Азаматтарды әскери қызметке даярлау
қағидалары
1. Осы Азаматтарды әскери қызметке даярлау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Әскери қызмет және әскери қызметшінің мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының 2012 жылы 16 ақпандағы Заңына сәйкес әзірленді және азаматтарды әскери қызметке даярлау тәртібін айқындайды.
2. Азаматтарды әскери қызметке даярлау: қосымша білім беру бағдарламалары, әскери-техникалық және басқа да мамандықтар бойынша әскери даярлауды, әскери кафедрада оқыту үшін студенттерді іріктеуді және оларды запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша даярлауды қамтиды.
3. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар қолданылады:
1) академиялық кезең –білім беру ұйымы дербес белгілейтін үш нысанның біреуінде: семестр, триместр, тоқсан түрінде белгілейтін теориялық оқыту кезеңі;
2) оқу құралдарын және оқу-әдістемелік кешендерді апробациялау – оқу процесінде оқулық басылымдары мен оқу-ідістемелік кешендерді практикалық пайдалануды кешенді зерделеу;
3) оқудағы жетістіктерді бағалаудың балдық-рейтингілік жүйесі – халықаралық тәжірибеде қабылданған әріптік жүйеге сәйкес келетін білім алушының рейтингісін белгілеуге мүмкіндік беретін білім деңгейін балмен бағалау жүйесі;
4) әскери кафедра – запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша азаматтарды әскери даярлауды қамтамасыз ететін жоғары оқу орнының кафедрасы;
5) «әскери күн» әдісі – әскери кафедраның күн тәртібіне сәйкес әскери даярлауды ұйымдастыру және іске асыру үшін қажетті сағат санын ЖОО бөлу;
6) тапсырыс беруші – Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің құрылымдық бөлімнің (бұдан әрі – ҚР ҚМ), Бас штабы және Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің басқа әскерлері мен әскери құралымдардың және тапсырысына қарай запастағы офицерлерді және әскери-техникалық мамандарды даярлауды жүзеге асыру;
7) қорғаныс – бұл студенттердің лабораториялық жұмыстарды, есептік-кестелік тапсырмаларды, курстық жұмыстарды (жобаларды) және кәсіби практика кезінде орындайтын бақылау түрі;
8) білім алушыларды қорытынды аттестаттау – олардың тиісті білім беру деңгейінің үлгілік оқу жоспарларында, мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында көзделген оқу пәндерінің көлемін меңгеру дәрежесін айқындау мақсатында жүргізілетін рәсім;
9) білім алушылардың оқу жетістіктерін бақылау – білім алушылардың білім деңгейін ӘОО айқындайтын бақылаудың (ағымдағы, аралық және қорытынды) және аттестаттаудың түрлі нысандарымен тексеру;
10) сындық ойлау – бұл өз шешіміне жауап беруге, идеясын еркін жеткізуге дағдылану қабілеттілігін шыңдау;
11) оқу құралы мен оқу-әдістемелік кешендерге мониторинг – бұл заманауи оқу құралдардың және оқу-әдістемелік кешендердің оқу үрдісінің жан-жақты барлық талаптарына сай, толық алынған рәсім;
12) ғылыми-әдістемелік қызмет – бұл оқу үрдісін перспективті дамыту, оның әдістемесінің және мазмұнының жетістігі, оқу үрдісіне жаңалық енгізу;
13) әскери дайындық бағдарламасы – жоспарлау құжаттардың кешені(типтік оқу жоспары, типтік оқу бағдарламасы, жұмыс оқу жоспары, жұмыс оқу бағдарламасы, пәндердің оқу-әдістемелік кешені, біліктілік сипаттамасы және басқалар) бұл құжаттар негізінде запастағы офицерлерді, әскери-техникалық мамандарды және әскери оқытылған резервті даярлауды жүзеге асыру;
14) білім алушыларды аралық аттестаттау – білім алушылардың бір оқу пәнін зерделеуді аяқтағаннан кейін оның бір бөлігінің немесе бүкіл көлемінің мазмұнын меңгеру сапасын бағалау мақсатында емтихан сессиясы кезеңінде жүргізілетін рәсім;
15) кәсіби практика – бұл студенттердің теориялық алған білімдерін, дағдыларын, әскери-есептік мамандыққа байланысты белгілі бір жұмыстарын орындау рәсімі;
16) жұмыс оқу жоспары –әскери дайындық бойынша типтік оқу жоспары негізінде құрастырылған оқу жоспары, онда әскери –есептік мамандығының оқу тәртібі, академиялық сағаты, бақылау түрлері қамтылады;
17) жұмыс оқу бағдарламасы (силлабус) – бұл пәнді сипаттайтын, оның мақсаты мен міндетін, тақырыптарын және оның өз бетінше жұмыстың қысқаша сипаттамасын, бағалау критериі, негізгі және қосымша әдебиеттердің тізімі берілетін құжат.
