Диссертацияны/жобаны жазу, ресімдеу және қорғауға дайындық жөніндегі әдістемелік құрал МСЖО жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің талаптары негізінде жасалды, магистратура түлегін қорытынды аттестаттаудың мақсаттары мен міндеттерін айқындайды, сондай-ақ магистрлік диссертациялық жұмысты дайындау жөніндегі ұсынымдарды, оның мазмұны мен ресімделу талаптарын қамтиды.
Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің ғылыми кеңесінің отырысында бекітілді
№ 6 хаттама 28.01.13 ж.
УДК 001.818
ББК 74.58я73
© АМКУ, 2013 ж.
Досанова С.С., Субботина И.В., Глушковская М.А., 2013
МАЗМҰНЫ:
беті.
1 МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫ/ЖОБАНЫ ОРЫНДАУҒА ҚОЙЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР 5
1.1 Қолдану саласы 5
1.2 Нормативтік сілтемелер 5
1.3 Жалпы ережелер 5
1.4 Магистрлік диссертацияның/жобаның құрылымы 8
1.5 Магистрлік диссертацияның/ жобаның құрылымдық элементтеріне қойылатын талаптар 8
1.5.1 «Титул парағы» құрылымдық элементі 8
1.5.2 «Түйіндеме», «Аңдатпа» құрылымдық элементтері 9
1.5.3 Магистрлік диссертацияның/ жобаның «Мазмұны» құрылымдық элементі 9
1.5.4 «Нормативтік сілтемелер, анықтамалар, белгілер, қысқартулар, символдар, арнайы терминдер тізімі» құрылымдық элементі 10
1.5.5 «Кіріспе» құрылымдық элементі 11
1.5.6 «Негізгі бөлім» құрылымдық элементі 16
1.5.7 Бөлімдер мен бөлімшелер бойынша қорытындылар 17
1.5.8 «Қорытынды» құрылымдық элементі 17
1.5.9 «Пайдаланылған әдебиеттер тізімі» құрылымдық элементі 17
1.5.10 «Қосымшалар» құрылымдық элементі 17
2 МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫ/ЖОБАНЫ РЕСІМДЕУ ЕРЕЖЕСІ 19
2.1 Жалпы талаптар 19
2.2 Магистрлік диссертацияны/жобаны құру 19
2.3 Магистрлік диссертация/жоба беттерін нөмірлеу 20
2.4 Бөлімдердің, кіші бөлімдердің, тармақтардың, тармақшалардың нөмірленуі 21
2.5 Иллюстрациялар 22
2.6 Таблицалар 24
2.7 Ескертулер 26
2.8 Формулалар мен теңдеулер 27
2.9 Сілтемелерді ресімдеу 28
2.10 Белгілер мен қысқартулар, шартты белгілер, символдар, физикалық шама бірліктері мен терминдер тізбесі 28
2.11 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 29
2.12 Қосымшалар 29
3 МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫ/ЖОБАНЫ ҚОРҒАУДА ТАНЫСТЫРУҒА АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР 30
4 МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫ/ЖОБАНЫ ҰСЫНУ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ РӘСІМІ 31
5 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 35
ҚОСЫМШАЛАР 37
Қосымша А Диссертацияның/жобаның титулдық парағын жобалау мысалы 39
Қосымша Б «Мазмұнын » ресімдеу мысалы 40
Қосымша В «Кіріспе » жазу және ресімдеу мысалы 42
Қосымша Г Кестелерді ресімдеу үлгісі 45
Қосымша Д «Қорытынды» жазу мен ресімдеу мысалы 47
Қосымша Е «Пайдаланылған әдебиеттер тізімін » ресімдеу үлгісі 49
Қосымша Ж Ғылыми жетекшінің пікірін жазу және ресімдеу мысалы. 51
Қосымша З Рецензияны ресімдеу үлгісі 54
Қосымша И Сараптау комиссиясының дәлелді қорытындысын ресімдеу үлгісі 57
Қосымша К Ғылыми еңбектер тізімін жазу және ресімдеу мысалы 61
Қосымша Л Диссертация жұмысының нәтижелерін енгізу туралы актіні ресімдеу үлгісі 62
1 МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫ/ЖОБАНЫ ОРЫНДАУҒА ҚОЙЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР
1.1 Қолдану саласы
Осы ұсынымдар дайындықтың барлық бағыттары бойынша магистрлік диссертацияларды/жобаларды (бұдан әрі мәтін бойынша-диссертацияларды/жобаларды) қоса ұстауға, құрылымына, көлеміне және ресімдеу қағидаларына қойылатын жалпы талаптарды белгілейді.
1.2 Нормативтік сілтемелер
• Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 Қаулысымен бекітілген Жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (1-бөлім. Магистратура);
• Диссертация мен авторефератты рәсімдеу бойынша нұсқаулық.// Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Жоғары аттестаттау комитеті. Алматы, 2004 ж.;
• Магистрлік диссертацияға қойылатын талаптар. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы № 427 22 июня 2005 ж.;
• Жоғары оқу орындарында білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгілік қағидалары. (хаттама № 4 30.11.2018 ж);
• Оқытудың кредиттік технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастыру қағидалары. ҚР Білім және ғылым министрінің 20.04.11 ж. № 152 бұйрығы (12.10.2018 ж. өзгерістер мен толықтырулармен).
1.3 Жалпы ережелер
Магистрлік диссертация/жоба-тиісті ғылым саласының нақты мамандығының өзекті мәселелерін магистранттың өз бетінше зерттеу нәтижелерін жинақтауды білдіретін ғылыми жұмыс.
Магистрлік диссертация/жоба жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мамандарын даярлаудың соңғы кезеңі болып табылады. Ол магистрдің тиісті білім саласындағы ғылыми мәселелерді шығармашылықпен шеше алатын зерттеуші ретінде жетілуін көрсетуі керек.
Магистранттың ғылыми-зерттеу жұмысы:
— магистрлік диссертация/жоба қорғалатын мамандықтың негізгі проблематикасына сәйкес;
— өзекті болу, ғылыми жаңалық пен практикалық маңыздылықты қамту;
— ғылым мен практиканың заманауи теориялық және технологиялық жетістіктеріне сүйену;
— ғылыми зерттеулердің заманауи әдістерін қолдану арқылы орындалады;
— негізгі қорғалатын ережелер бойынша ғылыми-зерттеу бөлімдерін қамту;
— тиісті білім саласындағы озық отандық және шетелдік тәжірибеге негізделуі.
Диссертация/жоба жеке-дара жазылуы керек, автордың қорғауға ұсынған ғылыми нәтижелері мен ережелерінің жиынтығы болуы керек, ішкі бірлігі болуы керек және автордың ғылымға қосқан жеке үлесін көрсетуі керек. Ол кафедраға қолжазба түрінде белгіленген мерзімде қазақ, орыс немесе ағылшын тілдерінде ұсынылады.
Магистрлік диссертация/жоба тақырыбын Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің Ғылыми кеңесі (бұдан әрі — АМКУ), ректордың бұйрығымен бекітеді. Ол өзекті, осы бағыттағы ғылым мен техниканың қазіргі жағдайына сәйкес болуы және әдетте тиісті кафедралардың ғылыми-зерттеу жұмыстарының жоспарларымен байланысты болуы керек. Қорғауға шығарылатын негізгі нәтижелер кемінде 1 ғылыми мақала (бейінді даярлық кезінде), кемінде 2 ғылыми мақала (ғылыми-педагогикалық даярлық кезінде) жариялануға тиіс.
Жарияланымдарға халықаралық ғылыми конференциялардың, симпозиумдардың, кеңестердің тезистері теңестірілуі мүмкін. Ғылыми мақалаларға газет басылымдары жатпайды.
Магистрант диссертацияны/жобаны қорғаудан бұрын келесі құжаттарды дайындап, рәсімдеуі керек:
1) диссертацияға/жобаға салыстырмалы-салғастырмалы талдау жүргізу туралы Ғылыми — зерттеу қызметі бөлімінен анықтама (204/1 каб) (плагиатқа тексеру);
2) диссертация тақырыбын бекіту туралы ректор бұйрығынан үзінді;
3) ғалымдардың (ғылым кандидаттарының немесе докторларының даярлау бағыты бойынша (кадрлар бөлімі куәландырған) сыртқы және ішкі рецензиялары (З қосымшасы);
4) университеттің кадрлар бөлімі куәландырған ғылыми жетекшінің пікірі (Ж қосымшасы);
5) университеттің сараптама комиссиясының дәлелді қорытындысы (И қосымшасы);
6) ғылыми хатшы мен кадрлар бөлімі куәландырған ғылыми жарияланымдар тізімі (қосымша);
7) жарияланымдардың көшірмелері: титулдық парақ, редакциялық алқаны көрсете отырып беттер, автордың аты-жөні мен аты-жөні көрсетілген «мазмұн» фрагменті, жарияланымның өзі, жинақтың соңғы парағы баспа және тұрғын үй көрсетіле отырып;
8) CD–R дисктегі презентация;
9) техникалық мамандықтар үшін — әзірленген жобаның CD–R дискідегі бағдарламасы;
10) презентациясы бар баяндама (баспа нұсқасы) (қағаз немесе электрондық тасығыштарда);
11) Ұйым басшысының қолымен және мөрімен расталған ғылыми нәтижелерді енгізу актісі (екі данада) (Л қосымшасы);
Магистр дәрежесін алу үшін диссертация/жоба баспа түрінде ұсынылады және мемлекеттік аттестаттау комиссиясында қорғауға жатады. Магистрлік диссертацияны/жобаны сәтті қорғаған бітірушіге дайындық бағыты бойынша магистр біліктілігі мен дәрежесі беріледі.
