Жоспар:
1. Логистика концепциясы мен негізгі (положения)
2. Материалдық ағындарды рационалдау.
3. Логистикаға жүйелік (подход).
4. Логистика ережелері
1. Логистика концепциясы мен негізгі (положения).
Концепция – құбылыстарды, процестерді түсіну, көзқарастар жүйесі, қызметтің әр түрлі түрлерінің құрылымдық принципі.
2. Концепция – құбылыстар мен процестерді ұғуға бағытталған көзқарастар жүйесі. Логистиканың зерттеу және қолданылуы логистикалық тәсілдің негізгі идеясын түсінуде жатыр. Материалдық ағындарды басқару қызметі, шаруашылық қызметтің өндірістік, сауда және басқа да түрлері сияқты өзінің экономикалық дамуының басынан – ақ адам баласымен жүргізілген. Логистиканың жаңашылдығы болып – материалдық ағындарды басқару қызметінің рөлін арттыру мақсатында, шаруашылық қызметтің түрлері арасында приоритеттерді ауыстыруда жатыр. Тек жақында ғана экономикадағы ағындық процесстерді рационализациялаудың қандай эффективті екені түсінілді. Логистиканың экономикалық негіздері: материалдық ағындарды рационализациялау қызметі арқылы шаруашылық қызметті жетілдіру – логистиканың негізгі концепциясы болып табылады. Оның негізгі жағдайлары:
1.Жүйелік әдістің негізгі кездерін ескере отырып, кибернетиялық теория жүйелерінің әдістемесі негізінде, өндіріс логистикасының жүйелі түрде құрылуы: қойылған мақсатқа жетуге бағытталған, логистика құрылуының мақсаттары; бұл жүйенің жұмыс атқаруы және сыртқы ортамен байланысы; қызмет нәтижелерінің анализі және олардың қойылған мақсатпен салыстырылуы.
2.Материалдық ағындарды ұйымдастыруда ең бастысы болып – нарық қажеттіліктерін есептеу табылады. Егер де өндіріліп отырған тауарлардың нарықта сұранысқа ие болып, өткізе алатынына сенімді болмасаңыз, оған ресурстар мен қосымша қаржыны жұмсап, материалдық ағындарды ұйымдастырудың қажеті жоқ. Сонымен қатар, осы тауардың сатылуын алдын – ала зерттеп шамамен анализ жасау керек, осы арқылы, логистикалық жүйенің негізгі мақсатына жетіп, пайда түсіреміз
3.Тауардың үлестірілуінің оның өндірілуінен маңыздылығы, тауарды үлестіру және өткізу оны өндіруден әлдеқайда маңыздырақ деп есептелінеді. Бірінші қарағанда бұл қызық парадокс болып көрінеді. Ал негізінде нарық сұранысына сай келмейтін кейбір тауарлар өз тұтынушысын таппайды немесе нарықта өте төмен бағамен сатылады, ал ол өндіріс орнын шығынға алып келуі мүмкін. Олардың өндірісі үшін, бірталай ресурстар кетіп, өзін – өзі ақтап шығармауы мүмкін, ал ол өз кезегінде келесі логистикалық циклды бастауға мүмкіндік бермеді.
4.Клиентке қызмет көрсетудің оңтайлы жағын қалыптастыру (клиент ретінде нарыққа өндірушімен ұсынылған тауарды, жұмысты, қызметті қолданатын тұтынушы түсініледі). Бір қарағанда, логистиканың екінші принципіне сәйкес, клиентке көрсетіліп отырған қымет сапасы жоғары болған сайын, клиенттің қажеттіліктері қанағаттандырылуы мүмкін. Бірақ та, қызмет көрсету сапасы жоғары болған сайын, өндіріс пен тұтынушыға тауар жеткізуге кеткен шығындар да жоғары, осыдан тауар бағасы да қымбаттай түседі. Сондықтан да, қызмет көрсетуде бір компромистік шешімге келу керек (клиенттерді жоғалтып алмау үшін): ол өте қатты төмен болмау керек, өте қатты жоғары болмау керек (шығындар өте көп болмауы үшін).
5.Логистикалық тізбектің анализін тізбектің соңынан бастау қажет, материалдық ағынның жету пунктінен материалдық ағын пунктіне кері қарай. Сонымен қатар, тізбектегі әрбір логистикалық операция келесі операциялардың жағдайына және қажетілігіне сәйкес келуі керек.
6.Логистикалық тізбектің жеке бір бөлігін жобалағанда, толығымен логистикалық тізбекті қарастыру керек, себебі логистикалық тізбектегі өзгерістер, материалдық ағынға және логистикалық процесс нәтижесіне тікелей әсер етеді.
7.Әрбір қарапайым логистикалық операция бағасы материалдық ағындағы материалдық жүйешік бағасына және ақпараттық қамтамасыз ету жүйешік бағасына сәйкес келетін, жүк тасымалдауды ұйымдастыруда есептерді жүргізу және техника — экономикалық шешімдерді қолдану.
