Қос нүкте

 

 

  • 141. Жалғаулықсыз салаласқан жай сөйлемдер бір-біріне түсінік болып, яғни соңғысы не соңғылары алдыңғы сөйлемнің мазмұнын ашып тұрса, араларына қос нүкте қойылады. Мысалы: Аюлар үйде жоқ: олар орман ішіне серуенге кеткен еді.
  • 142. Өйткені, себебі сияқты жалғаулықтар түсіп қалып жасалған салаластарда жай сөйлемдердің арасына қос нүкте қойылады. Мысалы: Мен жиналып үлгеретін болдым: пойыз кешке жүреді екен. Салған әні жан- дүниемізді балқытты: даусы аса әсем екен.
  • 143. Төл сөз екі түрлі қолданылады: бірі – төл сөзді мәтін ішінен бөлмей, абзацсыз (жаңа жолсыз) қолдану, екіншісі – төл сөзді абзацпен бөліп тастау. Бірінші жағдайда төл сөз тырнақшаға алынады, екіншіде сызықша арқылы жазылады: Әкей оқта-текте иығын қозғап қалып, күбірлеп сөйлеп те қояды:

«Генерал-поручик!.. Ол менің ротамда сержант қана еді! Содан бері көп-ақ өткені ме?..» (А.С.Пушкин).

  • Асан үйінде екен, деді біреу жүгіріп кеп.
  • Қалима ше?

– О да үйінде (С.Мұқанов).

 

  • 144. Де (деп, деген, деді, дейтін, дейді т.б.) етістігі келген сөйлемдердің бәрінде де төл сөз бола бермейді. Деп, дегеніміз деген сөздер бастауыш пен баяндауыштың арасында дәнекер болып келеді. Мысалы: Сауатты болу дегеніміз – дұрыс жазып, дұрыс сөйлей білу. Синекдоха деп газ мағынасының бүтіннің орнына бөлшекті, жалпының орнына жалқыны, үлкеннің орнына кішіні қолданудың және керісінше қолданудың негізінде ауысуын айтамыз.

 

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *