ҚР-ның қаржы полициясы органдары.
1. Қаржы полициясы туралы түсінік.
2. Қаржы полициясы органдарының жүйесі және қызметінің ұйымдастырылуы.
1.Қаржы полициясы туралы түсінік. Ќазаќстан Республикасыныѕ ќаржы полициясы органдары (бүдан әрi — ќаржы полициясы органдары) заѕмен белгiленген ґкiлеттiктерi шегiнде жедел-iздестiру ќызметiн, алдын ала тергеу жјне аныќтау, јкiмшiлiк iс жїргiзу арќылы экономика мен ќаржы ќызметi, сыбайлас жемќорлыќќа ќарсы кїрес саласында адам мен азаматтыѕ ќўќыќтарына, ќоєам мен мемлекет мїдделерiне ќылмыстыќ жјне ќўќыќќа ќайшы ґзге де ќол сўєушылыќтыѕ алдын алуєа, оны аныќтауєа, жолын кесуге, ашуєа жјне тергеуге баєытталєан ќўќыќ ќорєау ќызметiн жїзеге асыратын арнаулы мемлекеттiк органдар болып табылады.
Ќаржы полициясы органдарыныѕ мiндеттерi мыналар:
1) ґкiлеттiгi шегiнде мемлекеттiѕ экономикалыќ ќауiпсiздiгiн, кјсiпкерлiк ќызмет субъектiлерiнiѕ, ќоєам мен мемлекеттiѕ заѕды ќўќыќтары мен мїдделерiн ќамтамасыз ету;
2) экономикалыќ ќаржылыќ жјне сыбайлас жемќорлыќ ќылмыстар мен ќўќыќ бўзушылыќтардыѕ алдын алу, оларды аныќтау жолын кесу, ашу жјне тергеу;
3) экономика саласындаєы сыбайлас жемќорлыќ пен ќылмысќа ќарсы кїрес iсiнде мемлекеттiк саясатты јзiрлеуге жјне iске асыруєа ќатысу;
4) ќаржы полициясы органдарыныѕ ќарауына жатќызылєан мјселелер бойынша халыќаралыќ ынтымаќтастыќты жїзеге асыру.
Ќаржы полициясы органдарыныѕ ќызметi заѕдылыќ, адамныѕ жјне азаматтыѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарын, ќадiр-ќасиетiн ќўрметтеу жјне саќтау, ќаржы полициясы органдары жїйесiнiѕ бiрлiгi, жўмыстыѕ жария жјне жасырын нысандарын ўштастыру жјне дара баршылыќ, ќўќыќ ќорєау жјне басќа мемлекеттiк органдармен, лауазымды адамдармен, ўйымдармен жјне азаматтармен ґзара iс-ќимыл жасау принциптерiнде жїзеге асырылады.
2.Қаржы полициясы органдарының жүйесі және қызметінің ұйымдастырылуы. Ќаржы полициясыныѕ тґменгi бґлiмшелерi жоєары тўрєандарына баєынатын бiрыѕєай орталыќтандырылєан жїйесi бар.Ќаржы полициясы органдарыныѕ бiрыѕєай жїйесiн:
1) мыналарды: орталыќ мемлекеттiк органды (бўдан јрi — ујкiлеттi орган); ќаржы полициясыныѕ аумаќтыќ жјне мамандандырылєан органдарын ќамтитын ќаржы полициясыныѕ органдары;
2) оќу орындары жјне ґзге де ведомстволыќ баєыныстаєы мекемелер ќўрайды.
Облыстардыѕ (республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ) ќаржы полициясыныѕ тиiстi бґлiмшелерi, сондай-аќ ќаржы полициясыныѕ аймаќаралыќ, аудандыќ, ќалалыќ, ќалалардаєы аудандыќ бґлiмшелерi ќаржы полициясыныѕ аумаќтыќ органдары болып табылады. Ќаржы полициясыныѕ кґлiктегi тиiстi бґлiмшелерi ќаржы полициясыныѕ мамандандырылєан органдары болып табылады.
Ќаржы полициясыныѕ аумаќтыќ жјне мамандандырылєан органдары тиiстi јкiмшiлiк-аумаќтыќ бґлiнiс шегiнде ујкiлеттi органныѕ функцияларын жїзеге асырады. Ќаржы полициясы органдарыныѕ жїйесiне кiретiн ујкiлеттi органды, оныѕ бґлiмшелерi мен оќу орындарын, сондай-аќ ведомстволыќ баєыныстаєы мекемелердi ќўру, ќайта ўйымдастыру жјне тарату Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес жїзеге асырылады. Ќаржы полициясы органдарыныѕ жїйесiне кiретiн ведомстволыќ баєыныстаєы мекемелер ќызметiн жїзеге асырудыѕ ерекшелiктерi мен тјртiбi Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарымен белгiленедi. Ќаржы полициясы органдарыныѕ туы мен нышаны бар. Ќаржы полициясы органдарыныѕ туы мен нышаныныѕ сипаттамасын Ќазаќстан Республикасыныѕ Президентi бекiтедi.
Уәкiлеттi орган экономикалыќ ќауiпсiздiктi ќамтамасыз ету маќсатында экономикалыќ, ќаржылыќ жјне сыбайлас жемќорлыќ ќылмыстар мен ќўќыќ бўзушылыќтардыѕ алдын алу, оларды аныќтау, жолын кесу, ашу жјне тергеу жґнiндегi басшылыќты, сондай-аќ заѕдарда кґзделген шектерде салааралыќ їйлестiрудi жјне ґзге де арнайы атќарушылыќ жјне рўќсат етушілік функцияларды жїзеге асырады.
