Сосалғы электрстанция түтынушыларды электрмен Үздіксіз жабдығтауды ғамтамасыз етеді. …детте, оларды тікелей, І және ІІ-қатардаҒы түтынушыларҒа орнатады.
өндіріс резервтік электрстанциялар мен карбюраторлы және дизелді қозғалтқыштары бар агрегаттар шыҚарады. Қуаттылығы 16 кВ-тан жоҒары болса, дизелді электрстанциялар экономикалығ жаҒынан өзін ағтайды. Жылжымайтын және жылжымалы сағтығтаҒы электрстанциялардыҢ негізгі элементі — дизель-генератор. Дизель қозғалтқыш пен синхронды генератор өзара муфтамен ғосылҒан. Электрстанциялар басғару апараттарымен және олардыҢ жұмысын басғарып, бағылап отыратын бағылау-өлшеу аспаптарымен жинағталҒан.
Қуаттылығы 200 кВт-ға дейінгі жылжымайтын дизель-электр агрегаттар жиынтығ кҮйінде (жеткізіледі) келеді. Олар қоршаған ортаның температурасы -50-ден 400С-ге дейінгі ашығ аспан астында істеуге арналҒан. Электрстанцияның ғүрылысы оны кезкелген ғашығтығға, жұмысға даярлыҒын бүзбай, орын ауыстыруҒа мүмкіндік береді.
Дизель агрегаттарын нағтылы жағдайдаҒы қызметіне байланысты, эксплуатациялауда мемлекеттік стандарт бойынша автоматтандырудыҢ Үш дәрежесі қарастырылҒан.
Бірінші дәреже (еҢ кіші) айналым жиілігін, салғындатғыш сүйығтыҢ және майланатын майдыҢ температурасын қажетті деҢгейде үстап түру; тапсырыс берушілердіҢ талабы бойынша аккумулятор батареясын зарядтап беру және керегінше отын ыдысын толтырып беру; апат-ескерткіш белгі бергіш және ғорҒаумен ғамтамасыз ету.
Екінші дәреже жұмыс істеп тұрған және тоғтату кездерінде ғуаттылыҒы 100 кВт-ға дейінгі дизель-электр агрегаттарын, кемінде 16 саҒат, ғуаттылыҒы 100 кВт-тан жоҒарыларын, кемінде 24 саҒат бойы, басғарып отыруды ғамтамасыз ету.
Сонымен ғоса автоматты тҮрде: автоматты ғүрылҒыдан немесе арағашығтығтан берілген әмір бойынша жүргізуді; жҮктелуге дайындалуды; жҮктелуге немесе жҮктелуге дайындыҒы туралы белгі беруді (қатар істегенде); агрегаттыҢ айналу жиілігін алыстан басғарып Үйлестіргішті ғолмен ғосғанда Үйлесімді жҮктелуді; автоматты ғүрылҒыдан немесе алыстан берілген әмір бойынша тоғтатуды; жұмыс істемей тұрған қозғалтқыштыҢ ғызып түруын, ғамтамасыз ету.
¦шінші дәрежеде ғуаттылыҒы 100 кВт-ға дейінгі дизель агрегаттарды кемінде 150 саҒат, ғуаттылыҒы 100 кВт-тан жоҒары дизель-агрегаттарды ,кемінде 240 саҒат басғаруды ғамтамасыз ету. Сосымша мынадай әрекеттер атғарылады: отын, сҮйығ, май ғүятын ыдыстарды, ауа баллондарын толтыру; аккумулятор батареяларын Үстеп зарядтау; қатарласа істегенде берілген тікелей және кері әсерлі жҮктелімді бөлісу; кемінде 240 саҒат автоматты тҮрде жұмыс істеуді ғамтамасыз ететін ғосалғы агрегатты басғару.
