ОСЫ ШАҚ (PRESENT SIMPLE TENSE)

ОСЫ ШАҚ (PRESENT SIMPLE TENSE)

ОСЫ ШАҚ — әңгіме болып жатқан шақта болып жатқан оқиғалар мен іс-әрекеттерді сипатттайтын, күнделікті өмірде істейтін әрекеттерді сипаттайтын етістіктің шағы. Ағылшын тілінде осы шақтың 4 түрі бар (қазақ тілінде осы шақтың 2 түрі бар: ауыспалы осы шақ, нақ осы шақ): ✔️PRESENT SIMPLE (осы шақ);
Present continuous немесе Present progressive (нақ осы шақ немесе созылыңқы осы шақ);
Present perfect simple (аяқталған осы шақ);
Present perfect continuous (Present perfect progressive).
Жоғарыда атағанымдай екі тілдегі осы шақтың түрлері әр түрлі болып келеді. Қазақ тілі мен ағылшын тілінде сәйкес келетіндері: ауыспалы осы шақ (Present simple) пен нақ осы шақ (Present continuous). Бұл сабағымызда ағылшын тіліндегі осы шақтың осы алғашқы түріне тоқталамыз. Алдағы сабақтарда нақ осы шақ (Present continuous) тақырыбы қарастырылады. Ал одан басқа екеуі келесі деңгейдің сабақтарына жатады. ✔️Present simple — осы шақ “Present simple” тіркесін қазақшаға сөзбе-сөз аударатын болсақ, “жай осы шақ” деген мағына шығады. Жай осы шақ дегеніміз қазақ тілі грамматикасындағы ауыспалы осы шақ. Мысалы: ойнаймын, оқимын, келеміз, жүзесің, ойланады, … ✔️Present simple осы шақта айтылатын қалыпты, күнделікті тіршілікте қалыптасып кеткен іс-әрекеттерді сипаттайды. Іс-әрекеттерге күн сайын істейтін ұйқыдан тұру (get up), жуыну (wash up), жүру (go), т.б. секілді етістіктерді жатқызуға болады. Кесте бойынша немесе күнделікті режимге кіретін әрекеттер де Present simple арқылы сипатталады. Мысалы: I get up at seven o’clock — Мен сағат жетіде оянамын (ұйқыдан тұрамын). осы шақтағы to be етістігі:

Жекеше → Көпше

I am → We are

You are → You are

He/she/it is → They are 
осы шақтағы to do етістігі:

Жекеше → Көпше

I do → We do

You do → You do

He/she/it does → They do

PRESENT SIMPLE-дың болымды (Affirmative), болымсыз (Negative) және сұраулы (Question) сөйлемдері

Болымды түрі: He plays (ол ойнайды). || We speak English (Біз ағылшынша сөйлейміз). Болымсыз: He Does Not Play (Ол ойнамайды). || We do not speak English (Біз ағылшынша сөйлемейміз). Сұраулы: Does he play (Ол ойнайды ма?)? || Do we speak English (Біз ағылшынша сөйлейміз бе?)?