Монтессори мектептері — бұл білім беру әдістемесіне негізделген ерекше мектептер, оның негізін итальяндық педагог Мария Монтессори қалаған. Монтессори әдісі оқушылардың өзіндік даму қабілеттерін қолдай отырып, оларды еркін және шығармашылық тұрғыдан ойлауға тәрбиелейді. Бұл әдіс барлық әлемде кеңінен қолданыс тапқан және баланың тұлғалық және әлеуметтік дағдыларын дамытуға арналған.
Монтессори әдісінің негізгі принциптері:
1. Баланың жеке дамуы:
Монтессори әдісі әр баланың өзіндік дамуына және жеке қарым-қатынас қабілеттеріне үлкен мән береді. Мұнда балаларға олардың жеке қызығушылықтары мен қажеттіліктеріне сәйкес келетін оқу материалдары ұсынылады. Әр бала өз темпінде дамуға мүмкіндік алады.
2. Өзін-өзі басқару:
Монтессори мектептерінде балалар өз оқу процесін өздері бақылап, қадағалауға дағдыланады. Мұғалімнің рөлі — балаға қажетті материалдар мен тапсырмаларды ұсыну және оның дамуына көмек көрсету, бірақ оқу процесінде баланың өзіндік белсенділігі мен таңдау еркіндігіне баса назар аударылады.
3. Тәжірибелік оқыту:
Монтессори мектептерінде теориялық білімдер тек практикалық тәжірибемен бірге беріледі. Оқушылар түрлі оқу құралдары мен манипулятивті ойындар арқылы білім алады. Бұл тәсіл оқушылардың көру, сезіну және қозғалу арқылы үйренуін қамтамасыз етеді.
4. Демократия және қоғамдастық:
Монтессори мектептерінде балаларды өзара сыйластық пен жауапкершілікке тәрбиелеуге көп көңіл бөлінеді. Бұл мектептерде балаларға топта жұмыс жасау, пікірсайысқа қатысу және түрлі әлеуметтік дағдыларды дамытуға мүмкіндік беріледі.
5. Сыныптың ортақ мақсаты:
Әрбір сыныпта оқушылардың жасы әртүрлі болуы мүмкін. Бұл әдіс балаларға бір-бірінен үйренуге және бірлескен жобаларда жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Монтессори әдісінде жас айырмашылығы үлкен топтар арасында да сабақтар өткізіледі.
Монтессори мектептерінің артықшылықтары:
1. Балаға деген құрмет:
Монтессори мектептерінің басты қағидасы — балаға деген құрмет пен оның табиғи қабілеттерін дамыту. Мұнда әр бала жеке тұлға ретінде қарастырылады және оның жеке қасиеттері мен даму ерекшеліктері ескеріледі.
2. Өзін-өзі мотивациялау:
Бұл әдіс балалардың өзін-өзі ынталандыру қабілеттерін дамытады. Оқушылар өздерінің қызығушылықтарына негізделген тапсырмалар таңдайды, осылайша олар оқу процесіне қызығушылықпен және құлшыныспен қатысады.
3. Шығармашылық және сындарлы ойлау:
Монтессори әдісі оқушылардың шығармашылық қабілеттерін және сындарлы ойлау дағдыларын дамытуға бағытталған. Балалар оқу барысында тек теорияны емес, сонымен қатар практикалық дағдыларды да игереді.
4. Эмоционалды және әлеуметтік дамуы:
Монтессори мектептерінде балалар бір-бірімен тығыз қарым-қатынаста жұмыс істейді, бұл олардың эмоционалдық және әлеуметтік дағдыларын жетілдіруге мүмкіндік береді. Олар топтық жұмыстарда белсенді болуға, өз пікірін айтуға және бір-бірін қолдауға үйренеді.
5. Қалыпты даму процесі:
Монтессори әдісінде әр бала өз уақытында дамиды. Бұл жүйеде балаға қандай да бір уақыт шегі қойылмайды, сондықтан баланың табиғи даму қарқынына кедергі келтірілмейді.
Монтессори мектептерінің мысалдары:
1. The Montessori School of London (Ұлыбритания):
Лондонда орналасқан бұл мектеп Монтессори әдісін жоғары деңгейде қолданатын мектептердің бірі. Мұнда балалардың жеке дамуына және тәжірибелік оқуға ерекше назар аударылады.
2. The American Montessori Society (АҚШ):
Бұл ұйым Монтессори әдісін АҚШ-та таратып, көптеген мектептер мен білім беру мекемелеріне оның принциптерін енгізуге көмектеседі. Ол әлем бойынша Монтессори мектептерін бақылайды және оларды оқытуға арналған бағдарламаларды ұсынады.
3. International Montessori School of Paris (Франция):
Париждегі бұл мектепте балаларға Монтессори әдісінің негізгі қағидаттары бойынша білім беріледі. Оқу процесі баланың қызығушылықтары мен жеке даму деңгейіне сәйкес құрылған.
4. Montessori Academy (Австралия):
Австралияда орналасқан Монтессори академиясы баланың тұлғалық дамуымен қатар, олардың әлеуметтік және шығармашылық қабілеттерін де дамытады. Бұл мектепте әрбір балаға жеке көзқарас пен оқыту әдісі қолданылады.
Монтессори мектептері балалардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға, өзін-өзі басқаруға, және әлеуметтік дағдыларды қалыптастыруға бағытталған ерекше оқу орындары болып табылады. Мұнда әрбір бала өзіндік қарқынында дамып, тәжірибелік дағдыларға ие болады. Монтессори әдісі білім беру жүйесіне жаңа көзқарас ұсынып, балаларды болашақта табысты әрі шығармашыл тұлғалар етіп тәрбиелейді.