Екінші және Үшінші дәрежелі автоматтандырылҒан дизель-агрегаттыҢ суытғыш сҮйығтарының температурасы, майлау майының температурасы, майлау майының ғысымы, шыҒын немесе түйығталҒан нүсғаҒа ғүйылҒан суытғыш сүйыҒының ғысымы, айналу жиілігі, кері тоғ пен кері ғуаттылығтар өзінің шекті мәндеріне жеткені туралы апаттығ хабар беретін және қорғаныш тетіктері болу тиіс.
Сосалғы станциялар өндірістік жиіліктегі кернеуі 230 және 400 В, айнымалы Үш фазалы тоғ өндіреді. Бұл жағдайда барлығ түтынушылар тікелей кернеу генераторының шиналарына ғосылады. Бұл машинамен ғоздырҒыштары және көмірден жасалҒан РУН тҮріндегі реттеуіші бар дизель станциясының жҮктемесі 0-ден 100%-Ға дейін өзгерген кезде, генератордаҒы кернеуінің шамасы Ғ3…5%-дан, кернеу ғалыптастырҒышы жоғ өздігінен ғозатын синхронды генераторда Ғ3…5%-дан, ал кернеу ғалыптастырҒышы болса 1…2%-дан артығ ауытғымайтын, жоҒары сапалы, кернеудің түрағты болуына кепілдік береді.
Жарығ және түрмыстығ жҮктемелерді ғоректендіретін синхронды генератордыҢ кернеуінің ауытғуы ғалыпты кернеудің +5-тен -5% дейінгі аралығтан аспауы керек. Станцияның дизель агрегаттары 1 саҒат бойы 100%артығ жҮктемені көтере алатын болуы тиіс. Салыпты жҮктемені ғосған және ажыратған кездерде, айналу жиілігінің еҢ көп ауытғуы Ғ6% болады.
Жылжымалы электрстанцияларда оларды тасымалдауҒа арналҒан бірқатар ғүрылҒылар: апаттығ сырҒанау мен түрағ тежеуіштер, тіркеме ілгіштіҢ шырт етпесі, арт жаҒында шам, тоқтау-белгі, жылжымалы доҢҒалағты басғару жетегі т.б. ДЭСны тасымалдар алдында осы ғүрылҒылардыҢ жұмыстары тексеріліп, сондай-ағ, агрегаттардыҢ және ғосалғы жабдығтардыҢ бекітілуінің сенімділігі тексерілуі тиіс.
Жылжымалы электр станцияларын жұмысға даярлаҒанда алдын ала оларҒа жазығ, маҢайында (4…6м) Ғимарат жоғ, электрэнергиясын түтынушылардыҢ ортасына орналасатындай жер таҢдап алынуы тиіс.
ГенератордыҢ суынуына жақсы жаҒадай жасау Үшін, ДЭС-ті желдіҢ өтіне қаратып, генератор тұрған жағының ғағпаҒын ашып ғояды.
Жылжымалы электрстанцияны орнатған соң, ғол тежеуішпен бекітеді, ал 2…3 кҮннен артығ жұмыс жасайтын болса, домкратпен көтеріп, серіппесі мен дөҢгелегінің жҮгін жеҢілдетеді. Жылжымалы ДЭС-сын жұмысға дайындау кезінде қорғаныш жерлеме жасап оны генератордыҢ ғабымен жалҒастырады, жарығ беретін ғүралдарды орналастырып қосады, кабел желісін тарғатады, барлығ тораптарын қарап шыҒады.
ОрнатылҒан ДЭС-ны өткізу-ғабылдау СН и П талаптарына сай атғарылады. өткізу-ғабылдау кезінде мынадай ғүжаттар болуы тиіс: агрегатты бөлшектеп тексеру керектігі туралы ревизия); дизель-генераторды тексеру (егер тексеру жасалса) ғаттамасы; генераторы немесе бҮкіл агрегатты орнатуҒа арналҒан іргетастыҢ даярлыҒы туралы акт; генераторды ғүрҒатпай-ағ қосу мүмкіндігін тексеру хаттамасы.
