ҚАРАУЫМБЕТ
Арқасы Аралменен араласқан
Құбыласы кең құшағын құбылаға ашқан.
О, менің кіндік кескен топырағым,
Шыңдарға арманымды ала қашқан.
Көктемнің аспанындай алабың көк
Аңқиды жусан иісі дала гүлдеп.
Тос маған, сімірейін шеребеңнен8
Мен де кен болар ма екем, Қарауымбет.
Армысың сарқылмасым, таусылмасым,
Бармысың сау-сәлемет, оу, сырласым.
Сақылдап күлейін бір
Сандық-сандық
Тұзында жаңғырығып даусым қалсын.
Заманда қара халық азап көрген,
Үстіңе қырдан ауып қазақ келген.
Тұз тасып
Ақысына менің әкем
Байлардың атызынан масақ терген.
Болыпсың сөйтіп оның шөпшір наны,
Иығын жаншып жылдар көп салмағы,
Октябрь нұрымен тек жұмсарыпты
Тұздалып қатып қалған жақсы арманы.
Мен ондай көргенім жоқ қасіретті,
Құлдықты құтты дәуір басып өтті.
Өмірім арайымен, дана ойымен,
Өзімнің тұз кеніме ғашық етті.
Мен неге сені айтқанда жайнамайын!
Салмақты сандық тұздан айналайын.
Россия қызының көздеріндей,
Жаутаңдаған жүзіңнен айналайын!..
Ықыласы табиғаттың жауған саған,
Ынтасы жамиғаттың ауған саған.
Анамның ақ сүтіндей киелі кен,
Ақ кенім, айналасын тау қоршаған.
О, ұлы тұздың кені шалғайы кең,
Өміріңе өмірді жалғайын мен.
Ойға шомып қарайын дүниеге,
Әйтеуір тұзы жоқ жан болмайын мен.
Адамдар, қыз өсіріп, ұл ұстаған,
Бүл жерде ізгілік бар ту ұстаған.
Іш, досым, парасатқа байисың сен,
Бұл кеннің жұтсаң суын бір стақан.
Көктемде бүл даланың көк шөбін көр,
Бітер ме ондай болып ексе гүлдер.
Жел соқса күй шертеді құлағыңа
Ақ қыздың білегіндей сексеуілдер.
Рахмет, жанартауым, атыңа мың,
Кейде мен өзіңе ұқсап атыламын…
Достарым ұлылықты армандаса,
Мен үнсіз тек сені ойлап отырамын.
Сүңгиін сұлулыққа өзім де енді,
Сұлу маң суырып түр сезімдерді.
Жолыма жусаныңды төсе, дала,
Жусан боп аңқитұғын кезім келді.
Деймін-ау мың көрсем де қайта көрсем,
О, неткен туған аймақ байтақ ең сен.
Сен маған бар жүгіңді арта берсең,
Мен талмай алға сүйреп тарта берсем.
Көгілдір көлдей ырыс алабы кең
Сүймейін қалай сендей даланы мен.
Тұра гөр медет беріп, о, туған жер,
Мен сенің өз тұзыңнан жаралып ем.
ШАРДАРА ТОЛҚЫНДАРЫ
Мен тұрмын жарқылдап-ақ жарқын қарап,
Сезімді сексен бояу толқынға орап.
Қойнынан қара түннің қаптай ұшып,
Ақ үйлер асқақтайды алтын қанат.
Жайнаған Шардарам, Шардарам,
Толқыған сазбен айналам.
Жүрегім сырға тоймаған,
Білегім күшке қайнаған,
Өзіңсің кештер,
Өзіңсің ГЭС-тер,
Өзіңсің кештер жайнаған!
Кешегі көкірегінен cap даланың
Тербейді бүгін сені арман ағын.
Толқисың тоқылған ақ жібек пе деп,
Толқынын көрсең, досым, Шардараның.
Кел, досым, кел, кел, досым, асыл ағам,
Мен қалай шаттығымды жасыра алам?
Кеудемде бүгін менің миллион ГЭС бар
Шардара толқынынан шашыраған.
САҒЫНЫШ
Талайын артқа тастап сағым қырдың,
Сәулешім, алыс кеттің, сағындырдың.
Қадалған көкірегіме от көзіңмен
Жаныма жағып кеттің шамын жырдың.
Сені ойлап ертелі-кеш қиялдадым,
Бөлмеде қиын болды сыя алмағым.
Есіме ап күбірлесем, күмбір етіп,
Кеудемнен таси ақты сыр-арманым.
Кетпей бір көз алдымнан күлімдедің,
Бақытым, бар тапқаным, күнім дедім.
