Әбіраш Жәмішев



5 желтоқсанда Қызылорда облысының Сырдария ауданындағы Шіркейлі ауылында туған. 1956 жылы ҚазМУ-дің журналистика факультетін бітірген. Соңғы курста жүргенде республикалық «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінің редакциясында қызметке орналасқан. 1961-1965 жж. «Қазақ әдебиеті», 1966-1969 жж. «Жұлдыз», 1983-1995 жж «Егемен Қазақстан», «Заман-Қазақстан», «Түркістан» республикалық газетжурналдарда әдеби қызметкер, бөлім меңгерушісі, редактордың орынбасары болған.
1965 жылдан бері оның көптеген жыр кітабы жарияланды. Сонымен қатар әдеби сын, көркем аудармамен де айналысқан.
Оның аударуында Хафиздің, Физулидің ғазалдары «Ұлы ақындар кітапханасы» сериясы арқылы қазақ оқушыларына жетті. Сондай-ақ ол А.С.Пушкиннің, А.Исааяканың, Айбектің, М.Исаковскийдің бірталай өлеңдерін, А.Вознесенскийдің «Лонжюмо», С.Шипачевтың, армян жазушысы Г.Эминнің «Армения туралы жеті жыр» кітабынан «Жазбалар жырын», тәжік ақыны М.Қаноатовтың «Вахш толқындары» атты өлеңдері мен поэмалар жинағын, Қ.А.Йасауи хикметтерін аударған.
«Еңбектегі ерлігі үшін», «Еңбек ардагері» медальдарымен марапатталған. Сырдария ауданының Шіркейлі ауылындағы мектепке Ә.Жәмішевтың аты берілген.

Әдебиеттер:
Жәмішев Ә. Дала шұғыласы. – Алматы: Қазақстан, 1969. – 181 б.
Жәмішев Ә. Дүрия даурен: Өлеңдер, толғаулар. – Алматы: Жазушы, 1988. – 168 б.
Жәмішев Ә. Жұлдызым менің жоғары: Өлеңдер. – Алматы: Жазушы, 1976. – 119 б. Жәмішев Ә. Жыр жанары: Қазіргі қазақ лирикасы туралы ой толғау. – Алматы:
Жазушы, 1970. – 168 б.
Жәмішев Ә. Кезең кестелері: Әдеби мақалалар, портреттер. – Алматы: Жазушы, 1984.
– 208 б.
Жәмішев Ә. Коммунист келбеті. – Алматы: Қазақстан, 1986. – 60 б.
Жәмішев Ә. Күміс кірпіктер: Өлеңдер, толғаулар. – Алматы: Жазушы, 1967. – 105 б.
Жәмішев Ә. Сағым толқын: Өлеңдер. – Алматы: Жазушы, 1972. – 103 б.
Жәмішев Ә. Төскей. Таңдамалы. – Алматы: Жазушы, 1978. – 315 б.
Жәмішев Ә. Шығармалары: Екі томдық / Ә.Жәмішев; Жауапты ред. Б.Кәрібозұлы. — Астана: Фолиант, 2009.- (Сырдария кітапханасы)
***
Жәмішев Әбіраш //Қазақ әдебиеті: Энциклопедиялық анықтамалық — Алматы: «Аруна», 2005.- 215 б.
Жәмішев Әбіраш //Қазақстан жазушылары / Құраст. С.Қамшыгер, Қ.Жұмашева. – Алматы: Ан Арыс, 2009. – 165-166 б.
Жәмішев Әбіраш //Қазақстан жазушылары :XX ғасыр: Анықтамалық / Құраст. Е.Дүйсенбайұлы, А.Естен, Қ.Омарұлы ж.б.- Алматы: Ана тілі, 2004.- 131-132 б.
Жәмішев Әбіраш //Советтік Қазақстан жазушылары: био-библиографиялық анықтамалық. – Алматы: Жазушы, 1987. – 248-249 б.
Жәмішев Әбіраш // Сыр елі. Қызылорда облысы: Энциклопедия / Бас ред. Б.Ғ.Аяған. – Алматы, 2005. – 232 бет.
Жәмішев Әбіраш //Сырдария (Тереңөзек) ауданы: Шежіре /Құраст. Т.Дайрабай. – Алматы: Арыс, 2009. – 124-125 б.
Әбiл Е. Ақиық ақын тұғырға қонды: Ақын Ә.Жәмiшевтiң ескерткiшi өзi атындағы мектептiң алдында ашылды // Сыр бойы.- 2011.- 26 қаңтар.- 6 б.
Әбiраш Жәмiшев: [Белгiлi ақын, журналист. Қазанама] //Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз
Әзқожаева А. Жүрегінен жыр төгілген Әбіраш: Ақын Әбіраш Жәмішев туралы /
А.Әзқожаева // Сыр бойы.- 2005. — 19 тамыз
Әзқожаева А. Қолтаңбаңнан айналдым, Әбірашым! //Сыр бойы. – 1996. – 30 шілде Әлімұлы А. Ақындық мұра – азамат келбеті: Ақын Әбіраш Жәмішұлының «Көңілімнің іңкәрі» атты жыр жинағы жайлы //Ақиқат. – 2004. — №5. – 90-91 б.