Магистрлік диссертация көлемі-90-100 бет шегінде.
Магистрлік жобаның көлемі-60-90 бет.
Магистрлік диссертация міндетті түрде ЖОО ішінде сараптамадан және плагиатқа сыртқы тексеруден өтуі тиіс.
1.4 Магистрлік диссертацияның/жобанын құрылымы
Магистрлік диссертацияның/жобанын құрылымдық элементтері болып табылады:
Титулдық парақ. (Қосымша А );
«Мазмұн» беттері көрсетілген. (Қосымша Б);
«Кіріспе». (Қосымша В);
«Нормативтік сілтемелер, анықтамалар, белгілер және қысқартулар»;
негізгі бөлім бөлімдерден, кіші бөлімдерден (жекелеген жағдайларда — тармақтардан, тармақшалардан) тұрады);
«Қорытынды». (Қосымша Д);
«Қосымша»;
«Пайдаланылған әдебиеттер тізімі». (Қосымша Е);
«Түйіндеме» екі тілде: қазақ тілінде – орыс тілінде қорғалатын жұмыстар үшін, орыс тілінде-қазақ тілінде қорғалатын жұмыстар үшін және екі жағдайда да ағылшын тілінде әрбір тілде бір беттен аспайтын көлемде;
«Аңдатпа» қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде.
1.5 Магистрлік диссертациялардың/жобалардың құрылымдық элементтеріне қойылатын талаптар
1.5.1 «Титул парағы» құрылымдық элементі
Титул парағы-диссертацияның/жобаның бірінші беті, ол туралы ақпарат көзі ретінде қызмет етеді. Титулдық парақта келесі мәліметтер келтірілген:
Диссертация/жоба орындалған ұйымның атауы;
әмбебап ондық жіктеу (ӘОЖ) немесе кітапханалық — библиографиялық жіктеу (ББК).);
диссертанттың тегі, аты, әкесінің аты;
жұмыстың атауы;
мамандықтың шифры мен атауы (Қазақстан Республикасының жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мамандықтарының бағыттары мен жіктеуіші бойынша);
берілетін академиялық дәреже;
ғылыми жетекшінің тегі, аты, әкесінің аты, ғылыми дәрежесі және ғылыми атағы;
қала, мерзімі.
Титулдық парақ диссертация/жоба беттерінің жалпы нөмірленуіне кіреді. Титулдық парақтағы бет нөмірі қойылмайды. (Қосымша).
1.5.2 «Түйіндеме», «Аңдатпа» құрылымдық элементтері
«Түйіндеме» жұмыс көлемі, иллюстрациялардың саны, кестелер, пайдаланылған әдебиеттер туралы мәліметтерді қамтиды. Жұмыста жиі қолданылатын терминдерді білдіретін түйінді сөздердің (15-20 сөз) тізбесі келтіріледі. Түйіндеме мәтінінде зерттеу нысаны мен мақсаты, жұмыс мақсаты, зерттеу әдістері, жиналған нақты материалдың сапалық немесе сандық сипаттамалары көрсетілген. Көлемі бір беттен аспайды.
Аңдатпа — бұл диссертацияның/жобаның негізгі сұрақтарының тізімін қамтитын жұмыстың қысқаша сипаттамасы.
Аңдатпа жұмыстың негізгі бөлімдерін қамтиды: өзектілік, проблеманы қою, оны шешу жолдары, алынған нәтижелер, олардың жаңалығы, қорытындылар. Бөлімдердің әрқайсысына бір және екі сөйлем бөлінеді. Көлемі бір беттен аспайды.
1.5.3 Магистрлік диссертацияның/жобаның «Мазмұны» құрылымдық элементі
Диссертацияның/жобаның «Мазмұны» мыналарды қамтиды: нормативтік сілтемелер, анықтамалар, белгілеулер мен қысқартулар, кіріспе, реттік нөмірлері мен барлық бөлімдердің, кіші бөлімдердің, тармақтардың, тармақшалардың атаулары (егер олардың атаулары болса), қорытынды, пайдаланылған деректердің тізімі және диссертацияның осы элементтері басталатын беттердің нөмірленуі көрсетілген қосымшалардың атауы.
1.5.4 » Нормативтік сілтемелер, анықтамалар, белгілер, қысқартулар тізбесі, таңбалар, арнайы терминдер» құрылымдық элементтері.
«Нормативтік сілтемелер» құрылымдық элемент ретінде диссертация/жоба мәтінінде сілтемелер берілген стандарттардың кезегін қамтиды. Анықтамалық стандарттарды қайта қарау «Осы диссерттацияда/жобада келесі стандарттарға сілтемелер қолданылады…»деген сөздерден басталады. Тізбеге стандарттардың белгілері мен олардың атаулары белгілердің тіркеу нөмірлерін беру тәртібімен енгізіледі.
«Анықтамалар» — диссертациядағы терминдердің анықтамаларын нақтылау немесе белгілеу үшін қажет. Анықтамалардың тізбесі: «Осы диссертацияда/жобада мынадай терминдер қолданылады…» деген сөздерден басталады (бұдан әрі тиісті анықтамалар келтіріледі).
«Белгілер мен қысқартулар» диссертацияда/жобада қолданылатын белгілер мен қысқартулардың тізімін қамтиды.
Белгілер мен қысқартуларды жазу оларды диссертация/жоба мәтініне қажетті түсіндірмелермен келтіру тәртібімен жасалады. Анықтамалар, белгілер және қысқартулар «Анықтамалар, белгілеулер және қысқартулар»бір құрылымдық элементінде келтіруге рұқсат етіледі.
«Арнайы терминдер». Егер диссертацияда/жобада спецификалық терминология қабылданса, сондай-ақ кең таралмаған қысқартулар, жаңа символдар, белгілер және т.б. пайдаланылса, онда олардың тізбесі «Кіріспе»алдында орналастырылатын жеке тізім түрінде ұсынылуы мүмкін. Тізім сол жақта (алфавиттік ретпен), мысалы, арнайы терминдер, қысқартулар, оң жақта-оны толтыру, декодтау қолданылатын бағанда орналасуы керек.
«Символдар» (&,*,<,>,±,∞,∑,↔,Θ и.т.д.)
Егер диссертацияда/жобада арнайы терминдер, қысқартулар, символдар, белгілеулер және т.б. үш реттен кем қайталанса, тізбе жасалмайды, ал олардың түсіндірмесі мәтінде бірінші аталған кезде келтіріледі.
1.5.5 «Кіріспе» құрылымдық элементі
Бұл бөлімде тек жұмыс тақырыбына қатысты ақпарат болуы керек. Жалпы сөздермен толықтыруға жол берілмейді.
Кіріспеде шешілетін ғылыми немесе ғылыми-технологиялық проблеманың (міндеттің) қазіргі жай-күйін бағалауды, тақырыпты әзірлеу үшін негіз-дерді және бастапқы деректерді, ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізу қажеттілігінің негіздемесін, әзірлеудің жоспарланып отырған ғылыми-техникалық деңгейі, патенттік зерттеулер, ғылыми-зерттеу жұмысын метрологиялық қамтамасыз ету туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.
Кіріспе диссертацияның/жобаның өте маңызды бөлігі, өйткені ол тақырыпты ашуға ғана емес, жұмыстың ғылыми аппараты деп аталатын барлық қажетті біліктілік сипаттамаларын қамтиды.
Кіріспенің жалпы құрылымы: өзектілігі; зерттеудің мақсаты мен міндеттері; зерттеу объектісі мен пәні, тақырыптың зерттелу дәрежесі; зерттеу әдістері; ғылыми жаңалығы; автор қорғауға шығаратын жұмыстың негізгі ережелері; жұмыстың практикалық маңыздылығы; жұмыс нәтижелерін енгізу; нәтижелерді апробациялау; жұмыс тақырыбы бойынша жарияланымдар; диссертацияның/жобаның құрылымы мен көлемі.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі — қазіргі уақытта оның маңыздылығының бұл дәрежесі зерттеуді таңдау қажеттілігін баса көрсететін проблемалық жағдайдың мәнін ашуды қамтиды. Қысқаша мазмұндамада (екі – үш азат жолдан артық емес) қоғам дамуының нақты әлеуметтік-экономикалық жағдайында таңдалған бағыт аспектісінде практика мен ғылымның алдында қандай проблемалар тұрғаны, зерттеудің алғышарттарына қысқаша шолу жасалады: алдыңғы зерттеушілер, отандық және шетелдік ғалымдар не істеді, не ашылмады, не істеу керек (осы проблемамен айналысқан авторлардың нұсқауы).
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері өтініш берушінің диссертация/жоба тақырыбын ашатын бағыттарын анықтайды.
Зерттеудің мақсаты зерттеу тақырыбының атауына сәйкес келуі керек. Жұмыстың мақсаты жаңа құбылысты сипаттау, оның сипаттамаларын зерттеу, жаңа заңдылықтарды анықтау және т. б. зерттеу мақсатын тұжырымдау әдетте «әзірлеу…», «орнату…», «негіздеу…», «көрсету…» және т. б. сөздерден басталады.