18) күн тәртібі – әскери кафедраның және әскери-техникалық мектептердің қызметкерлері және студенттердің оқу үрдісі, күнделікті іс-шараларының тәртібі бойынша уақытты белгілейтін құжат;
19) әскери кафедралардың аймақтық оқу-әдістемелік кеңесі – әскери кафедралардың ғылыми-әдістемелік және оқу-әдістемелік әрекеттерінен туындаған сұрақтар бойынша кеңес беретін орган;
20) қызметтік уақыт тәртібі – негізгі шараларды орындау мақсатында қызметкерлердің жұмысқа келу және кету уақыттары белгіленген, әскери кафедрада орнатылған күн тәртібін толықтыратын құжат;
21) оқу басылымдарына рецензия беру – әскери дайындық мамандығына сәйкес пән бойынша шыққан басылымдарды, сонымен қатар берілген барлық тақырыптардағы сұрақтардың өзектілігін, толықтығын және деңгейін анықтайтын рецензиялау құжаты;
22) оқытушының жетекшілігімен өтетін студенттердің өз бетінше дайындығы – оқу-әдістемелік әдебиеттермен және нұсқаулармен қамтамасыз етілген белгілі бір тақырыппен жұмыс;
23) қызметкер – әскери кафедраның негізгі құрамының өкілі;
24) үлгерімнің орташа балы – студенттің ЖОО-дан білім алу кезеңіндегі орташа балы;
25) әскери дайындық бойынша үлгерімнің орташа балы — студенттің әскери кафедрада үйрену кезеңіндегі орташа балы;
26) үлгерімнің ағымдағы бақылауы – студенттерді оқытушылардың академиялық кезең бойынша аудиторияда және аудиториядан тыс оқу бағдарламасы бойынша үнемі тексеру мақсатында алынып отыратын бақылау түрі;
27) типтік оқу жоспары – әскери-есептік мамандығының запастағы офицерлерді және әскери-техникалық мамандарды даярлау бағдарламасы бойынша құрастырылған оқу жоспары;
28) типтік оқу бағдарламасы – әскери-есептік мамандықтың типтік оқу жоспарының үйренетін материалдардың және ұсынылған әдебиеттердің мазмұнын, көлемін анықтайтын пәннің міндетті оқу бағдарламасы;
29) оқулық – ҚР Білім министрлігі ресми бекіткен, басылым немесе электронды түрдегі және жүйелі мазмұндалған оқулық басылымы;
30) оқу-әдістемелік әрекет – бұл пәнді оқытуда жетік әдістемелер пайдалануға, оқу үрдісін әдістемелермен қамтамасыз етуге және ұйымдастыруға, оқытушылардың біліктілігін және шеберлігін арттыруға бағытталған;
31) оқулық басылымы – бұл ғылыми-практикалық білім беру саласына сәйкес келетін жүйеленген материалдары бар, студенттердің білімді белсенді және творчестволықалуларын, осы саланы ептілікпен және дағдылармен қамтамасыз ететін, оқытуға ыңғайлы басылым;
32) оқу құралы – бұл кейбір оқыту кезінде оқулықтың орнына пайдаланылатын және ЖОО – да, ал әскери-техникалық мектептер үшін әскери-техникалық мектептерінің басқармасымен ресми бекітілген басылым, осы басылым немесе электронды түрде болады;
33) оқу-әдістемелік кешен – бұл пәндерді оқыту әдістемесінің кешені, студенттердің оқу үрдісінде алатын білімдерін меңгеруді қамтамасыз етуге бағытталған, әдістемелік материалдар мен жеке оқулықтардың жиынтығы;
34) оқу үрдісі – бұл жоспарлы оқу жұмыстарының жүйесі, оқытушылар мен студенттердің оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік әрекеттерін командалық құрамы;
35) студенттердің үйренудегі жетістіктері – олардың білім дамыту үрдісіндегі жеткен жетістіктері және студенттердің құзыреттілігі мен алған дағдылары, ептілігі, білімі;
36) жаттығу жиыны – бұл студентердің практикада берген сұрақтарына жауап ретінде жүргізілетін әскери кафедраның әскери дайындығының қорытынды кезеңі және қорытынды аттестация болып саналатын әскери жиындарының бірі;
37) емтихан сессиясы –студенттердің әскери кафедрада аралық аттестация тапсыру кезеңі;
38) емтихан — белгілі бір пәнді немесе оның бір бөлігін зерделеудің қорытынды кезеңін іске асыратын және білім алушылардың теориялық білімін тексеру және іс жүзіндегі міндеттерді шешу кезінде алған білімді қолданудағдыларын, сондай-ақ осы пән бойынша оқу және ғылыми әдебиетпен өз бетінше жұмыс істей білуді анықтаумақсаты бар оқу сабақтарының ерекше түрі;
39) оқулық басылымдарын зерделеу – сарапшылардың әскери кафедрада өтетін пәндердің оқулық басылымдары бағдарламаға сәйкес келетініне беретін бағасы.
4. Осы Қағидалар азаматтарды әскери қызметке даярлауда ұйымдастыру тәртібін айқындайды:
1) қосымша білім беру бағдарламасы бойынша әскери даярлық – мектеп оқушыларын бастапқы әскери даярлыққа оқыту;
2) азаматтарды әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлау – әскерге шақырушылар (әскери міндеттілер) өтеусіз, өтеулі негізе және азаматтар шаруашылық қызмет негізінде және кәсіби-техникалық оқыту шеңберінде автокөлік құралдарымен басқару үшін оқыту;
3) запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша әскери даярлау – Қазақстан Республикасының жұмылдыру резервін даярлау мақсатында, әскери кафедраларда өтеулі және өтеусіз негізде ЖОО студенттерді оқыту және бейбіт уақытта Қарулы Күштерді, басқа әскерлерді және әскери құралымдарды жасақтау.