Сажетті ғүжаттарды көрсеткеннен кейін, тапсырыс беруші жинау-ғүрастыру үжымының уәкілінің ғатысуымен, жҮктемесіз кешенді сынағ өткізіп, электр станцияны эксплуатациялауға беру актісін толтырады.
Электр станцияны жүргізу. Жұмысға ғосар алдында, ол мүғият тексеріліп, жұмысға даярлануы тиіс. Бұл кезде қозғалтқышты, генераторды, ғосалғы агрегаттарды панелдер мен ғалғандарды қарап шыҒып, байғалҒан кінәраттарды жояды. Агрегат сораптары оқшаулағышының кедергілері, автомат қосулы тұрғанда, 0,5 МОм-нан кем болмауы тиіс.
Оқшаулағыш кедергісінің мәні төмен болҒан жағдайда барлығ оқшаулағыш бөлшектерді шаң-тозаңнан тазартып, керек жағдайда генераторды ғүрҒатады.
Жұмысға ғосар алдында, аккумулятор тоҒының мөлшерін, түтану жҮйесінің тҮзіктігін тексереді. Егер, аккумулятор батареясы тоҒының төмендеуі 50%-дан артығ болса, қозғалтқышты стартермен оталдыруҒа рүғсат етілмейді. Отын ғүятын ыдыс (бак) толық, шҮмегі әашығң жағдайына ғосылуы тиіс. ЫдыстаҒы отынның деңгейін арнайы өлшегішпен бағылайды. Соректендіру жҮйесінде ауаның болмауын тексереді, жанармай ғүятын негізгі және ғосалғы ыдыстар толтырылып, суыту жҮйесіне сҮйығты ғүйып, оның деңгейін тексереді, сҮйығтыҢ жҮйеде айналуын бағылайды. Жұмысға ғосар алдында ауа тазартғыш пен ауа бөгеттерінің механизімдеріндегі барлығ ғоспалардыҢ тығыз тартылҒанын тексеріп шыҒады.
Генератор мен дизель автоматты ғалғандарындаҒы ажыратғыштар және ауыстырып ғосғыштардыҢ жағдайы ДЭС-ті эксплуатациялау нүсғауындаҒымен бірдей болуы тиіс. Генератор кҮш желісінен, автоматты тҮрде, ажыратғыш оталдырар алдында, ажыратулы болуға тиіс, ал тізбектерді басғару ауыстырып ғосғыштарын әғолмен басғаруң немесе әавтоматты қосуң жағдайына ғою керек.
Солмен қосу мен тоғтатуды зауыт нүсғауы бойынша атқарады. Қосқаннан соң жҮктемесіз 10 минут істеп, қозғалтқыш ғызҒан соң, оның жиілігін біртіндеп 50 Гц-ке дейін жеткізеді, содан соң, генераторды ғоздырады. Шунттау реостатымен генератордыҢ кернеуін Үйлесімді мәніне жеткізеді де, генераторды іске ғосып, біртіндеп, жҮктемені 75%-Ға дейін көтереді. Қосқаннан кейін, суыту жҮйесі мен майдыҢ өлшемдерін сууын тексеріп, ескерту болмаса 15 минут өткен соң, жҮктемені біртіндеп Үйлесімді жҮктеліміне дейін көтереді.
Генераторды тоғтату Үшін оның жҮктелімін азайтады, содан соң ғоздыру тізбегіндегі кедергіні біртіндеп, шунт реостатын солҒа айналдыру арғылы, генератордыҢ кернеуін еҢ аз мәніне дейін төмендетіп барып, электр агрегатын автоматты басғару орынынан немесе басғару ғорабынан тоғтатады. Электр агрегатын қосу мен тоғтату әрекеттерін, автомат сорабы бойынша, белгіленген технологиялығ ретпен іске асырады. Сосу табысты болса, әғалыпты жұмысң лампасы жанады; егер, апат тәртібі туа ғалса, онда әАпатты жұмысң лампасы жанады да, агрегат автоматты тҮрде тоғтайды.
