Септік жалғау арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.
Падежные окончания — окончания в казахском языке, которые являются следствием склонения существительных.
Падеж | Септік | Сұрақтар (вопросы) | Жалғаулар (окончания) | Мысал (пример) |
1. Именительный | Атау | кiм?(кто?), не?(что?) | Жалғауы жоқ (Нет окончания) | мектеп (школа) |
2. Родительный | Ілік | кiмнiң?(кого?), ненiң?(чего?) | -ның/–нің, -дың/-дің, -тың/-тің | мектептің(школы) |
3. Дательный | Барыс | кiмге?(кому?), неге?(чему?), қайда?(куда?) | -ға/-ге, -қа/-ке, -на/-не, -а/-е | мектепке(школе, в школу) |
4. Винительный | Табыс | кiмдi?(кого?), ненi?(что?) | -ды/-ді, -ты/-ті, -ны/-ні, -н | мектепті(школу) |
5. Местный | Жатыс | кiмде? (у кого?), неде? (на чём? в чём?), қайда?(где?), қашан?(когда?) | -да/-де, -та/-те, -нда/-нде | мектепте(в школе) |
6. Исходный | Шығыс | кiмнен?(от кого?), неден?(от чего?), қайдан?(от куда?) | -дан/-ден, -тан/-тен, -нан/-нен | мектептен(из школы) |
7. Творительный | Көмектес | кiммен?(с кем?), немен? (с чем?) | -мен, -бен, -пен | мектеппен(школой) |
Пример разбора по падежам (Мысалы):
Ит сөзі (Слово собака)
- А.с. (не?) ит. Ит — ең жақсы дос!
- І.с. (ненің?) иттің. Иттің ойыншығы еденде жатты.
- Б.с. (неге?) итке. Мен итке сүтті бердім.
- Т.с. (нені?) итті. Алексей көршілестік итті жақсы көреді.
- Ж.с. (неде?) итте. Итте әдемі бір шүйке жіп бар.
- Ш.с. (неден?) иттен. Мысық ашуын иттен алады.
- К.с. (немен?) итпен. Ол итпен ойнайды.
Отаны сөзі (Слово Родина в 3 лице)
- А.с. (несі?) Отаны. Оның Отаны — Қазақстан.
- І.с. (несінің?) Отанының. Отанының табиғаты тамаша болған.
- Б.с. (несіне?) Отанына. Ол өз Отанына ұзақ қызмет етеді.
- Т.с. (несін?) Отанын. Борат Отанын жақсы көреді.
- Ж.с. (несінде?) Отанында. Отанында жақсы адамдар тұрады.
- Ш.с. (несінен?) Отанынан. Өткен жылда Арман Отанынан кетеді.
- К.с. (несімен?) Отанымен. Ол Отанымен мақтанады.