Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасының міндеттерін жүзеге асыру жағдайындағы бейіндік оқыту
Мектептердегі бейіндеу элеуметтік-экономикалық қоғамның ӛзгеруі жағдайындағы қазақстандық білім беру жүйесін жаңарту қажеттілігі мен бағыттарының бірі. 12 жылдық оқытуға кӛшу жағдайындағы жалпы білім беретін мектептердің жоғары сыныптарына бейіндік оқытуды енгізудің кӛкейтесті мәселелері.
Бейіндік оқытуды уйымдастырудың халықаралық тәжірибесін талдау
Әлемдік тәжірибедегі бейіндік оқыту дифференциациясының мэні. Экономикалық жэне индустриалды дамыған таяу жэне алыс шетелдердегі бейіндік білім беру жүйесі. Бейіналды даярлық бойынша дифференциалды оқытудың Ресей тэжірибесі. Бейіндеудің заманауи қүрылымы.
Бейіндік оқытудың мазмұны мен мәні
Бейіндік оқытудың категориялық үғымы. Бейіндік даярлықты жүзеге асырудың мазмүны мен формалары. Жоғары сынып оқушыларын бейіндік оқытудың озық қағидалары (аймақтық, вариативтік, индивидуалдық, дифференциациялық, ӛнімділік пен қол жетімділік). Оқушыларды бейіналды жэне бейіндік оқытудың, кәсіби бағдарлаудың ұйымдастырушылық жэне әдіснамалық мәселелері.
Бейіндік оқытуды қалыптастыру модельдерінің сипаттамасы
Заманауи кэсіби білім беру мотивтері мен оқушылардың қажеттіліктері. Бейіндік оқытуды үйымдастыру нәтижелілігіне кӛбірек эсер ететін педагогикалық жүйелер мен стратегиялар. Әлемдік тэжірибедегі бейіндік оқытуды саралау мэні. Қазақстандық мектептерде аймақтық жэне жергілікті жағдайларды ескере отырып бейіндік оқытуды қалыптастырудың мүмкіндіктерін талдау.
Оқушыларға технологиялық білім беру жүйесіндегі бейіндеу
Технологиялық білім беру жүйесіндегі бейіндік оқытуды жетілдіру жэне дамыту қажеттілігі.
«Технология» саласындағы білім беру мазмұнының ерекшеліктерін ескеру арқылы технологиялық білім беру жүйесіндегі бейіндік оқытудың маңызы. Технологиялық білім беру жүйесіндегі бейіндеудің үздіксіз тақырыптық бағыттары.
Бейіндік оқытуды психологиялық-педагогикалық қолдау
Бейіндік оқытуға кӛшу үдерісін психологиялық-педагогикалық қолдаудың негізгі бағыттары мен міндеттері. Бейіндік оқытуды психологиялық-педагогикалық қолдау негізі. Бейіндік оқытуды индивидуалды-бағдарлық жэне жүйелі-бағдарлық психологиялық- педагогикалық қолдаудың ерекшеліктері. Бейіндеуді психологиялық- педагогикалық қолдаудың диагностикалық әдістері мен олардың сипаттамасы. Оқушылармен жүмыс жүргізу үшін анкеталардың бейімделген нұсқалары. Озық оқыту технологиялары негізінде ӛмірлік қүндылықтарды зерттеу. «Оқушылардың Мен түжырымдамасы». «Социологиялық сауал» психологиялық акциялар жүргізу ерекшеліктері. Қажеттіліктерді қанағаттандыру дәрежесі диагностикасын жүргізу әдістемесі. Оқушылардың кэсіби қызығушылықтары мен бейімдерінің диагностикасы негізінде бейіндік топтарды жинақтаудың негізгі тәсілдері. Жеке түлғаға бағдарланған жэне жүйелі бағдарланған педагогикалық қолдау ерекшеліктері. Бейіндік оқыту
қызметін жүргізетін негізгі бағыттар. «Бейін», «Ойлау типі» жэне
«Сауалнама» әдістері. Оқушылардың кәсіби қызығушылықтары мен бейімдерінің диагностикасы негізінде бейіндік топтарды жинақтау үдерісіне эсер ету тәсілдері. Оқушыларды бейіндік сыныптарға таңдау үдерісі.