Автоматты тҮрде қосуға тҮрткі болатын жағдай, ғосалғы агрегаттыҢ бағылаудаҒы өлшемдерінің өзгеруі; кернеудің шектен төмен азаюы, артығ жҮктелім және т.б. Сатар істеп тұрған агрегаттардыҢ екеуінің бірін автоматты тҮрде тоғтату, жалпы жҮктеменің ғалыпты ғуаттылыҒының 80%-на дейін төмендеуі немесе бағылаудаҒы желінің кернеуі ғалпына келген жағдайда, атғарылады. Мұндайда ғосалғы агрегат аҒытылып тасталады.
Электрагрегаттарды автоматты тҮрде апатты тоғтату, апатты тәртіп туындау әсерінен апатты хабарлаҒыш пен қорғаныш тҮрлендіріп бергіштері (датчик) жұмысға ғосылҒанда болады.
Дизелді мотордыҢ жұмысы. Жұмыс істеп тұрған кезінде: бағылау аспаптарының (судыҢ, майдыҢ температурасын, майдыҢ ғысымы және т.б.) жҮйеде суытғыш сүйығтыҢ барын, дизелдіҢ айналып тұрған бөлшектерінде майдыҢ болуын және тҮрлі тҮрлендіріп бергіштердіҢ көрсеткіштерін ғадаҒалап отыру керек. Бір мауысымда, ғүтыларында, сондай-ағ, майланатын айгөлектердегі майдыҢ шамасын, кемінде екі рет тексеру керек. Керек болса май ғүяды;
— отын ыдысын уағытылы толтырып түру. …р мауысымда, кемінде бір рет, отын ыдысының шөктіргішіндегі лай мен суды төгіп түру;
— моторда бөгде шу мен тығылдыҢ болуына ғөҢіл аудару;
— әр тоғсанда бір рет, отын сҮзгісін, төмен ғысымдаҒы май сҮзгісін жасаушы-зауыттардыҢ нүсғауы бойынша тазалау керек;
— мотордыҢ айналу жиілігін ғадаҒалау және керек жағдайда оны реттеу (автоматикасы жоғ болса – жҮйелі тҮрде).
Генераторды эксплуатациялау кезінде:
— амперметрдіҢ, вольтметрлердіҢ, ваттметрлердіҢ көрсеткіштерін ғадаҒалап отыру;
— бір саҒат ішіндегі жҮктеме симметриясыздыҒы, статордыҢ ғалыпты тоҒының 25%-нан, ал тоғ бойынша артығ жҮктелу 10%-дан аспауы керек;
— генератордыҢ белсенді болаты мен орамдарының температураларын бағылап отыру, олардыҢ шамалары қоршаған ортаның температурасынан 650С-ден артығ болмауы тиіс;
— айгөлектердіҢ температурасының қоршаған ортаның температурасынан 450С-тан артығ болмауын бағылау;
— ауығ-ауығ ғоздырҒыштыҢ щетка аспабының және тиіп түратын сақинасының кҮйін бағылап отыру;
— қатар істеп тұрған генераторларҒа жҮктемені теҢ бөлу (автомат жоғта);
— оқшаулағыш бағылайтын аспаптардыҢ, апаттығ және ескерту белгі бергіштердіҢ көрсетулерін ғадаҒалау; қажет жағдайда, тәртіп ауытғуын жою шараларын жасау;
— генератордыҢ дірілдеу дәрежесін тексеру.
ДЭС жұмыс істеп тұрғанда, өз мүғтаждыҒына арналҒан генератордыҢ ғалғаны мен панелін, ғоздыру аппаратурасын және кҮш электржабдығтарын қарап жҮру керек.
СағтығтаҒы агрегаттыҢ қосуға даярлыҒын мерзімдік тексеруді 2…3 айда бір жҮргізеді. Сол кезде автоматтандыру ғүралдарының жағдайы мен жұмысын да тексереді.
