланысы
Қоғамның қазiргi даму кезеңiнде ғылыми зерттеулердің көлемi ғылым бiлiм салаларын қарқынмен өсуiне ғылымдардың өз алдына жеке даралану және мамандықтарға байланысты жүктелу тенденциясы айқын көрiнiп отыр. Жалпы ғылымдағы бұл жағдай соңгы кезде педагогика ғылымдыққа да ерекше бiлiнiп келедi.
Педагогика ғылымы көптеген жеке салаларға бөлiнедi. Мәселен, мектепке дейiнг педагогика, ересектер педагогикасы, кәсiптiк-техникалық бiлiм беру педагогикасы, өзiнің арнайы зерттейтiн, қарастыратын, шешетiн әр түрлi педагогикалық проблемалары күн тәртiбiлiнде айқын қойыла бостандықтан дербес педагогика ғылымының саласы болып бөлiнедi.
Педагогика ғылымының салалары және басқа ғылымдармен байланысы №1 кестеде көрсетiлген.
Педагогика өзiнің нақты проблемаларын шешу үшін бiрнеше қоғамдық-әлеуметтiк ғылымдар және арнайы ғылымдар салаларымен байланысты.
Қоғамның аса маңызды функцияларының бiрiне саналатын тәрбие туралы ғылым-педагогика ең алдымен педагогиканың методологиялық өкiлi болып саналатын философия ғылымымен байланысты.
Философия табиғат пен қоғам дамуының жалпы заңдылықтарын зерттейдi.
Педагогика ғылымы педагогикалық құбылыстарға тарихи тұрғыдан қарай олардың қоғамдық мәнiн ашу, осы заманғы педагогикалық теорияларды дамыту үшін озат прогрестiк педагогикалық идеяларды зерттеу және халықтар арасында ұлтаралық қатынас мәдениетiн орнату мақсатында педагогика тарих саласымен байланыста болады.
Оқыту мен тәрбиелеудің объектiсi — адам болып есептеледi. Сондықтан да қалай оқыту керектiгi және оқушыларды қалай тәрбиелеуге болатындығы туралы мәселелердi шешкенде педагогика адамның дене күшi және психологиялық дамуының табиғаты мен заңдылықтарын зерттейтiн ғылымдармен — физиология, психология қалтықсыз бiрiгiп отырады. Себебi қоғамдық сана сферасына жататын құбылыстар жиынтығы, яғни сезiм, кө»iл-кұй, талғам, пiкiр, баға беру, наным, әдет-ғұрыптар, салттар, мiнез-құлық сипаттары және түрлi әлеуметтiк жағдайларда тұрған адамдар тобының психологиялық қалыптасу ерекшелiктерi болып табылады.
Соңғы уақытта педагогика халықтық педагогикамен де байланысы зор болып отыр. Мысалы, халық ауыз әдебиетi мұраларын және салт-дәстүрлер, әдет-ғұрыптар, этнографиямен және халықтардың ғасырлар бойы жинақталған педагогикалық ойлары мен көзқарастары, тәжiрибесi көрсетiлген этнопедагогика ғылымымен тығыз байланысты.
№1 кесте.
Педагогика ғылымының салалары және оның
басқа ғылымдармен байланысы
Педагогика ғылымы
Философия ғылымы-педагогиканың методологиялық негiзi
Педагогика ғылымының салалары
Педагогиканың басқа ғылымдармен байланысы
|
Педагогика тарихы |
|
Психология және оның салалары |
|
Арнайы педагогика
|
|
Социология |
|
Мектепке дейiнгi |
|
Экономика оның iшiнде халыққа бiлiм беру экономикасы |
|
Мектеп педагогикасы |
|
Биология, анатомия, физиология, гигиена |
|
Жоғары мектеп педагогикасы |
|
Этика, эстетика |
|
Ересектер педагогикасы |
|
Халық педагогикасы, этнография, фольклор |
|
Кәсiптiк-техникалық бiлiм беру педагогикасы |
|
|
|
Әскери педагопiка |
|
|
|
Үздiксiз бiлiм беру педагогикасы |
|
|
|
Дефектология |
|
|