Бейіндік оқытуды уйымдастыру
Ғылымаралық синтез негізінде бейіндерді қалыптастыру жолдары. Ғылымаралық синтездің түрлері: пэнішілік, салаішілік, салааралық. Нақты бейінге қатысты пэнішілік байланыстарды таңдау (тандау бойынша). Жүйелік тәсіл мен мектепішілік дифференциация — жалпы білім беру мектептерінде бейіндік оқытуды ұйымдастыру негізі ретінде. Мектепте бейіндік оқытуды үйымдастыру моделі педагогикалық жүйе ретінде. Бейіндік оқытуды басқару. Бейіндік оқытуды енгізудегі инновациялық үдеріс. Бейіндік оқытуды қамтамасыз ету жағдайлары. Дифференциацияланған оқытудың жалпы белгілері. Бейіндік оқытудың ұйымдастырушылық- педагогикалық модельдерінде кӛрінетін жүйелік сипаттамалар. Оқу жоспарын модельдеу, бейіндік оқыту бағдарламасын жасау жэне эксперттеу. Оқу жоспары мемлекеттік білім беру стандартының бӛлігі ретінде. Мектептің оқу жоспарын ӛзіндік талдау компоненттері. Бейіндік оқыту бағдарламаларын құру қағидалары мен функционалды тағайындалуы. Бейіндік оқыту бағдарламаларының сапасына қойылатын мамұндық талаптар. Бейіндік оқыту бағдарламаларының мазмұнын анықтау жэне қүрылымдау талаптары. Бейіндік оқыту бағдарламаларын эксперттік бағалау әдістері.
Бейіндік білім беру мазмунын анықтаудағы деңгейлік устаным және түрлідеңгейдегі курстарды қурастыру қағидалары
Бейіндік оқыту бағдарламаларының мазмүны оның түрлеріне тәуелділігі. Түрлі деңгейлі бейіндік курстардың түрлері. Түрлі деңгейдегі бейіндік курстарды қүрастырудың озық қағидалары. Түрлі деңгейдегі бейіндік курстардың мазмүнын таңдау критерилерінің ерекшеліктері.
Бейінді таңдау үдерісі мен оқушының жеке оқу жоспарын құруы
Оқушының бейінді саналы таңдауы мен болашақ мамандығын табысты игеруін қамтамасыз ететін факторлар. Бейіндеудің ұйымдастырушылық бағыты мен оқушының бейінді таңдау үдерісімен байланысты құжаттары. Мектепке бейіндік оқытуды жүзеге асыратын жеке оқу жоспарларын енгізу.
Бейіндік оқытуды уйымдастырудың формалары, әдістері, технологиялары мен нормативті-қуқықтық базасы
Мектеп тәжірибесінде қалыптасқан бейіндік оқытуды үйымдастырудың формалары (мектепішілік, желілік, еркін). Оқушылардың бейіндік оқуды дұрыс таңдауына кәсіби кеңестер мен кэсіби бағдарлардың рӛлі. Бейіндік оқытудың дәстүрлі формалары мен әдістері, қағидалары мен жүйелері. Бейіндік оқытудың инновациялық эдістері. Бейіндік оқыту технологиясының
жалпы сипаттамасы. Қашықтықтан оқыту технологиялары. Интернет ресурстары мен технологиялары. Электрондық білім беру ресурстары. Ойын технологиялары. Дӛңгелек стол мәжілісі, оқу дискуссиялары мен шығармашылық жобалар. Эссе, ғылыми рефераттар, «портфолио», презентация. Кіші топтар технологиясы мен модульді технологиялар. Бейіндік оқытуды үйымдастырудың нормативті-қүқықтық базасы. Жоғары сыныпта білім беру мазмұнын реттейтін құжаттар.
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Негізгі:
1 Назаралиева З.С Педагогика профильного образования: Учебное пособие. — Алматы: Триумф «Т», 2008.
2 Абдыкаримов Б.А., Мамерханова Ж.М., Соколова М.Г. Методическое пособие к изучению курса «Педагогика профильного обучения». — Караганда, 2007. — 243 с.
3 Садыков Т.С., Абылкасымова А.Е.. Методология 12-летнего образования. Учебное пособие. — Алматы: НИЦ «Ғылым», 2003 — 164 с
4 Броневщук С.Г. Профильное обучение в школе. Вопросы организации и содержания. В помощь учителям школ. — М.: «Витязь- М», 2004.
5 Жолдасбекова С.А., Дуйсенбаев К.А. Организация профильного обучения школьников. Алматы, 2012
Қосымша:
1 Балыкбаев Т.О. Тенденции и принципы 12-летнего среднего образования в РК. //Мат. Сем-ра «Нормативное обеспечение профессионально-педагогической подготовки учителей в условиях перехода к 12-летнему образованию», Тараз. — 27. 03.2009.
2 Воронкова С.А. Программа развития школы: проект пред- профильной подготовки в основной школе. //Завуч. Управление современной школой. — М.: Педагогический поиск.- 2006. — № 6.