Уәкiлеттi орган:
1) ќаржы полициясыныѕ органдары мен ведомстволыќ баєыныстаєы мекемелер ќызметiнiѕ негiзгi баєыттары бойынша олардыѕ iс-ќимылына басшылыќты, оныѕ їйлестiрiлуi мен келiсiмдiлiгiн ќамтамасыз етедi;
2) ќаржы полициясы органдарыныѕ жедел-iздестiру, јкiмшiлiк, тергеу жјне аныќтау ќызметiнiѕ практикасына талдау жасайды;
3) экономикалыќ, ќаржылыќ жјне сыбайлас жемќорлыќ ќылмыстар мен ќўќыќ бўзушылыќтарєа ќарсы кїрестiѕ нысандары мен јдiстерiн жетiлдiредi, жедел-iздестiру ќызметiнiѕ стратегиясы мен тактикасын белгiлейдi, ќаржы полициясы органдары ќызметiнiѕ тиiмдiлiгiн арттыру жґнiндегi шараларды јзiрлейдi жјне iске асырады;
4) ќаржы полициясы органдары бґлiмшелерiнiѕ жўмысына баќылау жасайды;
5) Ќазаќстан Республикасыныѕ экономикалыќ ќауiпсiздiгiн ќамтамасыз ету жґнiнде басќа мемлекеттiк органдармен ґзара iс-ќимыл жасайды;
6) ќаржы полициясы органдарыныѕ мамандарын даярлауды жјне кадрларыныѕ бiлiктiлiгiн арттыруды ўйымдастырады;
7) ќаржы полициясы органдары ќызметiнiѕ басым баєыттарын белгiлейдi, оларды iске асырудыѕ ќўќыќтыќ, ўйымдыќ жјне экономикалыќ тетiктерiн јзiрлейдi;
8) экономикалыќ, ќаржылыќ жјне сыбайлас жемќорлыќ ќылмыстар мен ќўќыќ бўзушылыќтарєа ќарсы кїрес мјселелерi бойынша шет мемлекеттердiѕ тиiстi органдарымен ґзара iс-ќимыл жасайды, ґз ґкiлеттiктерi шегiнде халыќаралыќ ўйымдардыѕ ќызметiне ќатысады;
9) заѕмен белгiленген ґз ґкiлеттiгi шегiнде нормативтiк ќўќыќтыќ актiлердi ќабылдайды.
Ујкiлеттi органныѕ, оныѕ бґлiмшелерiнiѕ, сондай-аќ ведомстволыќ баєыныстаєы мекемелерi ќызметiнiѕ негiзгi мјселелерiн ќарау їшiн ујкiлеттi орган басшысыныѕ жанынан консультациялыќ-кеѕесшi орган болып табылатын алќа ќўрылады. Ујкiлеттi органныѕ басшысы мен оныѕ орынбасарлары Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес ќызметке таєайындалады жјне ќызметтен босатылады. Басшы шешiмдердi ґз ґкiлеттiгi шегiнде дербес ќабылдайды жјне ујкiлеттi органныѕ ќызметi їшiн жеке ґзi жауап бередi. Басшы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес:
1) ујкiлеттi органєа басшылыќты жїзеге асырады;
2) барлыќ мемлекеттiк органдар мен ўйымдарда ујкiлеттi органныѕ атынан ґкiлдiк етедi;
3) ќаржы полициясы органдары бґлiмшелерiнiѕ, оќу орындарыныѕ жјне ведомстволыќ баєыныстаєы басќа мекемелердiѕ басшыларын ќызметке таєайындайды жјне ќызметтен босатады;
4) ґз орынбасарларыныѕ, ќаржы полициясы органдары бґлiмшелерiнiѕ, оќу орындарыныѕ, сондай-аќ ведомстволыќ баєыныстаєы басќа мекемелер басшыларыныѕ ќўќыќтары мен мiндеттерiн белгiлейдi;
5) ґз ґкiлеттiгi шегiнде ќаржы полициясы органдары мен ведомстволыќ баєыныстаєы мекемелердiѕ мiндеттi тїрде орындауына жататын бўйрыќтар шыєарады жјне нўсќаулар бередi;
6) Ќазаќстан Республикасыныѕ Президентi бекiткен штат саныныѕ лимитi шегiнде ќаржы полициясы органдары бґлiмшелерi мен оќу орындарыныѕ ќўрылымын жјне ќаржы полициясы органдарыныѕ бґлiмшелерi мен оќу орындары туралы ережелердi бекiтедi;
7) Ќазаќстан Республикасыныѕ мiндеттi арнайы тексеруден ґткен азаматтарын ќаржы полициясы органдарыныѕ кадр ќўрамына ќабылдайды, арнайы атаќтар бередi;
8) ќаржы полициясы органдарыныѕ ќызметкерлерiн ќызметке таєайындайды жјне ќызметтен босатады;
9) јдетте, орынбасарлар, бґлiмшелер басшылары жјне ґзге де лауазымды адамдар арасынан алќаныѕ сан жјне жеке ќўрамын бекiтедi, сондай-аќ алќа отырыстарын јзiрлеу мен ґткiзудiѕ тјртiбiн белгiлейдi;
10) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында кґзделген ґзге де ґкiлеттiктi жїзеге асырады.