Роман өнері.
Жоспар.
1.Роман архитектурасы.
2.Стилъдік ерекшелік.
Орта ғаырдың түр өзгерткен сәулет өнері мәніне үңіліп қарасақ романдық ғимараттардың негізі тастан жасалған.Қалың да саңлаусыз қабырғасы бар бұл масса тірек функциясын атқаратын серіппе тәріздес аралық қалқандар бағандар және басқа архитектуралық деталъдармен ұсталып салмақ теңдігі сақталатын. Романдық сәулет өнері ғимараттың орнықты болуы үшін қабырғаларды барынша қалыңдатып оның беріктігін арттыруға баса көңіл бөлген. Дәл осы тірліе жүйемен жетілдіру ісі сол кездегі сәулет өнерінде шын мәнінде революция тудырды. Сүйір қабырғалар мен төбе жабындысының барлық салмағын көтеріп тұрған белдеулер үстіне кресі аса биік күмбездер тұрғызу әр бағандардың орталық жоғарғы қабырғаның қысымын көтеретін жарты аркалық енгізу сияқты жаңалықтар тірек жүйесін байытады. Сондықтан ол жүйе өзіндік зор маңызға ие. Сәулет өнерінде жасалған революцияның мәні осында еді. Қабырғаны бұрынғы романдық кездегідей қалың етіп салудың қажеті болмай қалды. Енді көзге ұратын алуан түсті витраж орасан үлкен терезелер бар. өн бойында тас торкөздер тұтасқан қабырға үйдің жалпы құрылымын жүйесіндегі өзінің.. Көріп өткеніміздей құдайға баланған жеке билеп-төстеушілік тудырған пиғылдар тіпті анағұлым көзі ашық адамдардың өзін де ең бір қаталыдқ іс-қыылқтарға итермелеп отырады.Империяның күш қуаты неғұрлым дәуірлеп тұрған кезеңде мықтап ұйымдастырылған құл иеленушілік құрылыс-оның тұсында еркі жоқ адамның өмірі түкке тұрғысыз ьолды және оған күш-көлік ретінде қаралды,-тек императарлар мен бнгзадалардың ғана емес сондай-ақ қатардағы азаматтардың да моралі мен тұрымысна өз таңбасын түсірді. Сонымен қатар мемлекеттіктердің пафосымен көтермеленген, бұдан берік және бұдан игілікті құрылыстың болуы мүмкін емес деген толық сенімен, бүкіл империяда әлеуметтік өмірді римдік мәнерге үилестіріп ретке келтіруге тырысушылық артты.
Бірақ бұл сенімділік бос нәрсе болып шықты.Адамдар тасқыны жүздеген мыңдаған километр жерді қаптап бір тайпа екіншісін ығыстырып отырды. Мұндай дүрбелеңде өмірі қысқа мемелекеттер құрып басқалары пайда болып жатты. Тайпалардың тоғысуынан жаңа мәдениеттер туындайды. Гүлдер сорматтар тайпалары батысқа қарай тықсырып қара теңіз жағалауындағы далаларға леп қойды. Сол сәтте ғұндардың алдына шыққан немесе оларға қосылған бүкіл көшпелілер атаулы шетсіз шексіз далалардың өршеленген жұрты қашаннан рим тәртібі дәуірлеген жерге тарпа бас салды.Бірақ былай десек өсіріп айтқандық болмайды: белгілі адамның ішкі әлемін толығынан ашып көрсететін жарқын дараланған мінсіз кемелдікке дейін жеткізген портрет өнері-бұл, шын мәнісінде, римдік жетістікбероі салғанда, творчесмтво ауқымы, психологиялық енудің күші мен тереңдігі жағынан алғанда осылай еді.
Римдік портретте біздің алдымыздан ежелгі Римнің рухы өзінің барлық қырларымен және барлық қайшылықтарымен ашылады. Римдік портрет – бұл бейне бір бет –жүз арқылы әңгімеленген Рим тарихының өзі., оның болып көрмеген шарықтауы мен қайғылы ажалының тарихы іспеттес: « Римнің бүкіл құлау тарихы бұл арада қас-қабақтармен, маңдайлармен, еріндермен бейнеленген»(Г е р ц е н). Римдік портреттік мүсіннің аса бағалы туындылары жинақталған өзіміздің Арха, күмбез бұл сәулет өнері формалары алдымен римдіктер шебер пайдаланған еді содан кейін ол еуропаның орта ғасырлық құрылыс негізіне айналды. өзінің ерекшелігі мен мәнділігі жағынан нағыз ұлы туындылар санатына жататын арменияның сәулет өнері де сондай бастаулардан тараған бұл елдің географиялық жағынан орналасу жағдайы сол мұрагерлікке мүмкіндік туғызды. Өнер деп атайтын творчество көз аясындағы дүниені өзінше бейнелейтін адамдар түсінігінде үлкен сиқырлы күшке ие болады. Египеттіктерге оғаштық өмірдің табиғи ағысын бұзушылық болып көрінген ажалды тоқтату жеңіп шығу жөніндегі ынтық үміт аруаққа табыну, Египеттің бүкіл өнеріне өз таңбасын салды. Ежелгі Египеттік құл иеленуші қоғамның тоқырау сипаты жалпы Египеттік өнердің бір сарындылығын белгіледі. Египеттік суретшілер өздерінің жеке қасиеттерін өздерінің творчестволық тынысын таныта білді. Жалпы алғанда қатып қалған сияқты, бірақ өз қуаты жөнінен жаңадан пайда болған әрі қайталанбас стильдің айқындылығы мен мүлтіксіздігі жөнінен үздік асқаралы сұлулығымен мәңгі табындыратын Египет өнері сонымен бірге өзінің жанды нәзіктігімен, дүниені дүркіреткен алып қанат серпіні арқылы ерекше тартымдылығымен елітеді.