Кешенді қосылыстардың жіктелуі
1)Электр өткізгіштігіне байланысты
а) электролиттер: K4[Fe(CN)6], NH4Cl, т.б.
ә) электролит еместер: [PtCl4(NH3)2]o
2) Кешенді ионның зарядына байланысты.
а) катионды кешенді қосылыстар: [Zn(NH3)4]Cl2
ә) анионды кешенді қосылыстар: K3[FeF6], K3[Al(OH)6]
б) бейтарап кешенді қосылыстар: [Pt(NH3)2Cl2]o, [Fe(CO)5]o
в) бикешенді қосылыстар екі кешенді ионның бірігуінен түзіледі:
г) көп ядролы кешенді қосылыстар: [(NH3)5Cr – O – Cr(NH3)5]Cl4
3) Функционалдық белгілеріне байланысты.
а) қышқылдар H[BF4], H2[SO4]
ә) негіздер: [Cu(NH3)4](OH)2
б) тұздар: К3[FeF6]
4) Лиганд табиғатына байланысты
а) акво кешенді қосылыстар (L – H2O)
ә) ацидокешенді қосылыстар (L – қышқыл қалдықтары)
б) гидроксокешенді қосылыстар (L – OH-)
в) аммиакаттар (L – NH3)
г) карбонилдер (L – CO)
ғ) полигалидтер (L – )
5) Ішкі кешенді қосылыстар (хелаттар)
Мұндай кешенді қосылыстарда лиганд кешен түзушімен екі түрлі механизммен байланыс (алмасу және донорлы-акцепторлы) түзу арқылы топтасады.
H2C – NH2 H2N – CH2
| Cu |
C –– O O –– C
O O
Мыс (ІІ) гликоляты
Ішкі кешенді қосылыстың алынуы және қасиеттерін зерттеуде көп еңбек еткен ғалым – Л.А.Чугаев.
6)Түзілу тәсіліне байланысты
а) қосылу арқылы:
Al(OH)3 + NaOH → Na[Al(OH)4]
NH3 + HCl → [NH4]Cl
ә) арасына кіру арқылы:
AgCl + 2NH3 → [Ag(NH3)2]Cl
CuSO4 + 4NH3 → [Cu(NH3)4]SO4