Зерттеу міндеттері мақсатқа жету үшін ғылыми жұмыстың негізгі кезеңдерін анықтайды. Зерттеу міндеттерін тұжырымдау диссертация бөлімдерінің атауларына сәйкес келуі керек. Олар әдетте «зерттеу», «нақтылау», «жүйе», «талдау», «негіздеу», «анықтау», «анықтау», «зерттеу», «ашу» және т. б. сөздерден басталады.
Зерттеу нысаны – бұл проблемалық жағдайды тудыратын зерттеу процесі немесе құбылыс.
Бұл ғылыми зерттеулердің саласы, оның ішінде зерттелетін мәселе анықталды және бар. Нысан-бұл тәжірибенің немесе ғылыми білімнің бөлігі (егер зерттеу теориялық, әдіснамалық болса), зерттеу бағыты.
Зерттеу тақырыбы аясында шекарасында орналасқан, тақырыптың анықтамасына сәйкес келеді немесе оған өте жақын болады.
Зерттеу гипотезасы (ғылыми — педагогикалық бағыттағы магистранттар үшін) зерттеу объектісіне немесе пәніне қатысты, сондықтан ол кіріспенің осы бөлімдерімен тікелей байланысты. Бұл болжамды нәтиже, болжам, оның сенімділігі жұмыс барысында эмпирикалық түрде тексеріледі.
Мысалы:
магистрлік диссертация тақырыбы » Бастауыш сынып оқушыларын тәрбиелеу үрдісіндегі педагогикалық ықпал ету мәселелері (Көкшетау қ. және Ақмола облысының жалпы білім беретін мектептерінің мысалында)»
Зерттеу пәні бастауыш сынып оқушыларын тәрбиелеу процесіне бағытталған педагогикалық әдістер кешені.
Зерттеу нысаны — Көкшетау қаласы және Ақмола облысы жалпы білім беретін мектеп мұғалімдерінің педагогикалық қызметі.
Тақырыпты зерттеу дәрежесі одан әрі ғылыми зерттеу үшін перспективалық бағыттарды көрсету үшін диссертациялық жұмыста қарастырылған ғылыми мәселенің дамуын қарастыруды қамтиды.
Мысалы:
Ғылыми-зерттеу әдебиеттерін талдау кезінде магистрант келесі сөздерді қолдана алады:
«Зерттеуге деген қызығушылық … отандық және шетелдік авторлардың көптеген зерттеулерінде көрініс тапты…»;
«Диссертацияда/жобада қазақстандық және шетелдік авторлардың еңбектері мен идеялары пайдаланылды…»;
«Сондай-ақ диссертацияда зерттеумен айналысатын отандық және шетелдік ғалымдармен пікірталас өткізілді…»;
«Диссертациямен жұмыс барысында қазақстандық ғалымдардың ұжымдық еңбектері мен жеке монографиялары зерттелді…»;
«Зерттеушілердің көптеген жарияланымдарына жеке аспектілерді жариялау кезінде пікірлердің кең ауқымы тән…»;
Зерттеу әдістері. Ғылыми білімнің екі негізгі деңгейі бар — эмпирикалық және теориялық.
1. Эмпирикалық зерттеу әдістері: бақылау, эксперимент, салыстыру, салыстырмалы-тарихи өлшем, ұқсастық, абстракция, талдау, индукция, дедукция, мониторинг, ретроспективті талдау, тәжірибені зерделеу, диагностика, байқау, тестілеу, сұрау салу, сауалнама жүргізу, әңгімелесу, интервью беру, математикалық статистика, экономикалық-математикалық модельдеу (ЭММ), статистикалық, социологиялық, ақпараттық-бағдарламалық қамтамасыз ету әдісі, корреляциялық, саралау және т. б.
2. Зерттеудің теориялық әдістері: философтардың, психологтардың, экономистердің және т. б. ғылыми еңбектерін идеализациялау, формализациялау, жүйелі талдау, заңнамалық базаны, нормативтік-құқықтық актілерді талдау, магистратура мамандықтарының бағыттары бойынша құжаттық базаны талдау, озық тәжірибені талдау, құбылыстарды зерттеудің маңызды және интегралды тәсілдері және т. б.
Ғылыми жаңалыққа мыналар жатады:
— гипотезалар мен ғылыми принциптер, автор ұсынған теориялар мен классификациялар;
-анықталған жаңа заңдылықтар және олардың параметрлерін есептеу үшін зерттелетін процестердің тәуелділіктері;
-іске асырылатын процестердің немесе құбылыстардың ұсынылған жаңа немесе жетілдірілген параметрлері;
— алғаш әзірленген процестердің немесе құбылыстардың математикалық модельдері;
-процестердің, техникалық құралдардың, аппаратураның және т. б. параметрлерін талдау, синтездеу, инженерлік есептеу және болжамдаудың жетілдірілген қолда бар немесе әзірленген жаңа әдістері.;
— әзірленген құрылғылар, өнертабыстар мен пайдалы модельдер деңгейіндегі әдістер.
Ғылыми жаңалықты қалыптастыру кезінде ерекше белгілерді атап өту керек. Мысалы: «экономикалық-математикалық модель жасалды және физика-механикалық қасиеттерге байланысты механикалық технологияны қолдану саласы анықталды» және т. б.
Қорғауға шығарылатын негізгі ережелер (ғылыми қорытындылар) – бұл бөлімде магистрант қорғауға алынған зерттеудің негізгі ережелерін тұжырымдауы керек. Қорғауға ұсынылатын негізгі ережелер ретінде диссертациялық жұмыстың бөлімдері бойынша қысқаша, тезистік тұжырым жасауға болады.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы зерттеу пәні мен ұсыныстар туралы алынған жаңа теориялық білімді қолдану мүмкіндігімен анықталады:
а) ғылыми зерттеулер жүргізу;
б) технологияларды жобалау және жаңа машиналарды, механизмдерді, агрегаттарды, аспаптарды және т. б.;
в) жаңа технологияларды құру, қолданыстағыларын жетілдіру және олардың көрсеткіштерін болжау;
г) ЖОО оқу процесінде мамандар даярлау және т. б.
Диссертацияда/жобада жұмыстың нәтижелері қайда іске асырылғанын, сынақтан өткенін, пайдаланылғанын атап өту қажет (жобалау және құрастыру, техникалық-экономикалық негіздеу, теориялық және эксперименттік зерттеулер жүргізу, өнеркәсіптік сынақтар мен енгізу, оқу процесінде және т.б.).
Диссертациялық жұмыстың нәтижелерін енгізу актісі – диссертацияда/жобада баяндалған ғылыми нәтижелерді алуға автордың жеке қатысуы, жүргізілген зерттеулер нәтижелерінің дұрыстығы дәрежесі, олардың жаңалығы мен практикалық маңыздылығы, ізденушінің ғылыми әзірлемелерінің құндылығы, диссертацияға сәйкес келетін мамандығы, ізденуші жариялаған жұмыстарда диссертация/жоба материалдарының толық баяндалуы туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.
Зерттеу нәтижелерін апробациялау – бұл ғылыми симпозиумдарда, республикалық, халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларда зерттеудің негізгі нәтижелерін, әзірлемелері мен ережелерін ұсыну, зерттеу жүргізудің барлық кезеңінде, оның ішінде магистратурада оқу кезінде тақырып бойынша кафедрада талқылау.
Мысалы:
«Диссертациялық зерттеудің негізгі нәтижелері «пән атауы» дәрістері мен семинарларында, «конференция атауы» ғылыми-практикалық конференциясында ұсынылды, сондай-ақ «курс атауы» оқу курстарын әзірлеу кезінде пайдаланылды»;
Жұмыстың тақырыбы бойынша жарияланымдар туралы мәліметтерде зерттеудің негізгі нәтижелері келтірілген автордың ғылыми еңбектерінің саны мен көлеміне сипаттама беріледі.
Мысалы:
«Зерттеу тақырыбы бойынша келесі жарияланымдар бар:
1 Кусаинов К.К., Сарсенбаева К.К. Бюджет тұрақтылығы мәселесіне / / «Ғылым мен білімнің инновациялық дамуы: қазіргі тенденциялар мен перспективалар» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары», Мақалалар жинағы. Т.1. — Көкшетау: А. Мырзахметов атындағы Көкшетау университеті, 2011. — 126-130 б.
2 Кусаинов К.К., Сарсенбаева К.К. Бюджет баптарының өзара іс-қимылының теңдестірілген матрицасы // КУАМ Хабаршысы » ғылыми-білім беру журналы. – Көкшетау: КУАМ, №1, 2013. — 272-276 б.
3 Сарсенбаева К.К. Бюджеттің тұрақты жағдайын талдау / / Таңдалған магистрлік және студенттік ғылыми жұмыстардың жинағы. — Көкшетау: КУАМ, 2012. — 65-69 б.
Диссертацияның/жобаның құрылымы мен көлемі. Автор магистрлік диссертацияның/жобаның мазмұны мен көлеміне сәйкес көрсетеді.
Мысалы:
«Диссертация/жоба кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған дереккөздер тізімінен, қосымшалардан тұрады. Жұмыстың жалпы көлемі машинамен басылған мәтіннің 100 бетін, 17 кестені, 25 суретті, 6 қосымшаны құрайды».