Уақыт озған сайын сағындым мен,
Жүз жерден жүрегімді тілімдедің.
Қадамын басқан сайын алға сағат,
Барады бойда тіпті қалмай тағат.
Он көріп тәулігіне келер едім,
Ұшатын, әттең, менде жоқ қой қанат.
СЫР СУРЕТІ
Сұлудың бұрымындай ойнақтаған,
Суыңның сырына, Сыр, бойлап па адам.
Сіміріп қоңырау үнді мөлдіріңді,
Барады күннен-күнге жайнап далам.
Жарды ұрған толқыныңа үңіле кеп,
Төнеді тас төбеден шүйіле кеп.
Күлкіңді сыңғырлаған ойлап қалам,
Нәзік үн Тәттімбеттің күйі ме деп.
Қарамай алды-артыңа жөңкілесің,
Шаттана жібек желмен желпінесің.
Толқының қуанышты жолаушыдай,
Жол бойы барады айтып «әңгімесін».
Екенсің албырт мендей бала күнгі,
Тігемін сылдырына құлағымды.
Жарысқан толқыныңа қол бұлғаймын,
Тұрғандай аттандырып қонағымды.
ҚҰТБАЙҒА
Термесі қою арман маужыраған,
Зердесі ескен самал тау-жырадан.
Теңдесін бұл аймақтан таптырмайтын,
Кеудесі күмбірлеген ән-жыр ағам.
Бүл ағаң қазір елу алтысында,
Жамбылға бұйырған жас жартысында,
Риза бауырлардың ортасында,
Сүйіскен жүректердің дәл тұсында.
Ташкенттің бар қазағы құрметтеген,
Күйінен сең бұзылып, қыр көктеген.
Әнінен Шыршық бойы шырын-дария,
Астасып жатыр қазір жыр көкпенен.
Тында сен, таңсық болсаң Құт-ағаны,
Арманы лапылдаған от-ағаны.
Оны естіп қатып қалған тас болсаң да
Жаныңда бір жанартау тұтанады.
«Сұлу бар әдемірек сұлулардан»,
Жанына жас Хорланнан жылу барған.
Мың бақ бар шуылдаған кеудесінде,
Ырғақ бар қайталанбас үнінде алуан.
Даусында гүрілі бар Қарасудың,
Бөрі де өз бойына жарасулы үн.
Бұл ағаң баршасынан асып өткен,
Бұл аймақ жырындағы бар асуың.
Сәтімен туып қалған маңдайлы адам,
Жырлаған алтын шанақ таңдайлы адам.
Қырық жыл той мереке сапарында,
Халқының қанжығасына ән байлаған.
Құт-аға, әннің көлін мөлдіреттің.
Алғысын айтпақ болып мен жүректің.
Сіздік мол ықыласқа тиек салып,
Сыр толы көкірегімді домбыра еттім.
КОСМОНАВТ МОНОЛОГЫ ҰШАРДА
Жанынан бұрқылдаған күй тынбастан,
Қара Жер, қасиетті ұйқымды ашқан.
Мен сенің босағаңнан ұзап барам,
Суырып қырманымды сиқырлы аспан.
Жасампаз арманыңнан жаралып ем,
Қойныңа талай аңсап оралып ем.
Қош боп тұр көріскенше, о, туған Жер,
Тағы да алыс самғап барамын мен.
Дайынмын жұмсасаң да қайда дәйім,
Қалайша бұрқ та сарқ қайнамайын.
Қош боп түр, сырбаз ағам, сырлас інім,
Қарлығаш қас қарындас, айналайын!
Бақыт пен бұйырды ғой талқы саған:
Жаныңа айтсам бірақ қайғы салам,
Сондықтан айтпай ұшып кетіп барам,
Жылама естіп қалсаң байғұс анам.
Жан ана, жылай көрме, ардағың ем,
Мен әуре құштарлықтың толғағымен.
Ақ тілек, адал ниет сапарына
Көз жасты алып ұшудан қорқамын мен.
Мен сенің жастығың ем қуат алар,
Мен сенің тасқының ем шуға толар.
Қаһарман дәстүріңмен, дос тіліңмен
Бере гөр ақ батаңды ұлы аталар.
Қоса гөр қолдан ұшқан ерге тілек,
Майса бел, мақпал қырат, келбеті көк.
Алысқа ұзап кете алмаспын мен,
Ақпасам табанымды жерге тіреп.
Қош боп тұр, қарағай мен көл өлкесі,
Қария қарлы шыңдар көлеңкесі.
Қош боп тұр, ашаң жүзді қара бұрым,
Қағілез қайындардың желең төсі…
Жан сәулем, жанарыңда жазғы арай бар,
Аңсатар арамызды азғана айлар.
