Р.Г.Лембергтің ғылыми мұрасндағы педагогика мәселелері. Т.Тәжібаевтің педагогикалық көзқарасы мен идеялары. Қ.Бержановтың педагогикалық ұрасы.
Ұлы Отан Соғысы жылдары және соғыстан кейінгі кезеңдегі Қазакстандағы мектеп пен педагогиканың даму ерекшеліктері (1941-1960 ж).
Соғыс жағдайындағы мектеп жұмысының ерекшеліктері. Соғыс жылдарындағы мектептегі еңбек тәрбиесі. Ұлы Отан Соғысынан кейінгі мектептерді дамыту және қалпына келтіру. Жалпыға бірдей 7 класстық білім беру. Қазақ Педагогикалық Институттарында мамандандырылган кеңес құру. 1953. Мектеппен өмір байланыс мәселелерін жетілдіру. Мектептегі политехникалық білім беру мәселелері және мектептегі еңбек тәрбиесі.
Мектептегі алғашқы әскери дайындық С. Қожахметовтің «Педагогика сүрақтары, педагогиика және мұғалім» еңбектері.
Р. Лембергтің педагогикалык қызметі және мүрасы.
ҰЛЫ ОТАН СОҒЫСЫНАН КЕЙІНГІ ЖЫЛДАРДАҒЫ МЕКТЕП ПЕН ПЕДАГОГИКА (1946-1956)
Ұлы Отан соғысынан кейінгі жылдардағы мекетеп пен педагогика
(1946 — 1956)
Ұлы Отан соғысынан кейінгі 1946 — 1950 жылдарда халық шауашылығын қалпына келтіру және дамыту туралы бесжылдық жоспарда соғыс кезінде қираған мектеп үйлерін қалпына келтірумен қатар, оны көптеп салу арқылы мектептің санын әлдеқайда көбейту жоспарланды. Жеті жылдық жаппай міндетті оқуды толыу жүзеге асырумен қатар, орта мектептің жоғарғы кластарында оқитын балалардың санын көбейту белгіленеді. Мектеп үйлерін қалпына келтіруде, жаңа мектеп үйлерін салуда мектепті шерке алмауы өндіріс орындары мен колхоз, савхоздар ролі өте зор болды.
Осы шаралардың нәтижесінде жеті жылдық міндетті жаппай оқуды жүзеге сасыруға мүмкіндік жасалды. 1949 жылы барлық бесінші класты бітірген оқушылардың алтыншы класқа алуын жүзеге асыру мақсатымен алыс жерлерге түратын балаларды мектепке жеткізіп салу, алып қайту ұйымдастырылды, мекткп жанынан интернеттер ашылды. 1955 — 1956 оқу жылында еліміздегі барлық орта мектептердің жартысынан көбі селолық жерлерде болды.
Отан соғысынан кейінгіт жылдары совет адамдарына идеологиялық тәрбие беру мәселелеріне зор көңіл бөлді.
Мекткпте биология пәнін оқыту мәскелесіне зор көңіл бөлінді. Оқу программаларына Мичурин және Павлов ілімдері кең кіргізілді: 40 — 50 жылдарда мектептерде оқу — тәжірибе учаскесі, тірі табиғат бұрышы, биология кабинеттері үйымдастырылды.
Әйткенімен соғыстан бұрынғы жылдары басталған мектептің өмірден алғашқы соғыстан кейінгі жылдары күшейе түсті. Мектепте политехникалық оқыту мен еңбек тәрбиесінің жүйелі түрде жүргізілуі, мектептің өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы өндірісінен алшақ болуына себеп болады.
1955 жылдан бастап мектептерде жоғарғы класс оқушыларының өндірістік бригадалары құрылды. Бұл бригадалар оқушыларды ауыл шаруашылық еңбегіне араластыруда үлкен роль атқарады.
Соғыстан кейінгі жылдары совет мүғалімдері оқыту мен тәрбиелеудің белсенді түрлері мен әдістері қолданылады. Бүл алынған жүмысшылар алдыңғы қатарлы жеке мұғалімдер ғана ат салысып қойған жоқ, бүкіл мектеп коллективті, аудан, облыс болып кірісті. Сабақта әр түрлі жаттығулар жүргізуге көп уақыт бөлінді. Педагогикалық училищелерде он жылдық мектеп бітіргеннен кейін 2 жыл оқытатын бөлім ашылды. 1952 жылдан бастап педагогикалық институтқа айналды.
Мүғалімнің білімін көтер мақсатымен педагогтың институттардың жэне педагогтық училищелердің жанынан сырттай оқитын бөлімдер ашылды. 1957 — 1957 оқу жылынан бастап педагогтың институттарда жоғарғы білімді бастауыш мектеп мұғалімдерне даярлайтын бөлім ашылды.
1956 жылдан бастап мектептің жаңа түрі — мектеп интернаттар ашыла бастады. Мектептің бүл түріне жалғыз ана тәрбиесіндегі балалар, мүгедек балалары, ата — анасыз балалар, семьяда тәрбиелеу мүмкіндігі жоқ балалар асынады.
Семьяға көмек көрсету үшін мекпептерде балалар күші бойы болатын ұзартылған бөлмелер ашылды. Бұл мектеп пен балаларда. сабақтан бас уақыттарын көңілді, ұйымдасқан түрде өткізеді.
Қазақстанда мектебі дамуымен қатар, педагогикалық ғылым да өркендеуде. Қазіргі кезде Ы.Алтынсарин атындағы Педагогика ғылымдары ғылыми зерттеу институты, сондай — ақ Қазақстанның С.М.Киров атындағы мемлекеттік университеті және 18 педагогика институттарындағы кадрлар педагогика және психология проблемаларын зерттеумен айналысуда.
Республика мекткпткрінде оқушыларды еңбекке баулу мәселесіне де көп көңіл бөлінеді. Кейінгі жылдары мектепаралық оқу — өндірістік канбинаттар ашылады. Монымен қатар оқушылардың өндірістін
бригадаларының саны көбейеді. Республикада 18 педагогика институттары және 26 педагогика училищелері мүғалімдер даярлайды. Мұғалімдердің білімін жетілдіру ісімен орталық, облыстық және Алматы қалалық мүғалімдердің білім жетілдіру. институттары шұғылданады. Бүл іске аудандық, қалалық методикалық кабинеттер де атсалысады.
Пайдаланған әдебиеттер:
- Қ.Бержанов, С.Мусин «Педагогика тарихы» Алматы 1984.
- Н.Г. Чернышевский. Шығармаларының толық жинағы. ІҮ том, 695 бет
ХҮ том, 89 бет
ҮІІ том, 97 — 98 беттер
II том, 311 — 312 беттер.