«Кіріспені» жазу және ресімдеу мысалы В қосымшасында келтірілген.
1.5.6 » Негізгі бөлім» құрылымдық элементі
Негізгі бөлімде кемінде үш бөлім болуы керек, диссертацияның/жобаның құрылысы төрт бөлімнен тұрады.
Негізгі бөлімде орындалған жұмыстың мәнін, әдістемесін және негізгі нәтижелерін көрсететін деректер бар
• магистрлік диссертацияның/жобаның I тарауы — теориялық. Теориялық аспектілер, шешілетін мәселенің жай-күйі зерттеліп, талданады, негіз қалаушы тәсілдердің мәні, қойылған міндеттерді шешудің ғылыми тәсілдерінің кешені нақтыланады, бөлім бойынша қысқаша қорытынды жасалады.
• II тарау — негізгі, аналитикалық, практикалық. Практикалық және (немесе) эксперименттік зерттеулердің мәні, оның ішінде автордың теориялық зерттеулерінің сипаты мен мазмұнын анықтау баяндалады, эксперименттік жұмыстарды жүргізу қажеттігінің негіздемесі, алынған нәтижелердің шынайылығын бағалау және оларды отандық және шетелдік зерттеулердің ана-логиялық нәтижелерімен салыстыру келтіріледі. Бөлім бойынша қысқаша тұжырымдар тұжырымдалады.
• III тарау – эксперименттік бөлім. Эксперимент бағдарламасы сипатталады (оның мақсаты, міндеттері, кезеңдері, эксперименттік жұмыстың мазмұны, өлшемдері мен көрсеткіштері, модельдері, іс-шаралары); эксперимент нәтижелерінің диагностикасы ашылады; экспериментті орындау шарттарының іске асырылуы ашылады, алынған нәтижелердің сенімділігіне баға беріледі, отандық және шетелдік зерттеулердің ұқсас нәтижелерімен салыстыру беріледі, эксперименттік зерттеу нәтижелері талданады және зерделенеді, қорытындылар жасалады, отандық ғылымда практикалық қолдануға немесе теориялық пайдалануға ұсынымдар беріледі.
1.5.7 Бөлімдер мен бөлімшелер бойынша қорытындылар
Әрбір бөлім мен бөлімде зерттеудің әр кезеңінің нәтижелерін нақты тұжырымдауға мүмкіндік беретін және жұмыстың негізгі нәтижелерінің сипаттамасын қайталама бөлшектерден босатуға мүмкіндік беретін қысқаша қорытынды жасау керек.
1.5.8 «Қорытынды» құрылымдық элементі
«Қорытынды» мыналарды қамтуы керек:
диссертациялық зерттеулердің нәтижелері бойынша қысқаша қорытындылар;
қойылған міндеттерді шешудің толықтығын бағалауды
нәтижелерді нақты пайдалану бойынша ұсыныстар әзірлеу;
осы саладағы үздік жетістіктермен салыстырғанда орындалған жұмыстың техникалық-экономикалық деңгейін бағалау. (Қосымша Д).
1.5.9 «Пайдаланылған әдебиеттер тізімі» құрылымдық элементі
Тізімде диссертация/жоба жазу кезінде пайдаланылған дереккөздер туралы мәліметтер болуы тиіс (Интернет-дереккөздерді қоса алғанда, кемінде 100 көз). (Қосымша Е).
1.5.10 «Қосымшалар» құрылымдық элементі
Қосымшаларға диссертациялық жұмысты орындауға байланысты материалдарды енгізу ұсынылады, олар қандай да бір себептермен негізгі бөлімге енгізілмейді. Оларға мыналар кіруі мүмкін:
• аралық математикалық дәлелдер, формулалар және есептеулер;
• көмекші немесе сандық деректер кестелері;
• сынақ есептері;
• эксперименттерді, өлшеулерді және сынақтарды жүргізу кезінде қолданылатын аппаратура мен аспаптардың сипаттамасын ;
• диссертациялық жұмысты орындау барысында әзірленген компьютерлердің көмегімен шешілетін тапсырмалардың алгоритмдері мен бағдарламаларының нұсқаулықтары, әдістемелері, сипаттамалары;
• көмекші сипаттағы иллюстрациялар (фотосуреттер) ;
• диссертациялық жұмысты (немесе оның бір бөлігін) ғылыми-техникалық кеңесте қарау хаттамасын жазады;
• диссертация/жоба тақырыбы бойынша магистранттың практикалық әзірлемелері пайдаланылған ұйымның бланкісінде диссертациялық жұмыстың нәтижелерін енгізу актілері. Сіз актіні енгізу туралы анықтама түрінде бере аласыз. (Қосымша Л)
2 МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫ/ЖОБАНЫ РЕСІМДЕУ ЕРЕЖЕСІ
2.1 Жалпы талаптар
Диссертация/жоба мәтінін баяндау осы ұсыныстардың талаптарына сәйкес орындалады. Диссертациялық жұмыс мәтінінің парақтары және диссертацияға енгізілген иллюстрациялар мен кестелер А4 форматына сәйкес келуі керек.
Диссертация/жоба бір интервал арқылы А4 форматындағы ақ қағаз парағының бір жағында компьютерде басып шығару арқылы орындалуы керек. Қаріп-кәдімгі, кегль 14, басып шығару анық болуы тиіс (бозарған емес).
Диссертацияның/жобаның мәтіні өрістердің келесі өлшемдерін сақтай отырып басылуы керек: сол жағы-30 мм, жоғарғы жағы — 20 мм, төменгі жағы — 20 мм және оң жағы — 10 мм.
Әр түрлі бөлектеу тәсілдерін қолдана отырып, белгілі бір терминдерге, формулаларға, Теоремаларға назар аударудың компьютерлік мүмкіндіктерін пайдалануға рұқсат етіледі.
Басылған мәтіннің сапасы мен иллюстрацияларды, таб-тұлғаларды, басып шығаруларды ресімдеу олардың нақты туындысының талаптарын қанағаттандыруы тиіс.
Диссертацияны/жобаны орындау кезінде бүкіл диссертация/жоба бойынша тең өлшемді тығыздықты, контрастты және кескіннің айқындылығын сақтау қажет.
Диссертацияны/жобаны дайындау процесінде табылған жаңылыс жазуларды, жаңылыс жазуларды және графикалық дәлсіздіктерді тазарту немесе «штрихпен» бояу арқылы және түзетілген мәтінді (графиканы) сол жерге баспа тәсілімен немесе қара сиямен-қолжазба тәсілімен түзетуге жол беріледі. Мәтіндік құжаттар парақтарының бүлінуіне, бұрынғы мәтіннің (графиканың) толық жойылмағанының таңбалары мен іздеріне жол берілмейді.
2.2 Магистрлік диссертацияны/жобаны құру
Диссертацияның/жобаның құрылымдық элементтерінің атаулары-» Мазмұны»,»Нормативтік сілтемелер, анықтамалар, белгілер мен қысқартулар»,»Кіріспе», бөлімдердің, кіші бөлімдердің, тармақтардың атаулары,» Қорытынды»,» Пайдаланылған дереккөздердің тізімі»,
» Қосымшалар » –диссертацияның/жобаның құрылымдық элементтерінің тақырыптары болып табылады.
Құрылымдық элементтердің тақырыптары жолдың ортасында бас әріптермен нүктесіз басып шығарылуы керек.
Диссертация/жоба тарауларға, бөлімдерге және тармақтарға бөлінуі керек. Қажет болған жағдайда тармақтар тармақшаларға бөлінуі мүмкін.
Бөлімдердің, кіші бөлімдердің, тармақтардың тақырыптары болуға тиіс.Басқы бөлімдердің, бөлімшелердің мазмұнын нақты және қысқаша көрсетуі тиіс. Бөлімдердің, кіші бөлімдер мен тармақтардың тақырыптары азаттық шегіністен (4 әріптен басталады немесе 1,25 см-ге тең), бас әріптен соңында нүктесіз, астын сызусыз басылуы тиіс. Егер со тақырыбы екі сөйлемнен тұрса, олар нүктемен бөлінеді. Сөздерді тасымалдауға жол берілмейді. Бөлімдердің тақырыптары «қалың» қаріппен көрсетілуі керек.
Мәтін мен құрылымдық элементтердің тақырыптары арасындағы қашықтық-2 интервал. Тақырыптан кейін 1 интервал қойылады.
Диссертацияның/жобаның әр бөлімі жаңа парақтан (парақтан) басталуы керек. Бір бөлімнің ішіндегі бөлімді алдыңғы мәтіннен 2 жолға шегініспен бөліңіз.
2.3 Магистрлік диссертация/жоба беттерін нөмірлеу
Диссертацияның/жобаның беттері араб цифрларымен нөмірленіп, диссертацияның/жобаның бүкіл мәтіні бойынша нөмірленуі керек. Бет нөмірі парақтың төменгі бөлігінің ортасына нүктесіз қойылады. Титулдық парақ, қосымшалар беттердің жалпы нөмірленуіне енгізіледі. Бірақ-беттің өлшемі титулдық параққа қойылмайды. Жеке парақтарда орналасқан иллюстрациялар мен кестелер диссертация беттерінің жалпы нөмірленуіне кіреді. A3 форматындағы парақтағы суреттер, кестелер бір бет ретінде қарастырылады.
