АҢШЫБАЙ БАТЫР ЖӘНЕ ОНЫҢ ҰРПАҚТАРЫ

“АҢШЫБАЙ БАТЫР ЖӘНЕ ОНЫҢ ҰРПАҚТАРЫ”Мұрын жырау Сеңгірбаевтан жазып алған “Қырымның қырық батыры” топтамасына енетін көлемді жыр. 1942 ж. ақын М.Хакімжанова хатқа түсіріп, Д. Сеңгірбаев тексеруінен өткен. 7 — 8 буынды жыр, 11 буынды қара өлең өлшемімен жырланған эпик., туындының басты ерекшелігі тарихилығы. Жырдың генеал.негізде топтастырылуы соның көрінісі. Аңшыбай, Бабай Түкті Парпария, Құттықия, Едіге, Нұрадин, Мұсахан, Орақ, Мамай, Қарасай, Қази — бәрі де бір ата тектен тараған батырлар. Жырдың бастапқы бөлігі аңыздық эпик. желіге құрылса да, өзге салаларының тарихилығы үстем. Тоқтамыс, Сәтемір, Ағыбай, Қожан, Шаппаз, Шамақан — тарихи прототипі бар тұлғалар. Жырдың этник. сипаты да айқын: ноғайлы — сол тұстағы түркі тайпаларының этник. бірлестігіне тән суперэтноним болса, қалмақ пен қызылбас аллоэтнонимдері — қазақ халқының эпик., жауларына тән атаулар. Жырдың тарихи-этник. арқауы ондағы толып жатқан ономастик. атаулардан да байқалады (Хиуа, Үргеніш, т.б.) . Осының бәрі — жырдың тараған аймағы, геогр. шегін де айқындап түрған мәліметтер. Жыр нұсқасы ҚР ҒМ — ҒА-ның қолжазбалар қорында сақтаулы (№ 667 папка), 1989 ж. “Батырларжырының” 5-томындатолықжарияланған.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *