Нүктелі үтір

 

 

  • 20. Нүктелі үтір санамаланып берілген құрылымдардың араларына қойылады: Шешім (орысша развязка) – шығарма сюжетінің де шешуші кезеңдерінің бірі; суреткердің өзі суреттеп отырған өмір шындығына шығарған

«үкімі»; адамдар арасындағы қарама-қарсы тайталастардың, күрделі күрестердің  бітуі;  түрліше  тағдырлар  тартысынан  туған  нақты нәтиже;

 

оқиғаға қатысушылардың ең ақырғы хал-күйі; күллі құбылыс-көріністердің соңғы сахнасы (З.Қабдолов).

  • 21. Нүктелі үтір бірыңғай мүше түрінде келген, мазмұндас сөйлемдерден кейін қойылады:
  • Біз Алатаудай ел едік, – Теңемек болды ойға жау;
  • Біз тасыған теңіз сел едік,– Теңемек болды шөлге жау;
  • Біз атып болған таң едік, – Түн етпекші болды жау;
  • Біз әлемге жарық күн едік, – Өшірмекші болды жау.

Жау ма бізді бөгейтін?!

Жау ма бізді жеңетін?! (Жамбыл)

 

  • 22. Нүктелі үтір өз ішінен үтірмен айырылған ыңғайлас мәнді құрылымдардың (сөйлемдердің) арасына қойылады.
  • 23. Жайылма (күрделі) бірыңғай мүшелердің әрқайсысының (немесе бірқатарының) өз іштерінде үтір кездесетін болса, бірыңғай мүшелердің жігіне нүктелі үтір қойылады. Мысалы: Қала деген аты ғана болмаса, Н… қаласы екі қабат үлкен үйлер көшелерінде ғана бірен-саран кездесетін; өзге үйлерінің көбі бір қабат қана қарағай үйлер болатын; шет жақтарында ағаш үйден шым үй көп кездесетін; азғана жаңбыр себелеп өтсе, көшелерінен адам батпақтап жүре алмайтын; бірақ етек-жеңі мол; таусымақтау жерге жалпая салынған; Сібірде көп кездесетін үлкен бір деревня еді (С.Мұқанов).

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *