Психологиялық әсерлердің классификациясы

 

1. Жеке адам аралық қатынастар жөнінде жалпы түсінік.

1. 1. Қарым-қатынастың коммникативті, интерактивті, перцептивті жақтары.
   2. Коммуникативтік барьерлер.

     Дәрістің қысқаша мазмұны.

     Жеке адам аралық қатынас дегеніміз – қарапайым да күрделі проблема. Адам арасындағы қатынастардың түрлері: жеке және қызметтік, дара және топтық, тең құқықты және тәуелді, қарама-қарсылықты және дау-дамайлы. Адамдар арасында қарама – қарсылық болмай өзара түсунішілік болған жағдайда үйлесімді қатынастар болады. Топ ішінде кейбір адамдардың жағымды және жағымсыз ниеттері тоғысқан шақтарда қарама – қарсылық қатынастар болады. Қарым – қатынастың коммуникативті жағы, интерактивті жағы, перцептивті жағы.Төрт түрлі арақатынас бар: көңілдестік, жеке бастық, әлеуметтік, көпшіліктік. Коммуникация процесінің этапы.  Коммуникативті қарым-қатынас жақтары.  Қарым-қатынас – бұл коммуникация, яғни пікір, оймен, тілекпен алмасу. Коммуникацияның мазмұны әр түрлі болуы мүмкін: информация алмасу, партнерлермен іс-әрекет сұрақтарын шешу т.б. немене болсада – бұл әрқашан коммуникация, онсыз болу мүмкін емес. Барьерлік түсініспеушілік. Көптеген жағдайларда адам өзінің сөзін, тілегін — әңгімелесуші дұрыс қабылдамайды немесе оған жетпейтінін байқайды. Кейбір жағдйларда басқаша көзқарас туады — әңгімелесуші бізден қорғанады, біздің сөзімізден, ойымыздан – ол өзі бір қорытынды шығарады. Қашу – партнермен контактіден қашу (бұрылу). Авторитет. Авторитеттің әрекеті бұл адамдарды авторитетті және авторитетті емеске бөліп, адам бірінші сеніп, екінші сенбейді. Партнердің әлеуметтік жағдайына байланысты. Түсініспеушілік — әрқашан информацияның бәрі анықтама бермейді- қауіптіме, бөтен немес авторитетті емсе, сондықтан қажет емес әрекеттерден сақтану керек. Кейде жиі қауіпті информация жақын-сеніп жүрген адамдардан шығуы мүмкін. Сондықтан бұндай жағдайлардан қорғану, хабарды түсібеушіліктен болуы мүмкін. Қашудың алдын-алу – күнделікті қарым-қатынастан қашу. Бұл зейін қоймаушылық формасында болуы мүмкін. Сондықтан бұл түрімен күрес партнердің зейінін өзіңізге бұру.

 

         Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:

1. Жеке адам аралық қатынастардың түріне сипаттама беріңіз?
2. Қарым-қатынастың коммуникативті жағы.
3. Қарым-қатынастың интерактивті жағы.
4. Қарым-қатынастың перцептивті жағы.

                                    Әдебиеттер:

1. 1. Андреева Г.М. Социальная психология.М., 1996.
   2. А.В.Петровский, В.В.Шпалинский. Социальная психология клолектива. М., 1978.
   3. А.А.Леонтьев. Психология общения. Изд.Тарту.1976
   4. М.И.Бобанова. Социальные нормы и регуляция поведения. М., 1978.