Жетес би туралы


Алдымен шешендік атағы Сыр Шектісі, Қыр Шектісі деп аталатын елдер арасында мәлім бола бастаған бидің билік даңқы орта жасқа жеткенде Орынбор мен қарақалпақ халқы арасына да кеңінен жайылады. Ел аузындағы деректер әділ төрелігі, шебер шешендік үшін жұрт оны құрметтеп, арнайы ат жіберіп алдырған дейді.
Сондай сапарлардың бірінде Жетес би бір даумен Шектінің Назар, Жексей, Тілеу, Қабақ еліне барыпты. Ол жердің Нияз деген биі етжеңді, толық адам болыпты. Ал, Жетес шағын денелі, арық кісі екен.
Сөздің бір кезегінде Нияз Жетеске:
– Уа, Жетесжан, дауылпаз деген құс болады, дауысы жер жарады. Жанына барсаң қауқары ұлтарақтай ғана болады. Жетес атың жер жарады, мына тұрпатың жұдырықтай ғой, бұл қалай? – деп кекетеді. Сонда Жетес оның сөзін бөліп:
– Уа, Ниязеке, оныңыз рас. Бірназар мен Бекетті Сібірге айдатқалы арлы Шекті арық болды да, арсыз Шекті семіз болды ғой, – депті.
Жетестің мұнысы 1855-1958 жылдары Кіші жүз қазақтарының Ресей патшалығының отаршылдық саясатына қарсы шаруалар көтерілісін басқарған Бекет Серкебайұлы, Ерназар Қаржауұлы сияқты батырларды Нияз би ауылдарының жігіттері ұстап беріп, жер аудартқанын тұспалдап айтқаны екен.
Сол Бекет пен Ерназардың артынан Жетес би қуып, Орынбор генерал-губернаторына тайсалмай кіріп, өтінішін білдіреді.
– Мен патша ағзамға бұл арызыңды жеткізейін. Сен еліңе қайта бер. Ел дүрлікпесін. Беделің бар, тыңдайды ғой. Оларды тыныштандыр. Сәтін салса, көп кешікпей айтқан адамдарың еліне қайтып оралар. Генерал осылай уәде береді. Жетес елге қайтып барады.
Қаһарға мінген патша ол өтінішті тыңдамай, Бекет пен Ерназарды он жылға соттатып, Сібірге айдатып жібереді.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *