Электрэнергиясының үнемделуі және есебі. Оның сапасы.
Өнеркәсіп өндірісі торабында берілетін электрэнергияның 10% — і жоғалады. Шығындардың бірлігі электрқабылдағыштың жұмыс режимімен және тораптағы бөлек звеноларымен – желілермен және күштік трансформаторларымен анықталады.
Электр қозғалтқыш және трансформаторлардың аз жүктелуі, аз қуат коэффициенті тораптағы шығынды үлкейтеді. Электроэнергия шығының өсуі тораптағы экономикалық көрсеткіштерді төмендетеді. Сондықтан да энергия бағасын үлкейтеді.
Электр құрылғыларды дұрыс таңдау, оның рационалды режимін анықтау, қуат коэффициентін көбейтудің ең экономикалық тиімді тәсілін таңдау тораптағы шығынды азайтуға және сонымен бірге эксплуатациялау кезінде ең тиімді экономикалық режимді анықтауға мүмкіндік береді.
Энергия шығынының төмендеуі электр қабылдағыштарды, күштік трансформаторларды және желілерді максималды жүктеу жолымен жүзеге асады; бос жүрістегі электр құрылғылардың, дәнекерлеудің жұмыс уақытының шектелуі; тораптағы кернеуді реттеу, жоғарғы кернеуді қолдану 380 В орнына 600 В; 6 кВ орнына 10 кВ. Жүктеменің есептік бірлігінен және максималды шығын уақытынан электрэнергия есептік шығыны табылады.
12.1 сурет – Шығын уақытын тандау үшін қисық сызық диаграммалары
Электроэнергияның максималды шығын уақыты % — тұрақты максималды жүктемемен жұмыс істейтін торап электроэнергия сияқты шығындарға ие есептік уақытты айтады. Шығын уақыты қисық сызықпен анықталады сурет 12.1.
Желідегі энергия және қуаттар шығындары
Үш фазалы желідегі активті қуаттың шығыны төмендегідей формуламен анықталады:
Ал реактивті қуат шығыны төмендегідей анықталады:
мұндағы R және X — желінің реактивті және активті кедергісі, Ом
Iм -жүктеменің есептік тогы, А;
Рм -активті қуат, кВт;
QM -реактивті қуат, кВАр.
Желідегі активті энергия шығыны жүктеменің максималды сағат санының қолданылуына байланысты және желідегі қуат коэффициентіне байланысты есептейді:
Реактивті энергия шығыны төмендегідей анықталады:
мұндағы т — уақыт шығыны, 12.1. сурет бойынша анықтаймыз.
Трансформатордағы энегия және қуат шығыны
Трансформатордағы активті және реактивті шығындар екіге бөлінеді, жүктеуіне байланысты тәуелді және тәуелді емес деп екіге бөлінеді:
мұндағы — мыстағы номиналды шығыны, кВт;
— болаттағы номиналды шығыны, кВт;
Uк – қысқа тұйықталу номиналды кернеуі, %;
SH — трансформатордың номиналды қуаты, кВА;
— трансформатордың жүктеу коэффициенті;
I0 — бос жүрістің номиналды тоғы, %.
1000 кВА дейінгі қуатты трансформаторлар үшін Uк до 6,5 % дейін, I0 5 % дейін шығындары келесі қатынастардан анықталады:
Трансформаторлардың активті және реактивті энергия шығындары тек ғана жүктеуіне емес, сонымен қатар торапқа қосылған уақытына ТП. байланысты.
Суммалық активті энергия шығындары келесі формула бойынша анықталады:
Ал реактивті энергия шығыны төмендегідей формула бойынша анықталады: