Туберкулезсозылмалы ауру.Ол әр түрлі органдарға жайылуы мүмкін.Оларда ұсақ будырмақтар,латынша туберкулдер апйда болады,аурудың туберкулез атауы осыдан шыққан.Туберкулез адамның ең көне ауруларына жатады.Туберкулез кезінде көбінесе тыныс органдары зақымдалады.Өкпе адам тыныс алатын ауаның үлкен көлемімен қатар ауру таратқыш микроорганизмдермен ұдайы байланысқа түседі.Жұтылған ауа жыпылықтағыш эпителиямен тұрақты қозғалыста болатынкірпіктік клеткалармен жабылған ауа жолдарында тазаланады.Адамда,жануарларда болатын жұқпалы ауру.Зақымданған адам мүшесінде уақ төмпешіктер пайда болады.Туберкулездің ашық түрімен ауыратынадам қақырықпен күніне 15-20 млн. Қоздырғыштар бөледі.Қоздырғыштар жөтелгенде екі метрге дейн қашықтыққа,түшкіргенде тоғыз метр қашықтыққа дейін ұшады.Туберкулездің өкпе,жілік және омыртқа,буын және сол сияқты түрлері болады.Туберкулезбен күрестің ең тиімді жолы алдын алу.Біріншіден,халықты жаппай флюорографиялық тексеруден өткізіп тұру.Екіншіден,бұрынғы туберкулезбен ауырған адамдарды тексеруден өткізіп,бақылауда ұстау. Ашық түрлі туберкулезде алғашқы және қорытынды зарарсыздандыруды жүргізеді.Алғашғы зарарсыздандыруды ұйымдастыратын да,бақылайтын да туберкулез диспансері.Аурудың киім кешегін жуатын жерге өткізбейді.Киімдерді,ойыншықтарды,кілемдерді,кітаптарды ыстық үтікпен үтікпен үтіктеп,шаңсорғышпен шаңын жинайды.Бөлмелерде күнде ылғалды жанау керек.Еденді жууға екі пайызды сабын,сода ерітіндісімен жуады.
Алкогольдің адам ағзасына әсері:Ол наркотик,адам мас болады,өзін патологиялық жағдайда қояды;Ерлермен қатар әйелдер де,жасөспірімдер де пайдаланады;Алкоголь тек адам денесін әлсіретіп қана қоймайды,сонымен қатар адамның дамдығын бұзады,қоғамға қауіп төндіреді;Биологиялық көп адамдарды уландырады,аз ішкеннің өзінде жүректің,өкпенің,бауырдың жұмысын ауырлатады,әсіресе,жүйке жүйелері зақымдалады,ішкен адамның рефлексі және психикасы өзгереді.Әлеуметтік жағынан алғанда,болып жатқан қылмыстың 80-90% арақпен байланысты.Отбасының бұзылуы әр 2-3 ажырасу ішімдіктің кесапаты болып отыр.Ішкен адам еібекке жарамсыз,ондай адамның жұмысының өнімділігі өте төмен.Адам ұрпағына өте зиян,мүгедек балалар дүниеге келеді.Қортынды:Өзінің өмірін,болашағын,семьясын,бала шағасын,үй тұрмысын ойлаған адам ғана тиімді қортынды жасайды.
Есірткіге әуесқойлықтың үш сипаттамасы бар:Медициналық тұрғыдан оны пайдалану адамның орталық нерв жүйесіне арнайы әсер етеді;Әлеуметтік тұрғыдан оны қолдану әлеуметтік өмірге,қоғам өміріне зор зиянын тигізеді;заңдылық тұрғыдан оны сақтау алып жүру,сату,пайдалану қылмысты іс деп танылады. Есірткілер кендірден жасалады.Олар анаша,марихуана,гашиш,бант,киф план,харас болып бөлінеді.Олар ерте заманда ақ азияда анықталып,кейін Америкаға ,Европа елдеріне тараған.Қолдану түрі: тарту,ішке жұту,тері астынан венаға айдау.Үнемі қолданушылық шизофренияға,адамның халін бұзуға,бала таппаушылыққа соқтырады.