Осылайша, «Кіріспе» бетінің нөмірі титул парағының беттерін, «Түйіндеме», «Мазмұн», «Нормативтік сілтемелер, анықтамалар, белгілер тізбесі, қысқартулар, символдар, арнайы терминдер, белгілер мен қысқартулар», яғни «Кіріспе» 3-беттен міндетті түрде басталмайды.
Мысалы:
1 нұсқа: титулдық бет — 1 бет, «Түйіндеме»-2 бет, «Мазмұны» — 1 бет, «Нормативтік сілтемелер, анықтамалар, ақпараттар тізбесі, қысқартулар, символдар, арнайы терминдер»-1 бет. Демек, «Кіріспе» 6 беттен басталады;
2 нұсқа: титулдық бет — 1 бет, » Түйіндеме » — 2 бет, «Мазмұны»-2 бет, «Нормативтік сілтемелер, анықтамалар, белгілер, қысқартулар, символдар, арнайы терминдер, белгілеулер мен қосымшалар тізбесі»-2 бет. Демек, «Кіріспе» 8 беттен басталады;
2.4 Тараулардың, кіші бөлімдердің, тармақтардың, тармақшалардың нөмірленуі
Диссертацияның/жобаның бөлімдерінде бүкіл құжаттың кіріспесінде араб цифрларымен нүктесіз белгіленген және абзац шегінісінен жазылған реттік нөмірлер болуы керек. Кіші бөлімдердің әрбір бөлім шегінде нөмірленуі тиіс. Кіші бөлімнің нөмірі нүктемен бөлінген бөлімнің және кіші бөлімнің нөмірлерінен тұрады. Бөлімше нөмірінің соңында нүкте қойылмайды. Бөлімдер, бөлімдер сияқты, бір немесе бірнеше тармақтардан тұруы мүмкін.
Мысалы:
1 Түрлері мен негізгі өлшемдері …
1.1
1.2 Диссертацияның бірінші тарауының кіші бөлімдерін нөмірлеу
1.3
2 Техникалық талаптар
2.1
2.2 Диссертацияның екінші тарауының кіші бөлімдерін нөмірлеу
2.3
Егер кіші бөлімдердің тармақтары болса, онда тармақтардың нөмірленуі кіші бөлімнің шегінде болуы тиіс және тармақтың нөмірі бөлімнің, кіші бөлімнің және нүктелермен бөлінген тармақтың нөмірлерінен тұруы тиіс.
Мысалы :
3 Сынақ әдістері
3.1 Аппараттар, материалдар мен реактивтер
3.1.1
3.1.2
3.1.3 Үшінші кіші бөлімнің бірінші тармақтарын нөмірлеу
бөлім
3.2 Сынаққа дайындық
3.2.1
3.2.2
3.2.3 Үшінші кіші бөлімнің екінші тармақтарын нөмірлеу
бөлім
Диссертация/жоба мәтініндегі әр санаудың алдында сызықша немесе кіші әріп (е, э, о, г, ь, й, ы, ъ қоспағанда) белгіленуі керек, содан кейін жақша қойылады. Тізбелерді одан әрі нақтылау үшін араб цифрларын пайдалану қажет, одан кейін жақша жасалады, ал жазба абзац шегінісінен жасалады. Әр тармақшаны жазғаннан кейін нүктелі үтір қойылады.
Мысалы:
— _________; а)_____________;
— _________; б)_____________;
— _________. в)_____________:
1)_____________;
2)_____________;
3)_____________.
2.5 Иллюстрациялар
Иллюстрацияларды (суреттер, сызбалар, компьютерлік баспалар, караттар, графиктер, схемалар, диаграммалар, фотосуреттер) диссертацияда/жобада олар бірінші рет атап өткен мәтіннен кейін немесе келесі бетте орналастыру керек. Кестелерден басқа барлық суреттер «сурет»сөзімен белгіленеді. Суреттер компьютерлік дизайнда, соның ішінде түрлі-түсті болуы мүмкін. Диссертацияда/жобада барлық иллюстрацияларға сілтемелер беріліп, ақпараттың көзі шаршы жақшада көрсетілуі керек. Мысалы: [автор жасаған] немесе [15], бұл басқа авторға пайдаланылған дереккөздер тізіміне сілтеме жасауды білдіреді.
Диссертацияда/жобада көрсетілген иллюстрациялар мемлекеттік стандарттардың, бірыңғай құрастырылған құжаттама жүйесінің (БҚҚЖ) талаптарына сәйкес болуы керек.
Өлшемі А4 форматынан кіші фотосуреттер ақ қағаздың стандартты парақтарына желімделуі тиіс.
Иллюстрациялар, қосымшалардың иллюстрацияларын қоспағанда, араб цифрларымен толассыз нөмірлеумен нөмірленеді.
«Сурет» сөзі және оның атауы жолдың ортасында, сызықша арқылы, суреттің төменгі жағында орналасқан. Егер сурет бірінші болса, онда ол белгіленеді:
« 1-сурет. — (Суреттің атауы)»
Иллюстрацияларды бөлім шегінде нөмірлеуге рұқсат етіледі. Бұл жағдайда иллюстрацияның нөмірі бөлім нөмірінен және нүктемен бөлінген иллюстрацияның реттік нөмірінен тұрады.
Мысалы:
1.1-сурет. — (Суреттің атауы)
Иллюстрациялардың қажет болған жағдайда түсіндірме деректері (сурет астындағы мәтін) болуы мүмкін. «Сурет» сөзі және оның атауы түсіндірме деректерден кейін орналастырылады және келесідей орналастырылады:
1-сурет. — Аспап бөлшектері
Әр қосымшаның суреттері араб цифрларымен жеке нөмірленіп, санның алдында қосымшаның әріптік белгісі қосылады.
Мысалы:
А.3.-сурет-
Иллюстрацияларға сілтеме жасаған кезде «… 2-суретке сәйкес» деп нөмірлеу арқылы және «. 1.2-суретке сәйкес» деп бөлім шегінде нөмірлеу кезінде жазу керек.
2.6 –кестелер
Кестелер көрсеткіштерді салыстырудың жақсы көрінуі мен ыңғайлылығы үшін қолданылады. Сандық материал әдетте кесте түрінде жасалады.
Кестенің атауы оның мазмұнын көрсетуі керек, дәл, қысқа болуы керек. Оны сол жақтағы кестенің үстіне, нөмірі бар бір жолға, сызықша арқылы нүкте қою керек.
Диссертацияда/жобада барлық кестелерге сілтемелер болуы керек. Сілтеме кезінде жақшада кесте нөмірін көрсету керек.
Мысалы :
( 1-кесте).
Кесте диссертацияда/жобада бірінші рет айтылған мәтіннен кейін тікелей орналастырылуы керек немесе ол келесі бетке ауыстырылуы мүмкін.
Кестенің бір бөлігін ауыстыру кезінде атау тек кестенің бірінші бөлігінің үстіне қойылады, кестені шектейтін төменгі көлденең сызық орындалмайды.
Кестенің берілген бөлігінің үстінде оң жағында:
1-кестенің жалғасы
Бағанның атауынан кейін бағандардың нөмірлері көрсетілген жолды қосу қажет. Кестенің жалғасына бағанның атауы көшірілмейді, бірақ бағанның нөмірі көрсетіледі.
Мысалы:
[1-бет ]
1-кесте. — _________________________________________________
(кестенің атауы)
№ Атауы Жұмыс түрі Саны Қорытынды сомасы
1 2 3 4 5
[келесі бет]
Кестенің жалғасы 1
1 2 3 4 5
Ескерту: [ автормен әзірленген]
Сандық материал, әдетте, кесте түрінде жасалады. Кесте дизайнының мысалдары Г қосымшасында және 1-суретте көрсетілген.
Кесте __. — ____________________________
(сан) кестенің атауы
Басы
Тақырыбы
Графаларлың атаулары
Жолдар (көлденең қатарлар)
Бүйірлер
(тақырыптың графалары)
Графалар (бағандар)
1-сурет. – Кестені ресімдеу мысалы
Қосымшалар кестелерін қоспағанда, кестелерді араб цифрларымен толассыз нөмірлеу арқылы нөмірлеу керек.
Кестелерді бөлім шегінде нөмірлеуге рұқсат етіледі. Бұл жағдайда кесте нөмірі бөлім нөмірінен және нүктемен бөлінген кестенің реттік нөмірінен тұрады.
Әр қосымшаның кестелері араб цифрларымен жеке нөмірленеді, санның алдына қосымшаның әріптік мәні қосылады.
Егер диссертацияда/жобада бір кесте болса, онда ол «1-кесте. — (кесте атауы)».
Кестенің бағандары мен жолдарының тақырыптары бас әріппен жазылуы керек-сіз жекеше түрде, ал бағандардың тақырыпшалары кіші әріппен жазылады, егер олар тақырыппен бір сөйлем құраса немесе егер олар тәуелсіз мағынаға ие болса, бас әріппен жазылады.
Тақырыптың соңында және тақырыптың атаулары кестелер нүкте қоймайды. Сол, оң және төменгі кестелер әдетте сызықтармен шектеледі. Кестеде мәтіннен кіші қаріп өлшемін қолдануға рұқсат етіледі. Бүйір жақтарының тақырыптары мен тақырыпшаларын және бағандарды диагональды сызықтармен бөлуге жол берілмейді.