Генератор мен ғоздырҒыштарды жоспарлы сағтандыру, қарап шыҒуды 500 саҒат жұмыс жасаҒан соң, бірағ, алты айдан асырмай, бір рет үйымдастырады.
Генераторды жоспарлы қарап шыҒу кезінде, коллектордыҢ жұмысшы бетінің кҮйін, щеткаларды сақинаҒа дүрыс жатуы мен ретті орналасуын, майдыҢ одан ары пайдалануҒа жарамдылыҒын, тҮйіспелердіҢ желімен жалҒасуының, сенімділігін тексереді. 100…150 саҒат жұмыс жасаҒан соң, бірағ алты айдан асырмай, 1 рет, үзағ түрып ғалҒаннан (20 кҮннен артығ) кейін, статордыҢ, ротор мен ғоздырҒыш орамдардыҢ оқшаулағыштарының кедергісін тексереді.
СоздырҒыш пен генератор айгөлектерінің кҮйін жұмыс кезіндегі шу мен ғызу температурасы (800С-ден аспайтын) бойынша анықтайды. АйгөлектердіҢ қызмет уағытын үзарту Үшін, әр 500 саҒаттан кейін, бірағ алты айдан асырмай, бір рет ондаҒы майдыҢ жағдайын тексереді.
Алты айдан асырмай, кемінде бір рет, тоғ бағытын өзгерту жағдайын (коммутация) және электрстанциясының ішкі тарату ғалғанының аппаратурасын қарап шыҒады. Кезекті қарап шыҒу кезінде шаңын сҮртеді, тҮйіспелер мен басға да ғосылҒан жерлердіҢ жерлендіру ғадасы мен өткізгіштердіҢ тығыз жатуын, тексереді. Осы кезде, қажетінше, балғыма ғыстырмаларды, лампаларды ауыстырады. БосаҒан тиіспелердіҢ бәрін тартады, ал тҮйіспе ғоспалардыҢ кҮйген жерін тазалап, жалатады және т.б.
Аппаратураны тазалап, тексергеннен кейін, автоматты кҮш ажыратғыштардыҢ басғару және белгі беру тізбектерін, АВР мен сәйкестендіргіш сораптарын міндетті тҮрде тексереді.
СорҒаныс элементтерінің жұмысын (магнитті жне электр магниттік аҒытғышты, релелік тоғтан ғорҒау) жылына бір рет, жұмысқа қосылу сенімділігін және ғондырҒының жобалығ мәндеріне сәйкестігін тексереді. Автоматты айырҒыштарды, элементтері бойынша, бірінші тоғпен тексереді. Электр өлшеу аппаратураларын, кемінде, екі жылда бір рет тексереді, әдетте аҒымдығ немесе кҮрделі жөндеумен бірге өткізеді.
Жөндеуаралығ сағтандыру сынағтарының мерзімділігі, көлемімін әр генератордыҢ кҮйін, оның ғүрылыс ерекшелігін, ескере отырып, мына талаптарды сағтау арғылы анықтайды:
— жөндеу аралығ сынағты кҮрделі жөндеуден немесе өткендегі сағтандыру сынаҒынан кейін, Үш жылдан кешіктірмей өткізу. Егер, кҮрделі жөндеу аралыҒы төрт жылдан аспайтын болса, Бұл сынағтан бас тартуҒа болады;
— жөндеу аралығ сынағға статор орамының оқшаулағышын, жиілігі 50 Гц, көтеріҢкі кернеумен немесе бағытталҒан кернеумен сынау міндетті тҮрде енетін болса;
— сынағ кернеуі соңҒы кҮрделі жөндеуде сынаҒан кернеумен салыстырҒанда 0,2 Uв, артпайтын, жиілігі 50 Гц-тік кернеу және 0,5 Uн бағытталҒан кернеу 0,5 Uн артпайтын болса;
— орам оқшаулағышын жөндеуаралығ сағтандыру сынаҒы;
— генераторларды аҒымдығ жөндеу кезіндегі өлшеулер мен сынағтарҒа ғоса, орам оқшаулағышына жөндеуаралығ сағтандыру сынаҒын да өткізеді.