Әшімханұлы Д. Жауапты хатшы Жәмішев: Ә.Жәмішевтің туғанына 70 жыл //Егемен Қазақстан. – 1998. – 4 желт. – 7 б.
Бекбергенова Р. Ақынның кемел шағы: [Ә.Жәмiшев 50 жаста] // Ленин жолы.- 1978.13 дек
Бердібаев Р. Сырлы саздар сыишыл ойлар: [Ә.Жәмішев 50 жаста] / Р.Бердібаев. // Жұлдыз.- 1978.- N 12.- 207-210 б.
Божанова А. Өлең-өмiр өлмейдi: [Белгiлi ақын, журналист Ә.Жәмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз
Дастанұлы Ә. Жаның жаннатта болсын, құрдасым!…: [Белгiлi ақын, журналист
Ә.Жәмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Жас Алаш.- 1995. — 30 тамыз
Жаппархан Ө. Кәсібінің кәнігі шебері еді: Әбіраш Жәмішев-80 /Ө. Жаппархан.
// Сыр бойы. — 2009. — 21 наурыз
Жәмішев Ә. «Дүниеге нұр төге қарадым мен»: Ақын, журналист, аудармашы, сыншы Ә.Жәмішевпен әңгіме / Әңг. Ө.Оралбаев // Лениншіл жас.- 1988.- 3 декабрь Жұмабайұлы Ә. Ақытыр жүріп, анық басқан қаламгер //Түркістан. – 1998. – 2-8 желт. – 3 б.
Қайран, еңбек торысы: [Белгiлi ақын, журналист Ә.Жәмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз
Қайырбеков Ғ. Өмiрдiң төскейiнде: [Ә.Жәмiшев 50 жаста] // Лениншiл жас. — 1978. — 5 дек.
Қаратаев М. Әбiраш Жәмiшев 50 жаста // Қазақ әдебиетi. — 1978.- 15 дек.
Қашқынов Ж. Сырда туған сыршыл талант: Ә.Жәмішев 60 жаста //Ленин жолы. – 1988. – 15 декабрь
Құдайбергенұлы Қ. Тау тұлғалар тұғыры: Қазақстанның Халық жазушысы, Қырғызстан Республикасының еңбек сіңірген өнер қайраткері Қалтай Мұхамеджановпен аудармашы, ақын, прозаик, журналист, сыншы Әбіраш Жәмішев туралы. / Қ. Құдайбергенұлы. // Әлімсақ.- 2014. — № 9. — 15 — 17 б.
Қыдырбек Балнұр Әкемнiң тағдырлас досы: [Ақын, журналист Әбiраш Жәмiшев туралы естелiк] // Қазақ әдебиетi. — 1998. — 4 желтоқсан (N48).- 6-7 б.
Мәуленов С. Сыр туралы сырлар: [Әбіраш Жәмішевтің бірнеше өлеңдеріне шолу] / С. Мәуленов. // Ленин жолы.- 1978.- 6 май.
Мәуленов С. Сырлы сезім, ойлы орамдар: Ә.Жәмішевтің «Төскей» таңдамалы шығармалары жайлы //Соц. Қазақстан. – 1978. – 13 сент.
Мұхамеджанов Қ.М. Жарық дүние, жалған-ай!: [Белгiлi ақын, журналист Ә.Жәмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан. — 1995. — 29 тамыз
Нiлiбаев Ә. Қош бол, бауырым: [Белгiлi ақын, журналист Ә.Жәмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз
Оспан С. Тұмса ақынның тұнба жырлары: Белгілі ақын, аудармашы Әбіраш Жәмішевтің туғанына — 85 жыл. / С. Оспан. // Тіршілік тынысы.- 2013. — 23 қараша (№ 92).
— 3 б.
Оспан С. Тұмса ақынның тұнба жырлары немесе ақын ағамыз Әбіраш Жәмішев жайлы сыр / С.Оспан //Түркістан.- 2009.-19 наурыз. – 10 б.
Сәтбаев Т. Ширақ жолдар: Ақын Ә.Жәмішевтің «Жұлдызым менің жоғары» жыр жинағы жайлы //Жұлдыз. – 1977. — №4. – 213-215 б.
Сұлтанқызы С. «Халықтың Қалтайы мен Әбірашы»: Аудандық мәдениет үйінде
Қ.Мұхамеджанов, Ә.Жәмішевтің 85 жасқа толуына орай «Халықтың Қалтайы мен Әбірашы» атты тақырыптық кеш болды. / С. Сұлтанқызы. // Тіршілік тынысы.- 2013. — 25 желтоқсан (№ 101). — 1 б.
Халқын ойлап, қаламы тоқтамаған: [Белгiлi ақын, журналист Ә.Жәмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан. — 1995. — 29 тамыз
Хош, аяулы дос!..: [Белгiлi ақын, журналист Ә.Жәмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Жас Алаш.- 1995.-30 тамыз
Шаухаманов С. Ардақты ағамыз едi…: [Белгiлi ақын, журналист Ә.Жәмiшевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Егемен Қазақстан.- 1995.-29 тамыз
Ыдырысов Т. Жыр төскейі: Ақын Ә.Жәмішевтің «Төскей» атты жыр жинағы жайлы
//Лениншіл жас. – 1978. – 15 сент.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *