Шет мемлекеттердегі сақтандыру.
Шет елдерде сақтандыру ісін ұйымдастыру.
Сақтандырудың негізгі түрі және нысаны.
Сақтандыру қызметінің даму тенденциясы.
Әртүрлі мемлекеттердегі сақтандырушылардың өзара іс-әрекеттері және өзара байланысы.
Сақтандырудың дамуы коммерциялық ұйымдардың және халықтың бір жағынан сақтандыру қызметінің дәрежесіне байланысты. Сондықтан да бұл үшін «Сақтандыру мәдениетінің» қатысуымен құрылған және түсіндірілген жұмыс қажет. Сақтандыру бірте-бірте сөзсіз басқаның ішінен біздің өмірімізді табады. Яғни күнделікті бір нәрсенің ерекше белгісіне тұрады. (зейнетақы есптері мен банктік есеп –айырысулар, РНН және т.б.)
Қазіргі кезде сақтандыру ұйымдырының банктік мекемелерімен, жинақтаушы пошта жүйелерімен және несиелік ұйымдармен ынтымақтастығы үлкен үміт күттіреді, яғни бүгінгі күн үшін республиканың барлық аймағында сақтандыру өнімдерін тартуға, инфрақұрлымын дамытуға мүмкіндігі бар.
Қазіргі жағдайда ұлттық сақтандыру нарығын кеңінен көбеюіне, сақртандыру және қайта сақтандыру жүйесінің европалық түрде енгізілуіне Қазақстан халықаралық интеграциялық және ынтымақтастыққа мүмкіндігі бар.
Осыған байланысты «Сақтандыру туралы» Заңда сақтандыру және қайта сақтандыру шетелдік құрылтайшылар ретінде толық, нақты жағдайда қарады.
Бұл заң ең жоғары талаптарға жауапты, яғни сақтандыру қызметін мемлекеттік стандартқа сай реттуде және оны қадағалауда активтерді қолдануды ұйғарды.
Сақтандыру нарығына актуарилер институтын енгізуді (сақтандыру ұйымдарымен қабылданған, яғни сақтандырудың міндеттемелерін жақсы меңгерген мамандар) және өкілетті аудиторлар (сақтандыру және қайта сақтандыру ұйымдарындағы аудитқа қосымша лицензия берілуін) дұрыс деп шешті. Оның қызметі сақтандыру ұйымдарына дұрыс мәліметтердің жеткізілуін және сақтандыру нарығының адалдығын қамтамасыз ету. Мұның мақсаты сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары мен жеке тұлғаларды қадағалауды қаржылық және басқа да мүмкіндіктермен байланыстыра отырып нығайту.
Сақтандырушылар мен сақтандырушылардың мүдделеріне қатысты Ұлттық Банктің лицензия беру туралы шешімі сотта қаралады.
Жаңа жүйеде сақтандыруды жіктеу мақсаты, оны лицензиялау, яғни тәуекелдер көлемін дұрыс бақылау көзделген және сақтандыру ұйымдарының оның қаржылық және басқа да мүмкіндіктерін тәуелді болуын көрсеткен.
Пруденциялық нормативтерде сақтандыру қызметі субъектілерінің төлем қабілеттілігі және олардың қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етуге (яғни сақтандыру ұйымдарындағы кәсіпкерлік қызметтің қосымша түрлеріне, ірі келісімдерге және т.б.) талаптарға шектеу қойылған.
Сақтандыру және қайта сақтандыру қызметі туралы жаңа заңдар мемлекеттік қызмет бағдарламаның және нұсқама-ережелердің шығуы реализация кезеңдері бойынша, сонымен қатар сақтандыру нарығы мен сақтандыру ұйымдарының бәсекелестік қабілеттілігін жоғарлату, сақтандырушының ұйымдарының бәсекелестік қабілеттілігін жоғарлату, сақтандырушының мүддесін заң негізінде қорғау және де сақтандыру саласының болашақта зерттелуін тексеру көрсетілген.
Жалпы, сақтандыру қызметі дегеніміз – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарын жасау мен орындауға байланысты, Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына сәйкес уәкілетті мемлекеттік органның лицензиясы негізінде жүзеге асырылатын қызметі.
Жалпы сақтандыру қызметін ұйымдастыру және мемлекеттік ретту мен лицензиялауды жүзеге асыру үшін сақтандыру салаларына, дейін сыныптар мен түрлерге бөлінеді. Сақтандыру ұйымдарының сақтандыру қызметі «өмірді сақтандыру» саласы және «жалпы сақтандыру саласы» бойынша жүзеге асырылады.
«Өмірді сақтандыру» саласы ерікті сақтандыру нысанында мұндай сынптарды қамтиды:
өмірді сақтандыру;
аннуитеттік сақтандыру;
Өмірді сақтандыру сақтандырылушы қайтыс болған және ол сақтану мерзімі біткенге дейін немесе сақтану шартында белгіленген жасқа дейін өмір сүруге жағдайда сақтандыру төлемін жүзеге асыруды көздейтін жеке сақтандыру түрлерінің жиынтығы болып табылады.
Аннуитеттік сақтандыру, сақтандырушы белгілі бір жасқа жеткен, еңбек ету қабілетін (жасына байланысты , мүгедектігіне байланысты, науқастығына байланысты) жоғалтқан, асыраушысы қайтыс болған, жұмыссыз қалған жағдайларда сондықтан, сақтандырылушының жеке табыстарының кемуіне және одан айырылуына әкеп соққан өзге де жағдайларда зейнетақы немесе рента түрінде кезең-кезеңмен сақтандыру түрлерің жиынтығы болып табылады.
«Жалпы сақтандыру» саласы ерікті сақтандыру нысанында мындай сыныптарды қамтиды:
жазатайым жағдайдан және аурудан сақтандыру;
медициналық сақтандыру;
автобиль көлігін сақтандыру;
темір жол көлігін сақтандыру;
әуе көлігін сақтандыру;
су көлігін сақтандыру;
жүктерді сақтандыру;
мүлікті сақтандыру;
кәсіпкерлікті тәуекелді сақтандыру;
автомобиль көлігі иелерінің азаматтық-құқтық жауапкершілігін сақтандыру;
Ұлттық сақтандыру нарығының қалыптасуының басты кезеңі Қазақстан дербес мемлекет ретінде құрылған күрделі жағдайларда өтті. Алғашқыда мемлекеттік сақтандыруға балама сақтандыру ұйыдары көптеп құрылды. Бірақ олардың дені сақтандыру қызметімен шындап айналысуға қабілетсіз болып шықты.
Сақтандыру қызметінің дамуы сақтандыру туралы арнаулы заңдармен Президент жарлықтары жарияланғаннан кейін барып жөнге келе бастады. 1994 жылы сақтандыру қызметін қадағалау және іріктеу жөніндегі уәкілетті орган, бұдан соң 1995 жылдың қазан айында ведомстводан тыс Мелекеттік сақтандыруды қадағалау құрылды. 1999 жылдың шілдесінен бері уәкілетті мемлекеттік орган Ұлттық банк болып табылады.
Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:
Мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметтеріндегі сақтандыру саласы.
Шет елдік сақтандыру.
Халықаралық сақтандыру рыногын қалыптастыру проблемасы.