Топонимика грек сөзі «онома» — ат суға байланысты топонимдер – гидронимдер. Жер бедеріне байланысты топонимдер – оронимдер. Елді мекендердің аттары – ойконемдер. Жердің үлкен обьектілер аттары – макро топонимдер. Жеке теңіз, шоқы аттары – микро топонимдер. Ұсақ географиялық обьектілер (бұлақ, қоныс) микро топонимдер.
Топонимдердің пайда болу лидозин және экзос. ШҚ-ның аумағында топонимдер пайда болу жағынан бірнеше түрге бөлінеді.
Этнограф топонимдер – ШҚО-ғы мекен халқының тұрмысына әдет – ғұрпына, кәсібіне, наным – сеніміне қойған.
Этникалық топонимдер атына байланысты Тарғын, Уақ, Ұрынқай.
ШҚ-ғы орысша топонимдер 2 кезеңге бөлінеді.
1. Патшалы Ресей кезіндегі отаршыл мазмұндағы топонимдер
2. Кеңес үкіметі орнағаннан кейінгі социализм топонимдер Риддер, Өскемен, Шемонайха.
Өскеменге ат берген 1720 жылы Усть-Каменныхгор М.Лихарев бастаған экспидиция берген.
1718 ж Жеті үй деген ат тіркеле Семей атауы пайда болды.
1760 жылдары Польшадан келген эмигранттық елді мекен пайда болды Лисиховка, Тарханка. Дон Казактары келіп пайда болды Кайдретова, Сальвево, Парыгова, Боготорывево т.б.
1784 ж Риддер атауы Филип Риддер құрметіне қойылған.
ШҚ-ғы монғол тілінен енген 18 ғасырдың бас кезінен бастап ШҚ монғол топонимдері пайда болды. Борқұстай (Тарбағатай тау жотасы), Ұлысты (монғол терек) Қандағатай ( бұлан өсетін жер) Шаған (ақ сөзін білдіреді) Бақанас (богунос – қысқа өзен), Ұлан (қызыл ұлаан) Дононқара (Зайсан солжақ долайжеті) Зайсан көлі (Норзайсан көлімен) Сайқан (әдемі, әсем) Шорға (Зайсан көліне құяды, сорга – түтік) Үйдене өзен (Зайсанда өден – есік)