8.Техника – экономикалық көрсетіштерін салыстыру нәтижесінде, логистикалық жүйе түрін анықтау. Техникалық және ұйымдастырушылық шешімдердің түрлерін қарастырып ғана қоймай, олар бойынша техника – экономикалық көрсеткіштерді алу және оларды салыстыру нәтижесінде, оңтайлы шешім қабылдау немесе бір нұсқасын таңдау.
9.Кәсіпорын стратегиясының материалдық ағындарын жоспарлау және ұйымдастыру нәтижесінде шешім қабылдау.
10.Тауарлар, материалдық ағындар, өндірушілер және тауар тұтынушылары, логистикалық делдалдар, заңдар және нормативтік актілер жайлы толық ақпараттың болуы және қолданылуы.Осы бағыттар бойынша толық сипаттаулар, анықтамалар логистиканың ақпараттық қамтамасыз етуінің негізін құрайды.
11.Материалдық ағындарды ұйымдастыру және жүзеге асыру нәтижесінде, ортақ қызығушылық пен мақсатты көздейтіндіктен, логистикалық тізбектің басқа мүшелерімен және басқа да кәсіпорындармен ресми және серіктестік қарым – қатынасты жақсарту керек. Логистикалық мүшелері арасында түсініспеушілік – қосымша кедергілерге, логистикалық процесстердің тоқтап қалуына, конфликтіге және нашар қарым – қатынасқа алып келеді, ал ол өз кезегінде материалдық ағындарды ұйымдастыруды шектейді.
12.Логистикалық процесстің толық кезеңі нәтижесінде логистикалық есеп жүргізу. Логистиканың негізгі міндеттерінің бірі – тауарды бірінші өндірушіден соңғы тұтынушыға жеткізген кезге дейінгі шығындар есебін жүргізу. Сондықтан да өндіріс шығындарын есептеу жүйесі мен логистикалық процесс мүшелері әрекеттері логистикалық функциялар реализациясы нәтижесінде болатын шығындарды көрсетіп, ең маңызды шығынды атап көрсетуі қажет. Осы критерийлердің барлығы қолданылған кезде, логистикалық жүйенің ең оңтайлы нұсқасын қолдана аламыз – барлық логистикалық тізбек аралығында шығын минимумына алып келу.
3. Системный подход к логистике.
Система логистики
Система логистики – это совокупность форм, методов и правил организации и управления материальными потоками.
В составе системы логистики выделяют три уровня подсистем:
1. элементный;
2. функциональный;
3. организационный.
Подсистемы элементного уровня определяют те виды деятельности, которые направлены на обеспечение согласованного и эффективного функционирования основных звеньев логистической цепи. К их числу относятся подсистемы:
организация функционирования подразделений логистики,
организация работы складов и транспорта.
Функциональный уровень системы логистики характеризует группы процессов, разнохарактерных по содержанию, принципам и методам управления материальными потоками. Этот комплекс подсистем включает подсистемы:
• организация материальных потоков в производстве,
• управление закупками,
• организация правового и информационного обеспечения логистических решений,
• организация сбыта продукции.
Организационный уровень включает подсистемы, интегрирующие все группы процессов в единый процесс: закупка материалов – производство – распределение продукции. Это подсистемы:
управление заказами,
организация управления материальными потоками в производстве.
Каждая из отмеченных подсистем решает свои задачи.
Пример 1.3.3. Задачи, реализуемые в подсистемах, обеспечивающих функционирование и взаимодействие элементов логистической цепи: подсистема организации работы складов решает задачи определения числа и вида складов, выполняемых ими функций, контроля и учета материалов; подсистема организации работы транспорта призвана решать задачи определения типа и количества транспортных средств, установления транспортных маршрутов и схемы движения, оптимизации грузовых потоков; подсистема организации функционирования подразделений логистики призвана решать задачи установления сферы деятельности этих подразделений, выполняемых ими функций, кадрового обеспечения процесса логистики.
4. Логистика ережелері
Логистиканың 6 ережесі:
• өнім – қажетті өнім;
• сапа – жоғарғы сапа;
• мөлшер – қажетті мөлшер;
• уақыт – керек уақытта жеткізілу керек;
• орналасуы – қажетті орында;
• шығындар – минималды шығындар.
Егер де қажетті өнім ыңғайлы уақытта, ыңғайлы жерге, қажет мөлшерде, сапалы түрде, ең минималды шығынмен тапсырыс берушіге жеткізілген болса онда 6 ереже бойынша, логистика мақсаты орындалды деп есептейді.
Қорытынды: материалдық ағындар рационализациясы арқылы шаруашылық қызметті жоғарғы шегіне жеткізу – логистиканың негізгі концепциясы болып табылады. Осылай бола тұра, материалдық ағындарды басқрудың негізі болатын принцип болып – жүйелілік принципі табылады, сатып алуларды, сақтауды, өткізуді және жеткізуді бір прцесс ретінде жүзеге асыру және ұйымдастыру.
Вопросы для повторения
1. Составляющие концепции логистики.
2. Основные цели логистики и направления работ по их реализации.
3. Система логистики и состав входящих в нее подсистем.