9 мақсаты. Түбірлік және жергілікті қоғамдағы әлеуметтік-мәдени әртүрлілікті сақтау.
9.1. мақсаттық мәселе. Дәстүрлік білімді, жаңа кірітулерді және тәжірибиені қорғау.
Қазақстанда қауымның барлық саласында мемлекеттің азаматтарының этникалық тең құқықтылығы тәжірибие жүзінде іске асырылған және заңнамаларда бекітілген.
Қоғамдық-политикалық институт – Қазақстан халқының Ассамблеясы, этникааралық қарым-қатынастың басты механизімі ретінде құрылған. Республикада 350-ден астам республикалық және жергілікті ұлттық-мәдени орталықтар бар.
Қазір мемлекетте қазақша, орысша, ұйғырша, немісше, кәрісше және өзбекше театрльді және шығармашылық ұжымдар жұмыс жасайды.
Этнткалық топтар он бір тілде теле- және радиобағдарламаларға шығады, шамамен жиырмадан астам орталық және аймақтық басылымды СМИ шығарылады.
ҚР Үкіметінің қаулысымен 10.12.2007 жылдан №1203 «2007-2009 жылдың Қазақстан Республикасының мәдени мұрасы» бағдарламасымен бекітілген.
2004-2006 жылғы «Мәдени мұра» бағдарламасының бірінші кезеңі, тарихи мәліметтерді жинау және зерттеу, іздеу бойынша жұмысымен болжанды. Бағдарламаны орындау үшін республикалық бюджеттен 2,7 миллиярд теңге бөлінген. 30 археологиялық және 17 қосымша ғылыми-зерттеу жобалары іске асырылған.
Екінші кезеңі жинақталған мәлімет халыққа шынайы қол жетерлік болатын жаңа дәрежелі болуы керек.
Тәуелсіздік жолында Қазақстан үлкен жол жүрген, оның экономикалық және политикалық іс-әрекеттері, жалпы қоғам өзгерді. Қазақстан өзінің мәдени мұрасын сақтау саласында масштабы және қызықты жұмыс атқарды. Соңғы жылдары бағалы мәліметтер жинақталған және мемлекеттің мәдени өткен шағын зерттеуде бағалы тәжірибиеге ие болды.
2004-2006 жылдарда ұлттық және әлемдік ғылыми ойлар, әдебиеттер мен мәдениеттер басылымдар санында 218 томдар басып шығарылған, ал 2007 жылы – 74 атаулылар.
«Түріктік-Қазасқтан» қоры Алматыда 2008 жылдың 9 тамызында презинтацияланған. «Түріктік» қоры он төрт мемлекетті байланыстырады (Қазақстан, Әзірбайжан, Қырғызстан, Түркменістан, Өзбекістан және Турцияны, сонымен қатар бақылаушыларды: Татарстан, Башқортостан, Солтүстік Кипр, Тыва республикасы, Хакасия және Гагаузия) және түрік халқының мәдениеті мен өнерінің дамуына үлес қосады. «Түріктік» қазақстан қорының жақындағы жоспарында – салт-дәстүрдің, қол өнерлердің және кәсіпшілікті қайта жаңғырту мен популяризациясы сонымен қатар ұйымның мемелекет-қатысушыларының арасында мәдени алмасуды күшейту. Іріктеу-тайпалық жұмысты жүргізудің мақсатты негізінде қазақи ақбасты, әулиекөлдік тұқымын жетілдіретін, шөл және жартылай шөл аймақтарда өсіретіндер ретінде ұсынған цигайлық қойдың қазақи түрі мен қойдың жартылай терең құйрықты тұқымының ақтөбелік түрі құрылған. Жіңішкерунды қойшылықта жұмыс дерліктей республиканың барлық аймақтарында, жартылай жіңішке рунды, тұрпайы- және жартылай тұрпайы жүнді қойшылықта жүргізіледі. Қойлар мен ешкілердің коллекциялық топтарын құру жұмыстары жүргізілген.
Ұқсастығы жоқ, жоғарғы ет-сүттік өнімділігімен және жылдық жайылымдық-тебендік құрамға бейімделуімен ерекшеленетін кушумдық тұқымды жылқыларды жетілдіру жалғастырылуда.
Қазақи тұқымды түйелерді жетілдірі бойынша іріктеулік-тайпалық жұмыс таза тұқымдыларды өсіру жолымен жүргізіледі.
«Суда жүзетін құстардың өмір сүру ортасы ретіндегі глобльді-мәнге ие сулы-батпақты мекендерді кешенді сақтау», «Қазақстандағы табиғи өсу орындарындағы агро-биоәптүрлілікті сақтау», «Алтай-Саян аймақтарындағы биоәртүрлілікті тиімді пайдалану мен сақтау» халықаралық жобаларының рамкасында дәстүрлік білімді қорғау іс-шаралары жүргізілуде.
9.2. мақсаттық мәселе. Дәстүрлік білімін, жаңа кірітулер және тәжірибиелерін, сонымен қатар қортындысын бірлесіп шығрауға құқықты тұрғылықты және жергілікті қоғамның құқығын қорғау.
Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2000 жылдың 11 шілдесіндегі №10510 қаулысында Қазақстан Республикасында қолқнерлікті дамыту Концепцисяы қабылданған.
Қолөнерді дамытудың қағидалық негізі болып ежелгі дәстүрдің ұлттық мәдениетін үгіттеу, шығармашылық тұлғаның еркіндігін қайта жаңғырту болып табылады.
Қазақстан Республикасының патентті жүйесінің 2007-2011 жылғы даму бағдарламасы (ҚР Үкіметінің 23.12.06 ж. қаулысы) интелектуальді меншіктің дәстүрлік емес объекттерді: іріктеулік жетістіктерді, дәстүрлік білімді, фольклорды, генетикалық ресурстарды қрағалуын жетілдіру және кеңейту қарастырылуда.
Орталық Азияның Еуразиялық қоры (ОАЕҚ) «Шеврон Мұнайгаз Инк.» компаниясының қолдауымен және ҚР Ақпарат және Мәдениет министрлігінің бірлесуімен 2006 жылдан бастап «Қазақстанда қолөнерді дамыту мен халықтық көркем кәсіпшілікті қайта дамыту» ұш жылдық бағдарламасын жүзеге асыруға бел буды.
2008 жылы бағдарламаның ІІІ фазасының іске асырылуы басталды. Болашақта халықаралық аренаға шығуымен Қазақстанның қолөнер секторының мақсаттық және жүйелік дамуына бағыталған іс-шаралар кешені жүргізілген. Қолөнерді дамыту бойынша жергілікті күшейтулер мақсатымен Шымкен және Ақтау қалаларында қолөнер бойынша екі аймақтық ақпараттық-ресурсты орталықтар құрылған.
ОАЕҚ ақпараты бойынша екі жыл ішінде Қазақстада қолөнерлік сектордың жағдайын көп кезеңді зерттеу жүргізілген, барлық мемлекет бойынша қолөнершілердің электронды мәліметтер базасы құрылған, қолөнер бойынша 13 тренингтер өткізілген. Осы уақыт ішінде қазақ тілінде және орыс тілінде өткізілген кіші бизнесті ұйымдастыру бойынша тренингтер мен квалифмкацияны жоғарлату курстарында 294 қолөнершілер өтті.