Кесте құрылымын шектейтін көлденең және тік сызықтар, егер олардың болмауы кестені пайдалануға кедергі келтірмесе, жүргізілмеуге рұқсат етіледі. График тақырыптары, әдетте, кесте жолдарына параллель жазылады.
Қажет болған жағдайда баған тақырыптарының перпендикуляр орналасуына жол беріледі. Олар кестенің қалған бөлігінен сызықпен бөлінуі керек.
Диссертацияда/жобада барлық кестелерге сілтемелер берілуі керек және кестенің соңындағы жазбадағы ақпарат көзі төртбұрышты жақшада көрсетілуі керек.
Мысалы:
Ескерту: [автормен әзірленген] немесе [15].
2.7 Ескертулер
«Ескерту» сөзін азат жолмен бас әрпімен басып шығару керек және астын сызбау керек. Егер мәтіннің, кестелердің немесе иллюстрациялардың мазмұнына түсініктемелер немесе анықтамалық деректер қажет болса, ескертулер диссертацияда/жобада келтіріледі. Оларды мәтіндік, мазмұндық материалдан кейін немесе осы амалдар жататын кестеге орналастыру керек. Бір ескерту нөмірленбейді. Бірнеше ескертулер араб цифрларымен нүкте қоймай, рет-ретімен жазылады.
Кестеге ескерту кестенің соңында, кестенің соңын көрсететін сызықтың үстіне қойылады.
Мысалы:
1-кесте. — 2010-2012 жылдардағы Ақмола облысы халқының саны (жыл басына, мың адам)
Көрсеткіштер
Жылдарға арналған
басында
жыл, мың адам 2010ж 2011ж 2010. к.ж 2011ж. 2012ж. 2011к.ж 2012ж.
(+/-) % (+/-) %
Барлық тұрғындар 665,9 663,1 -2,8 99,6 660,9 -2,2 99,7
Қала тұрғындары 227,4 227,7 0,3 100,1 230,1 2,4 101,1
Ауыл тұрғындары 438,5 435,4 -3,1 99,3 430,8 -4,6 98,9
Көкшетау қ. 190,7 191 0,3 100,2 192,4 1,4 100,7
Ескерту: Қысқаша статистикалық жинақ 2012 [25]
2.8 Формулалар мен теңдеулер
Формулалар мен теңдеулер мәтіннен бөлек жолға бөлінуі керек. Әрбір формуланың немесе теңдеудің үстінде және астында кемінде бір бос жол қалуы тиіс. Егер теңдеу бір жолға қойылмаса, онда ол жұмыс белгісінен кейін (=) немесе қосу ( + ), алу (-), көбейту (х), іске қосу (:) немесе басқа математикалық белгілерден кейін ауыстырылуы тиіс, бұл ретте келесі жолдың басындағы белгі қайталанады. Формуланы көбейту амалын білдіретін белгіге ауыстырған кезде «х»белгісі қолданылады.
Символдар мен сандық коэффициенттердің мәндерін түсіндіруді формулада берілген ретпен тікелей формуланың астына келтіруге болады.
Диссертациялық жұмыстағы формулаларды бүкіл диссертация шегінде қатардағы нөмірлеумен дөңгелек жақшадағы араб цифрларымен жолдағы ең оң жақ позицияда нөмірлеу керек.
Мысалы:
А=а:b; (1)
В=с:е. (2)
Мәтіндегі формулалардың реттік нөмірлеріне сілтемелер жақшада беріледі.Мысалы: «… формулада (1)…»
Бөлім шегінде формулаларды нөмірлеуге жол беріледі. Бұл жағдайда формула нөмірі бөлім нөмірінен және нүктемен бөлінген формуланың реттік нөмірінен тұрады,мысалы, (3.1).
Диссертацияда/жобада математикалық теңдеулерді ұсыну тәртібі формулалар сияқты бірдей. Диссертацияда/жобада формулалар мен теңдеулерді қара сиямен қолмен жазуға рұқсат етіледі.
2.9 Сілтемелерді ресімдеу
Диссертацияда/жобада стандарттарға, техникалық шарттарға және басқа құжаттарға сілтемелер рұқсат етіледі.
Құжатқа тұтастай немесе оның бөлімдері мен қосымшаларына сілтеме жасау керек. Кіші бөлімдерге, тармақтарға, кестелер мен иллюстрацияларға сілтемелер жасауға жол берілмейді. Стандарттар мен техникалық шарттарға сілтеме жасау кезінде олардың белгілеуі ғана көрсетіледі, бұл ретте стандарт пайдаланылған көздер тізімінде толық сипатталған жағдайда олардың бекітілген жылын көрсетпеуге жол беріледі.
Пайдаланылған дереккөздерге сілтемелер тізім бойынша дереккөздің нөмірін көрсете отырып, жақшада келтірілуі керек.
Бір дереккөзге бірнеше рет сілтеме жасаған кезде, шаршы жақшада, көздің реттік нөмірінен басқа, жауап беретін бет қойылады.
Мысалы:
«Ақмола облысында 2010-2015 жылдарға арналған кедейшілікпен және жұмыссыздықпен күрес жөніндегі бағдарлама» облыста халықты жұмыспен қамтуды реттеудің нысаналы бағдарламасы [38, 15-18].
Егер бірнеше дереккөздер болса: [38, 15-18; 4, 8].
2.10 Шартты белгілер мен қысқартулардың тізбесі белгілер, символдар, физикалық шамалар бірліктері және терминдер
Тізім бағанда орналасуы керек. Сол жақта алфавиттік ретпен қысқартулар, шартты белгілер, символдар, физикалық шамалардың бірліктері мен терминдер, оң жақта-олардың егжей — тегжейлі жазылуы келтіріледі.
2.11 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Дереккөздер туралы мәліметтер диссертация мәтінінде дереккөздерге сілтемелер пайда болу тәртібімен орналастырылуы, араб цифрларымен нөмірленуі және Азат жолсыз басылуы тиіс. (Б Қосымшасы)
2.12 Қосымшалар
Қосымшалар осы диссертацияның/жобаның келесі парақтарында жалғасы ретінде жасалады немесе тәуелсіз құжат түрінде шығарылады.
Диссертация/жоба мәтінінде барлық қосымшаларға сілтемелер берілуі керек. Қосымшалар диссертация/жоба мәтінінде оларға сілтеме жасау тәртібімен орналастырылады.
Пайдаланылған көздер тізімінен кейін ортасында бөлек парақта «ҚОСЫМШАЛАР»көрсетіледі. Әрбір қосымша жаңа беттен бастап, беттің жоғарғы жағының ортасында «ҚОСЫМША» сөзін бас әріптермен және оның әріптік белгілеуін көрсете отырып басталады.
Қосымшалар Ё, 3, және, О, Ч, Ь, Ы, Ъ әріптерін қоспағанда, А-дан бастап орыс алфавитінің бас әріптерімен белгіленеді. I, О әріптерін қоспағанда, қосымшаларды латын әліпбиінің әріптерімен белгілеуге жол беріледі, орыс және латын алфавиттерінің әріптерін толық пайдаланған жағдайда қосымшаларды араб цифрларымен белгілеуге жол беріледі. Егер диссертацияда/жобада бір қосымша болса, ол «А қосымшасы»деп белгіленеді.
Қосымшалар диссертацияның/жобаның негізгі бөлігі бар беттердің толассыз нөмірленуіне ие болуы керек.
Әрбір қосымшаның мәтіні қажет болған жағдайда әрбір қосымшаның шегінде нөмірленетін бөлімдерге, кіші бөлімдерге, тармақтарға, тармақшаларға бөлінуі мүмкін. Нөмірдің алдына осы қосымшаның әріптік белгіленуі қойылады.
Мысалы:
А Қосымшасы
3 МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫ/ЖОБАНЫ ҚОРҒАУДА ПРЕЗЕНТАЦИЯ МАТЕРИАЛЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
Магистрлік диссертацияны/жобаны қорғау кезінде көрсету үшін А1 форматындағы парақтардағы иллюстрациялар және/немесе кестелер қолданылады. Бұл парақтарда «Кесте», «Сурет», «Қосымша» қабаттары қолданылмайды. Тақырып парақтың жоғарғы жағына орналастырылған. Шығарылатын парақтардағы тақырыптардағы сөздерді қайта жазуға жол берілмейді. А1 форматындағы графикалық парақтардың орнына А4 форматындағы парақтарда баспа түрінде ресімделетін және мемлекеттік аттестаттау комиссиясының (МАК) әрбір мүшесіне таратылатын тарату материалын пайдалануға жол беріледі.
Қорғау кезінде иллюстрациялар жасауда қолданылатын магистрлік диссертация/жоба материалын Power Point құралдарымен алдын ала көрсетілім түрінде ресімдеуге рұқсат етіледі.
4 МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫ/ЖОБАНЫ ЖӘНЕ ОНЫ ҚОРҒАУ РӘСІМІ
Жарғылық талаптарға сәйкес ресімделген магистрлік диссертация/жоба «қорғауға жіберілді» немесе «қорғауға жіберілген жоқ»деген дәлелді қорытынды көрсетіле отырып, алдын ала қорғау рәсімінен өту және ғылыми жетекшінің пікірін алу үшін шығарушы кафедраға ұсынылуға тиіс.
