АЛАПЕС (грек.lepra, синонимі: Гансен ауруы, гансениаз, ганзеноз, ескірген, орысша аты — проказа) — лепра микобактериясы туғызатын созылмалы, жұқпалы ауру. А. соңғы кезге дейін адамдар арасында үрей туғызып келді. А-пен ауырған адам сау адамға жақындатылмай бөлектенілді. Кейін А-тің өте тез жұғатын ауруға жатпайтыны анықталды. Қазіргі кезде бұл ауруды емдеп жазуға болады. Қазақстанда А. ауруы Сырдария, Жайық өз-дерінің айналасында, Арал, Каспий т-дерінің маңайында кездеседі. 1929 ж. А-пен күресуге, емдеуге арналған Қызылорда обл-нан қазақ лепрозориясы, кейіннен 1958 ж. Арал қ-нда диспансер ашылды. Емдеу, аурудан сақтандыру шараларының жүргізілуі нәтижесінде Қазақстанда А. ауруы азайды. Қазір Қызылорда обл-нда А-ті емдейтін бір аурухана бар. А. микробтары — туберкулездің қоздырғыштарына ұқсас қышқылға төзімді микобактериялар. А. тері немесе тыныс алу жолдары арқылы организмге еніп, қан, лимфа арқылы бүкіл денеге (шеткі жүйке жүйесіне, ішкі органдарға) тарайды. Ауру адамдардың бір-біріне тығыз қарым-қатынасы арқылы жұғады. Оның алғашқы белгілері 4 — 6 жыл, кейде одан да кеш байқалады. Ауру елеусіз басталып, ептеп температурасы көтеріледі, әлсіздік байқалады. Теріде ыстықты, суықты сезбейтін, ауырмайтын ақ немесе қызыл дақтар, түйіндер, жаралар пайда болады. Асқынғанда қас, шаш түседі, бет пішіні бұзылады, құлақ қалқаны үлкейеді, көз көруі төмендеп соқырлыққа әкеледі, дауысы қарлығады, кейде тұншығады, ішкі-органдары зақымдалып, сал болады, аяқ-қол буындары қатты ауырып, өзінің сезгіштігін жоғалтады. Ақырында мүгедектікке ұшырайды. А-ті емдеу арнайы лепрозорияларда жүр— гізіледі. Ауру неғұрлым ерте байқалса, соғұрлым тез жазылады. Аурудан айыққан адамдар лепрозориялардан шығарылып, амбулаториялық бақылауда болады.