Генератор статоры мен роторының орамдарын көтеріҢкі кернеумен сынауҒа кіріспес бүрын оқшаулағыштыҢ кедергісін өлшеу керек.
Статор орамы оқшаулағышының кедергісі нормаланбайды, оны өткендегі өлшемдер көрсеткішімен қатар ғойып салыстырады. Ротор орамы оқшаулағышының кедергісі 0,5 МОм-нан, ғоздырҒыш тізбегінікі – 1 МОм, якорь орамы мен оның топтасған жерінде 0,5 МОм-нан төмен болмауы тиіс.
Қуаттылығы 1000 кВт-ға және кернеуі 1000 В-ға дейінгі генератор статорының орамын өндірістік жиіліктегі 1,6 Uн+800 В, бірағ кемінде 1200 В, айнымалы тоғтыҢ көтеріҢкі кернеуімен генераторды тоғтата салысымен, 1 минут бойы сынайды. Эксплуатациялау кезінде ротодыҢ орамын көтеріҢкі кернеумен сынайды.
Сағтандыру сынағтары кезінде статордыҢ, рогордыҢ және ғоздырҒыштыҢ орамының кедергісін түрағты тоғпен сынайды. Бұл өлшемдер аҒымдаҒы және кҮрделі жөндеулер кезінде болҒан тҮрлі зағымдануларды анығтауҒа мүмкіндік береді. Егер, температуралығ жағдайы бірдей кезде, ғандай болмасын бір фаза орамының кедергісінің басға фазанікінен айырмасы 2%-тен артығ болса (немесе бүрынҒы өлшемнен), онда, ол орамның кезкелген бөлігінде түйығталудыҢ немесе сапасыз дәнекерлеу салдарынан болады. Ротор мен ғоздырҒыш орамдарының түрағты тоғтаҒы кедергісінің мән айырмашылыҒы, өлшемдегіден 2%-дан артпауы тиіс.
ЖазылҒандаҒыдан басға, генераторды сағтандыру сынағтары мен тексерулер жҮргізеді: орамдар мен белсенді болаттарды ғызуҒа сынайды; реактивті кедергіні анықтайды; тҮйіспе сақиналарының, өріс өшіруші автоматтыҢ электр төзімділігін сынайды; генераторды аҒытғаннан кейін, ғалҒан кернеуді өлшейді; ротор орамындаҒы орам түйығталуын табады; симметриясыздану тәртібінің шегін анықтайды.
4.11-кесте
ГенератордыҢ бұзылуының негізгі себептері және оны жою тәсілдері.
Бұзылу Негізгі себептері Жою тәсілдері
Бос айналып тұрғанда генераторда ғозудыҢ болмауы. Щетканы ғатты басғанда Ғана генератор кернеу береді. Коллектор кірлеген. Коллектор мен щетканың тиісуі тығыз емес (немесе мҮлде жоғ). Щетка дірілдейді. Коллекторды зімпарамен тазалап, құрғақ шҮберекпен тазартып сҮрту. Щетка ғысғышты реттеп, ғысу кҮшін көбейту.
ГенератордыҢ ғоздырҒышы ғозбайды немесе кернеу береді, желіде тоғ жоғ. Создыру желісінде, немесе ғоздырҒыш якорінің тізбегінде Үзік бар. ЩеткасындаҒы белгі мен ғаптаудаҒы белгі бір келмейді (щетка дүрыс ғойылмаҒан). Щеткалар кҮйген немесе тозҒан. Лампаның немесе омметрдіҢ көмегімен Үзікті іздеу (тиісуі нашар) және ағауды жою. Тиістіргіш сақиналарды тазалап, шҮберекпен сҮрту. Щетканы ауыстыру.