Диссертациялық жұмыс/жоба сараптамадан өтуі керек, оны жүргізу үшін мак сараптамалық кеңес құрады. Сараптау комиссиясының құрамына соңғы 5 жылда отандық және шетелдік ғылыми басылымдарда қорғалатын диссертация/жоба бейіні бойынша екі немесе одан да көп жарияланымдармен расталған ұсынылған зерттеудің пәні мен объектісі саласында білімі бар кемінде үш маман кіруі тиіс.
Сараптау комиссиясының құрамы ЖОО басшысының бұйрығымен бекітіледі. Сараптамалық кеңестің құрамына ғылыми жетекші, кеңесші болып табылатын адамдар кіре алмайды.
Сараптау комиссиясына ұсынылады:
1) аяқталған диссертациялық жұмыс;
2) диссертация/жоба тақырыбын бекіту туралы ректордың бұйрығынан үзінді;
3) магистрантты ғылыми зерттеу саласындағы мамандар болып табылатын Ғалымдардың екі рецензиясы; олардың біреуі ЖОО-ның қызметкері болуы мүмкін (З қосымшасы);
4) транскрипт;
5) диссертацияның/жобаның аннотациясы;
6) белгіленген тәртіппен куәландырылған ғылыми жарияланымдар тізімі және олардың көшірмелері (К қосымшасы).
Сараптама комиссиясы (И қосымшасы) мынадай шешімдердің бірімен белгіленген нысан бойынша негізделген жазбаша қорытынды береді:
1) диссертацияны/жобаны көпшілік алдында қорғауға ұсыну;
2) белгіленген мерзімде ескертулер жойылған жағдайда диссертацияны/жобаны көпшілік алдында қорғауға ұсыну;
3) диссертацияны/жобаны қорғауға ұсынбау.
Сараптау комиссиясынан кейін магистрант ғылыми жетекшісімен бірге диссертацияны/жобаны университеттің техникалық кеңесіне ұсынады, ол диссертацияны/жобаны ресімдеу бойынша ішкі сараптама жүргізеді, содан кейін магистрант диссертацияны/жобаны электрондық нұсқада анықтаманы бере отырып, диссертацияны/жобаны «Антиплагиат» жүйесінің базасында тексеру үшін университеттің ғылыми — зерттеу қызметі бөліміне (каб 204/1) жеке өзі ұсынады.
Диссертацияны/жобаны қорғау ректордың бұйрығына сәйкес тиісті мамандық бойынша МАК-та жүзеге асырылады. МАК сараптама комиссиясының қорытындысы негізінде диссертациялық жұмысты қорғауға қабылдайды. Магистрлік диссертацияны/жобаны қорғау мемлекеттік аттестаттау комиссиясының ашық отырысында оның мүшелерінің кемінде 2/3 қатысуымен өткізіледі.
МАК отырыстарының хаттамалары ҚР Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 16 наурыздағы № 94 бұйрығына сәйкес белгіленген нысан бойынша әрбір магистрантқа жеке жүргізіледі. МАК отырысының барлық бланкілері нөмірленуі, тігілуі және МАК жұмысы басталғанға дейін білім алушыларды қорытынды аттестаттаудың әрбір нысаны бойынша жеке кітаптармен ЖОО-ның оқу бөлімінің мөрімен бекітілуі тиіс. Хаттамаларды мак хатшысы толтырады және ұсынушы мен Комиссияның барлық мүшелері қол қояды.
Диссертацияны/жобаны қорғаудың барлық процедурасы стенограммаланған. Диссертацияны/жобаны қорғау стенографиясы диссертацияға/жобаға ілеспе құжаттар пакетіне тігіледі және онымен бірге мұрағатқа тапсырылады.
Диссертацияны/жобаны қорғау ғылыми пікірталас сипатында болуы керек және жоғары талапшыл, принципті және ғылыми этиканы сақтау жағдайында өтуі керек.
Ғылыми жетекшінің және ресми оппоненттің мемлекеттік аттестаттау комиссиясының отырысына қатысуы және сөз сөйлеуі міндетті.
Магистрлік диссертацияны/жобаны МАК келесі өлшемдерді ескере отырып бағалауы керек:
• орындалған жұмыс көлемі;
• зерттеудің дербестігі;
• әдеби шолудың толықтығы және пайдаланылған дереккөздердің өзектілігі;
• алынған нәтижелерді ғылыми зерттеулерде, практикалық жұмыста немесе оқу процесінде қолдану мүмкіндігі;
• сауаттылық, анықтық, материалды баяндау логикасы, мақсат-диссертация/жоба тақырыбын дұрыс ашу;
• қорғау баяндамасының сапасы;
• МАК тарапынан магистрантқа қорғау кезінде, сондай-ақ түлектің рецензенттердің ескертулеріне қойылған сұрақтарға жауаптардың дұрыстығы мен толықтығы.
Магистрлік диссертациялық жұмысты қорғауды бағалау туралы, сондай-ақ дәреже беру және мемлекеттік үлгідегі диплом беру (үздік емес, үздік) туралы шешімді мак жабық отырыста отырысқа қатысқан Комиссия мүшелерінің жай дауысымен ашық дауыс беру арқылы қабылдайды.
Хаттамаларға отырысқа қатысқан мемлекеттік аттестаттау комиссиясының төрағасы мен мүшелері қол қояды.
Диссертациялық жұмыстарды қорғау нәтижелері олар өткізілген күні жарияланады.
Диссертация/жоба қорғалғаннан кейін техникалық хатшы төменде көрсетілген ілеспе құжаттар пакетін белгіленген тәртіппен сақтау үшін университет мұрағатына тапсырады:
1) диссертацияға/жобаға салыстырмалы — салғастырмалы талдау жүргізу туралы университеттің ғылыми-зерттеу қызметі бөлімінен анықтама (каб 204/1) (плагиатқа тексеру);
2) диссертация/жоба тақырыбын бекіту туралы ректордың бұйрығынан үзінді;
3) ғалымдардың (ғылым кандидаттарының немесе докторларының даярлау бағыты бойынша (кадр бөлімімен расталған) сыртқы және ішкі рецензиялары);
4) университеттің кадрлар бөлімі куәландырған ғылыми жетекшінің пікірі (қосымша Л);
5) университеттің сараптама комиссиясының дәлелді қорытындысы;
6) ғылыми хатшы және кадрлар бөлімі куәландырған ғылыми жарияланымдар тізімі;
7) жарияланымдардың көшірмелері: титул парағы, редакциялық алқасы көрсетілген беттер, автордың тегі, жарияланымның өзі көрсетілген «мазмұн» фрагменті, жинақтың соңғы парағы, басылымы мен таралымы көрсетілген;
8) ұйымның мөрімен бекітілген ғылыми нәтижелерді енгізу актісі (екі данада);
9) CD-R дискісіндегі презентация;
10) техникалық мамандықтар үшін — әзірленген жобаның CD–R дискідегі бағдарламасы;
11) презентациясы бар баяндама (баспа нұсқасы) (қағаз немесе электрондық тасығыштарда);
12) диссертацияны/жобаны қорғау стенографиясы (қағаз тасымалдағышта).
5 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. «Ғылым туралы » Қазақстан Республикасының Заңы 18.02.2011 № 407 — IV 3PK. // СПС «Юрист».
2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 Қаулысымен бекітілген Жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (1-бөлім. Маги-стратура).// СПС «Юрист»
3. Диссертация мен рефератты рәсімдеу бойынша нұсқаулық. // ҚР БҒМ, Жоғары аттестациялық комитет.Алматы, 2004. – 148б.
4. Магистрлік диссертацияға қойылатын талаптар. ҚР БҒМ 2005 жылғы 22 маусымдағы № 427 бұйрығы.// СПС «Юрист».
5. Жоғары оқу орындарында білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгілік қағидалары (жоғары оқу орнынан кейінгі білім алушылардың қорытынды аттестаттауын өткізу тәртібінің 6-тармағы). ҚР Білім және ғылым Министрлігінің 2011 жылғы 16 наурыздағы № 94 бұйрығы.// СПС «Юрист».
6. Оқытудың кредиттік технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастыру қағидалары. ҚР Білім және ғылым министрінің 20.04.11 ж. № 1152 бұйрығы.// СПС «Юрист».
7. Уваров А.А. Ғылыми атағы: беру, айыру, қалпына келтіру, бекіту және баламалылығын белгілеу тәртібі. Практикалық құрал- М.: ЖАҚ «Баспа «Экономика», 2006.-159б.
8. Кузнецов И.Н. Диссертациялық жұмыстар: дайындау және рәсімдеу әдістемесі. Оқу-әдістемелік құрал.– М.: «Дашков и К» баспасы, 2003.-426б.
9. Андреев Г.А., Смирнов С.А., Тихомиров В.А. Ғылыми жұмыс негіздері және ғылыми қызмет нәтижелерін ресімдеу. Оқу құралы- М.: изд. «Финансы и статистика», 2004.-272б.
10. Құжаттарды рәсімдеу. МСБЖ негізіндегі әдістемелік ұсыныстар Р6.30-97. — М.: «Научная книга» баспасы, 1998. – 138б.
11. Новиков А.М. Диссертациямен қалай жұмыс істеу керек: бастауыш зерттеуші мұғалімге арналған нұсқаулық.4 баспа., өңделген және толықтырылған — М.: Эгвес, 2003 – 225б.