Мен сүңгіп кеткен жақтың ақ бұлтына
Қадаған кірпігіңді қозғамай қал.
Күт мені бал-шырыннан гүлден күткен,
Күт мені шұғыладан күннен күткен.
Мен саған ақ жаныммен жақын келдім,
Қара Жер, қашықтықты білгендіктен!
Мен сенде үлбіреген жас бақ едім,
Түбінде үнсіз жатқан аспан едім.
Жолымда жолдасым жоқ жол сілтейтін,
Көз таныс жұлдыздардан басқа менің.
Демессің айтып тұр-ау қорқыныштан,
Сәтімді ризалықпен толқып ұшқан.
Күшті екен махаббат пен ендік сенім
Жердегі ұлан-ғайыр тартылыстан.
Алдымда бозала таң, батпаған ай,
Қаймағы алынбаған аппақ арай.
Мен солай ағып барам
Иә, кәдімгі
Найзағай шатырлайтын жаққа қарай.
Мен саған оралармын ізгілікпен,—
Мен саған оралармын қыз қылықпен.
Адамзат арманыңа ұшып шықтым,
Қиялды тұңғиыққа жүздіріп мен.
Мен сенің ертеңіңе ара тұрып,
Өтермін көк күмбезін дара тіліп.
Қара Жер, қасиетті толассыз Жер,
Тұратын жоқтан бар боп жаратылып.
КӨТЕРІЛУ
Зымырап көтерілді жерден денем,
Көз алдым көк өзендер көлбеңдеген.
Сан ғасыр жол сұраған керуендерден
О, сәлем, заңғар таулар мен көрмеген.
О, сәлем, қатпар-қатпар қиял шыңдар,
Биіктікті енді маған қиярсыңдар.
Сыймаған қиялыма дүние едің
Тіпті енді құшағыма-ақ сыярсыңдар.
Жететін алдым қиян шуақталып,
Жетілткен Жер барады шын-ақ қалып.
Астымда табанымның көлдер жатыр
Ымырттың терезесі сияқтанып.
Балбырап бақтар қалды ырғатылып,
Қалтырап қақтар жатыр қырға тұнып.
Жанымда аласапыран жалт ойнатып
Мен барам жанарымды нұрға тігіп.
Қызығы неткен қыруар бұл шақтардың,
Бояулар — бояуындай гүл шоқтардың.
Мен барам шатырлатып көк күмбезін
Астымен сатырлаған бұршақтардың.
Барамын өзеуреген өзге ағыспен,
Мың нұрды қозғай ішкен… қозғалыспен,
Қош, сау бол, кірпік қақпай қарайтын күн,
Құстардың қанатына қызғанышпен.
Мен де бір Прометей «от ұрлаған»
Зулаймын жұлдыздарға жыпырлаған.
Келемін киелі Жер шұғыласын ап,
Дүние, томағаңды сыпыр маған.
Мен сенің нұрларыңмен таласамын,
Мың жұлдыз артқа тастап әрі асамын.
Кемемде келе жатыр кемеңгер Жер,
Жетектеп қызыл тулы болашағын.
Құямын қуатыммен сарқырап бар,
Кеудемнен күбірлеген толқын ап қал.
Мен мәңгі сөнбес күнмін.
Ең болмаса
Бір рет шағылысып жарқырап қал.
Құямын қуатыммен бұрқылдап бар,
Даусымды ең болмаса бір тыңдап қал.
Шел болса көктемеген бұлтымды ап қал,
Сыр болсаң ашылмаған кілтімді ап қал.
Мінеки, қалды алыста балалығым,
Қосуға қиял мен ой аралығын,
Кеудемді тербеп қыруар барады ұғым,
Көтеріп ұштым Жердің даналығын.
Десеңші, ех, мен қанша алыстадым,
Тұрсындар бәлкім күтіп таныс бағым,
Сен болсаң туған Отан төсіңдесің,
Мен болсам көз жетпейтін ғарыштамын.
Еткенде сезім-дүнием сыңсып елең,
Саған сан қарадым-ау сүйсіне мен,
Масығып жатқан байтақ топырағым,
Қаптаған қара ормандар иісіменен.
Дір еттің жүрегімде, шымыр еттің,
Аты да сен екен ғой құдіреттің.
Мен саған қайталанбас махаббат ем,
Сен мені қайталанбас ғұмыр еттің.
Мен сенде жабығуды білмеген ем,
Жарқырап ақ төсіңде гүлдеген ем.
Ризамын тағдыр егер
Қойыныңа
Оралуды жазбаған күнде де мен.