Генераторды жҮктегенде кернеу ғатты төмендеген, болмаса аз. Реостат арғылы кернеуді керек деҢгейде үстап түруҒа болмайды. СозҒалтғыштыҢ айналу жиілігі төмен. СоздырҒыштыҢ жетек айылы сырҒанайды. СозҒалтғыштыҢ ағауын жою. Айналу жиілігін нормаҒа келтіру. Жетек айылының керілуін, кергіш арғылы реттеу.
Генератор, индуктор мен ғоздырҒыш ғатты ғызады. ГенератордыҢ кернеуі жоҒары, ол тоғты жоҒарылатады және ғоздырҒышты ғатты ғыздырады. Генератор жұмысының ғуат еселігі төмен. ГенератордыҢ кернеуін ғалыпты деҢгейге дейін төмендету. Индуктивті жҮктемені төмендету арғылы ғуат еселігін көбейту.
Статор орамы ғатты ғызады. Генератор артығ жҮктелген. Статор орамы қысқа тұйықталған. Генератор жҮктелімін ғалыпты деҢгейге дейін төмендетеду. Қысқа тұйықталған жерді табу және ағауды жою.
ГенератордыҢ сырты ғатты ғызады. Генератор гуілдейді және одан тҮтін шыҒады. ГенератордыҢ айгөлектері ғатты ғызады. СозҒалтғыш төменгі айналым жиілігінде істеп түр. Фазаларында немесе генератор ғабына орамдар түйығталҒан. Айгөлектерде май аз. СозҒалтғыш пен генератор кіндіктері дүрыс орналаспаҒан. СозҒалтғыштыҢ айналу жиілігін ғалыпты нормаҒа жеткізу, түйығталуды жою. Орамның ағаулы катушкасын ауыстыру. Айгөлектерге май толтыру немесе ауыстыру. СозҒалтғыш пен генератор кіндіктерін Үйлестіру.
Электр тоҒының бағыты дүрыс емес. СоздырҒыш щеткаларынан үшғын шыҒады. Щетка коллекторге дүрыс жатпаҒан, коллектордыҢ оқшаулағышы пластинкалардыҢ Үстіне шыҒып түр. Коллектр пластинкаларның тарағтары тҮйісіп ғалҒан, жеке щетка үстаҒыштардаҒы щеткалардыҢ ара қашықтығы бірдей емес. Щеткаларды басуды реттеу. Щетка үстаҒыштарда оларды еркін жылжитын ету. Оқшаулағышты 0,8…1 мм тереҢдікке салу. Коллекторды көріп шыҒып, ағауын жою. ЩеткілердіҢ арақашықтығын теҢестіру.
ГенератордыҢ қорғаныш аппаратурасы бүзылҒан. Автомат ғосылмайды немесе бірден ажыратылмайды. АвтоматтыҢ еркін ажырау тетігі бүзылҒан. Реттелуін өзгертпей ағауын табу және оны жою. Тетік сынҒан болса, автоматты ауыстыру.
Ұзағ уағыт артығ жҮктелгенде генератордыҢ автоматы іске ғосылмайды. Жылу немесе аралас қорғаныш-тыҢ элементі бүзылҒан. Автоматты ажыратғышты ауыстыру.
ГенератордыҢ автоматы ғолмен ажыратылмайды. АвтоматтыҢ негізгі тҮйіспелері біріне-бірі ғайнасып ғалҒан. Станция қозғалтқышын тоғтату. Түйіспелерді ажыр-атып тазалау. Түйіспелер ғатты зағымданҒан болса автоматты тҮгел ауыстыру.
СағтығтаҒы электрстанцияларҒа жоспарлы сағтығ, аҒымдаҒы және кҮрделі жөндеулерді мынадай мерзімділікпен орындайды: ашығ ауада істейтін жылжымалы электрстанцияларды әрбір алты айда, жылжымайтындарды жыл сайын, жылжымайтын ДЭС-тарды қажетіне қарай, бірағ бес жылдан асырмай бір рет. 4.11-кестеде генератордыҢ негізгі ағаулары, себебі және оларды жою тәсілдері келтірілген.