«Жас кемеңгер» мектебі
Жаратылыстану
5-6 сынып
Тапсырма №1
Тапсырмада 10 сұрақ бар, олардың әрқайсысына 4 жауап нұсқасы ұсынылған. Әр сұраққа сіз ең толық және дұрыс деп санайтын бір ғана жауапты таңдаңыз.
Таңдалған жауап индексінің жанында нақты «+»белгісін қойыңыз.
1. Неліктен жер бетінде жаз және қыс мезгілдері болады?
а) Жер өз осінің айналасында айналады;
б) Жер Күн айналасында айналады;
в) қыста күн аздап қызады;
г) жазда күн көкжиектен шықпайды.
2. Қара теңіз қай мұхиттың теңізі болып саналады?
А) Үнді; Б) Атлант;
в) Солтүстік Мұзды; г) Тынық мұхиты;
3. Топырақ жамылғысын ластаудың негізгі көзі:
а) өнеркәсіптік қалдықтар;
б) қалалық қоқыс тастайтын жерлер;
в) тыңайтқыштар, улы химикаттар, радиоактивті заттар;
г) құрылыс.
4. Жер шарын алғашқы болып жүзіп өткен ғалым:
а) Христофор Колумб; б) Фернан Магеллан;
в) Джеймс Кук; г) Васко да Гама.
5. «Жаңа әлем материгі» деп аталады:
а) Солтүстік және Оңтүстік Америка;
б) Австралия мен Антарктида;
в) Африка және Азия;
г) Еуразия және Африка.
6.Көлеңкелі орманда көптеген өсімдіктердің гүлдерінің түстері- ашық себебі:
а) жәндіктерге тез көрінеді;
б) адамдарға байқалады;
в) орманды безендіреді;
г) құнарлы топырақта өседі.
7. Тундраның тұрақты жануарлары:
а) Полярлық аю; б) арктикалық түлкі;
в) бұлан; г) қоян.
8. Қазақстанның қай табиғи аймағы ең үлкен аумақты алып жатыр?
А) тундра; б) тайга;
в) аралас орман; г) дала.
9. Металдар мыналардан алынады:
А) тас көмір, Янтарь; б) Бор, шымтезек;
в) інжу, әктас; г) темір кені, мыс кені.
10.Қазақстандағы ең биік тау:
А) Алатау; б) Алтай;
в) Тянь-Шань; г) Қаратау
Тапсырма №2 (1 ұпай)
Қоректік тізбек — бұл ағзаның немен қоректенетінін бағалауға мүмкіндік беретін ұғым. Мысалы, тауық дәнді жейді, содан кейін оны адам жейді. Бұл дегеніміз, мұндай қоректік тізбек бар: бидай (астық) → тауық → адам. Төменде организмдер (әртүрлі масштабта) берілген. Олардан ең ұзын қоректік тізбек жасаңыз.
1) планктонды шаян тәрізділер;
4) ақ аю;
2) итбалық;
5) балық
3) планктонды балдырлар (әртүрлі масштабта);
Жауабы:
а) 3 → 4 → 2 → 1 → 5
б) 1 → 3 → 2 → 4 → 5
в) 1 → 5 → 3 → 2 → 4
г) 3 → 1 → 5 → 2 → 4
д) 1 → 3 → 5 → 4 → 2
Тапсырма №3 (6 баллов)
«Жартылай суда мекендейтін ірі жануар. Атауы грек тілінен аударғанда «тас құрты» дегенді білдіреді. Басты белгісі – мықты сырт терісі. Өз терісінің түсін өзгерте алады. Есту және көру мүшелері жақсы жетілген. 100 жылға дейін максималды тіршілік ете алады. Тропик және субтропик зоналарының әр түрлі су қоймаларында мекендейтін 20-дан астам түрі бар». 1) Жануарды атаңыз. 2) Әр дүние бөлігіндегі түрлері қалай аталады?
3) Мекендейтін ірі су қоймаларды атаңыз. 4) Ғаламдық климат жылыну жануарлардың таралуына қалай әсер етуі мүмкін?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма №4 (3 ұпай)
а)Қандай өсімдіктердің тұқымдарын тамаққа қосады?
1) қызыл бұрыш;
2) қара бұрыш;
3) қызанақ;
4) кәдімгі бадам;
5) грек жаңғағы.
Жауабы:
а) 2, 3, 4
б) 2, 3, 5
в) 1, 2, 3
г) 1, 2, 5
д) 2, 4, 5
в) Тірі ағзалар ортақ үдерістер:
1) көбею;
2) тамақтану;
3) несепнәр шығару;
4) өсу;
5) жылу шығару.
Жауабы:
а) 1, 2, 4
б) 2, 3, 5
в) 2, 4, 5
г) 3, 4, 5
д) 1, 4, 5
с)Өгейшөп — бұл ерте көктемде, қар ерігеннен кейін бірден гүлдейтін өсімдік. Бұл өсімдіктер ерте гүлдей алады, өйткені:
а) жапырақтары өте ерте өседі және оларда фотосинтез пайда болады;
б) жер астында тамыр бар, онда өткен маусымнан бастап көптеген қоректік заттар жинақталған;
в) өгейшөптің тамыры қыста өсе бастайды, ал қыста өсімдікте қоректік заттар жиналады;
г) өгейшөптің тұқымдары өте тез өніп, көшеттер бірден гүлдейді.