12. Райсберг Б.А. Диссертация және ғылыми дәреже. Ізденушілерге арналған құрал.-3 баспа, тол.- М.: ИНФРА-М., 2004. – 416б.
13. Францифоров Ю.В., Павлова Е.П. Рефераттан курстық жұмысқа, дипломнан диссертацияға: ғылыми жұмыстарды дайындау, баяндау және қорғау бойынша практикалық нұсқаулық. — М.: Кітап – сервис, 2003.-128б.
14. Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің магистратурасы туралы ереже. Көкшетау, 2012 – 21б.
15. Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің қорытынды мемлекеттік аттестаттау туралы ереже. Көкшетау, 2011 – 31б.
ҚОСЫМШАЛАР
А ҚОСЫМШАСЫ
(Титул парағының пішіні)
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АБАЙ МЫРЗАХМЕТОВ АТЫНДАҒЫ
КӨКШЕТАУ УНИВЕРСИТЕТІ
УДК (ББК) Қолжазба құқығында
Магистранттың тегі, аты, әкесінің аты
МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯНЫҢ/ЖОБАНЫҢ АТАУЫ
Шифр, білім беру бағдарламасы
Магистр дәрежесін алуға арналған диссертация/жоба
_______________________________
________________________ білім беру бағдарлама бойынша
Ғылыми жетекші:
_______________________
(Т.А.Ж., ғылыми дәрежесі,
Ғылыми атағы)
_______________________
(Қолы)
Қазақстан Республикасы
Қала, жыл
Б ҚОСЫМШАСЫ
МАЗМҰНЫ
(Жазу және ресімдеу мысалы)
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР, АНЫҚТАМАЛАР, ҚОСЫМШАЛАРДЫҢ, СИМВОЛДАРДЫҢ, АРНАЙЫ ТЕРМИНДЕРДІҢ ТІЗБЕСІ
КІРІСПЕ 8
1 БЮДЖЕТ ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ 10
1.1 Пәндік саланы талдау 10
1.1.1 Бюджет және оның негізгі ұғымдары 10
1.1.2 Бюджет құрылымы 12
1.2 Бюджет тұрақтылығының түсінігі 15
1.3 Бюджет баптарының өзара әрекеттесуінің математикалық моделі 18
1.3.1 Бюджеттің статистикалық моделі 22
1.3.2 Бюджеттің динамикалық моделі 24
1.4 Индексті талдау әдісі 25
1.5 Ақмола облысы бюджетінің жай-күйін талдау 26
2 БЮДЖЕТ МОДЕЛІНІҢ ОРНЫҚТЫ ЖАҒДАЙЫНЫҢ ПАРАМЕТРЛЕРІН БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ 27
2.1 Бюджет баптарының өзара іс-қимылының теңдестірілген матрицасын құру 27
2.1.1 Бірінші әдіс: мақалалардың үлесін өзгерту арқылы 27
2.1.2 Екінші әдіс: бюджет стандарттарының өзара іс-қимыл матрицасының өзгеруін ескере отырып 29
2.2 Дербестікті ескере отырып, бюджет қаражатын бөлуді болжау 34
2.4 Бюджет баптарының оның тұрақтылығына әсерін талдау 38
3 ЕСЕПТЕУ ЭКСПЕРИМЕНТІ 40
3.1 Статистикалық деректерді жинау және талдау 40
3.2 Ақмола облысы бюджеті баптарының өзара іс-қимылының теңдестірілген матрицасын құру 48
3.3 Бюджет қаражатын болжамды бөлуді есептеу 56
3.4 Бюджеттік баптарды талдаудың индекстік әдісі 59
ҚОРЫТЫНДЫ 62
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 64
ҚОСЫМШАЛАР 67
А ҚОСЫМШАСЫ 69
В ҚОСЫМШАСЫ 70
В ҚОСЫМШАСЫ
КІРІСПЕ
(Жазу және ресімдеу мысалы)
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Бюджет-мемлекеттің міндеттері мен функцияларын іске асыруды қаржылық қамтамасыз етуге арналған орталықтандырылған ақша қоры. Бюджет елдің әлеуметтік және саяси өмірін реттеу мен басқарудың негізгі құралы болып табылады. Кез-келген экономикалық жүйе сияқты, бюджеттік жүйе ресурстардың шектеулілігі мен белгісіздік жағдайында жұмыс істейді.
Негізгі міндет-елдің стратегиялық дамуы мен әлеуметтік-экономикалық әл-ауқатын қамтамасыз ету мақсатында кірістер мен шығыстардың теңгеріміне келтіру үшін бюджетті тиімді құру, сондай-ақ бюджет қаражатын әділ және перспективалы бөлу. Қойылған міндетті орындау үшін бюджеттің орнықты жай-күйін қамтамасыз ету талап етіледі.
Сондықтан мемлекет экономикасының қалыптасуы мен қарқынды дамуы кезеңінде бюджеттің орнықты жай-күйі жағдайларын талдау өзекті болып табылады.
Зерттеу мақсаты- Ақмола облысының мысалында бюджеттің тұрақты жағдайын анықтайтын экономикалық параметрлерді анықтау болып табылады.
Зерттеу мақсатына сәйкес оның келесі міндеттері анықталды:
1) бюджетті қалыптастырудың теориялық аспектілерін қарастыру;
2) бюджет моделінің орнықты жай-күйінің параметрлерін бағалау әдістерін айқындау;
3) Ақмола облысының тұрақты бюджетін қалыптастыруды ескере отырып, экономикалық-математикалық модельдеу көмегімен есептеу экспериментіне талдау жүргізу және бағдарлама жасау.
Зерттеу нысаны мемлекеттің бюджеттік жүйесі болып табылады.
Зерттеу пәні Ақмола облысының бюджетін оңтайлы қалыптастыруға ықпал ететін жағдайлар болып табылады.
Зерттеу тақырыбының зерттелу дәрежесі. Бұл мәселені зерттеуге отандық ғалымдар үлкен үлес қосты А.А. Абишев [13], Е.Б. Аймагамбетов [3], Л.Я. Гуревич [41], Б.К. Дамитов [56], Т.О. Балыкбаев [16], Н.К. Мамыров [81], К.Н. Иванов [100], К.А. Сагадиев [11], Р.К. Сатова [14], А.М. Сейтказиева [35], М.Д. Спектор [4] және т.б..
[Бұдан әрі ғалымдардың ғылыми жұмыстары бойынша қысқаша деректер келтірілуі мүмкін].
Зерттеу әдістері. Автор: статистикалық, экономикалық-математикалық, салыстырмалы, аналитикалық, баланстық әдістерді қолданады.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы экономикалық-математикалық модельдеуді және бюджет тұрақтылығының математикалық көрінісін пайдалана отырып, облыстық бюджетті қалыптастыру жағдайларына жаңа тәсілдерді қолдану болып табылады.
Осыған байланысты қорғауға келесі ережелер шығарылады:
1 Бюджет баптарының өзара әрекеттесуінің теңдестірілген матрицасы экономикалық-математикалық модель бағдарламасының алгоритміне негізделуі керек.
2 бюджеттің кіріс бөлігін болжау әдістемесі бюджет баптарының ұзақ мерзімді теңгерімділігіне негізделуі керек.
3 облыстық бюджеттің тұрақтылығы келесі экономикалық параметрлерге байланысты:
— облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуы;
— инфрақұрылымның даму дәрежесі;
— салықтар мен алымдардың тұрақты түсуі;
— бюджеттің кіріс және шығыс бөлігін теңгерімді жоспарлау;
— бюджет қаражатын мақсатты пайдалану;
— мемлекеттік бюджетті тиімді пайдалану факторын есепке алу.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы зерттеудің негізгі нәтижелерін қолдануға болатындығында:
• бюджеттің атқарылуын талдау кезінде;
• бюджетті болжау кезінде;
• бюджеттің тұрақтылығына әсер ететін жеке баптарын талдау кезінде.
Жұмыс тақырыбы бойынша жарияланымдар:
1 Ушакова Е.В. Бюджет тұрақтылығы мәселесіне / / «Ғылым мен білімнің инновациялық дамуы: қазіргі тенденциялар мен перспективалар» Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. 2 т. — Көкшетау: А.Мырзахметов атындағы Көкшетау университеті, 2011. — 215-216 б.
2 Ушакова Е.В. Бюджет баптарының өзара іс-қимылының теңдестірілген матрицасы / / «Вестник КУАМ»ғылыми-білім беру журналы. – Көкшетау: КУАМ, №3, 2011. — 272-276б.
3 Ушакова Е.В. Бюджеттің тұрақты жағдайын талдау / / Таңдаулы магистрлік және студенттік ғылыми жұмыстар жинағы. — Көкшетау: КУАМ, 2010. — 65-69 б.
Диссертацияның/жобаның құрылымы мен көлемі:
Диссертация/жоба кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған көздер тізімінен, қосымшалардан тұрады. Жұмыстың жалпы көлемі-100 бет машинамен басылған мәтін, 17 кесте, 25 кітап, 6 қосымша.
Г ҚОСЫМШАСЫ
(Кесте ресімдеу мысалдары)
1-кесте. —
Ақмола облысының 2012 ж бюджет баптарының өзара іс-қимыл матрицасы
Көрсеткіш х1 x2 x3 x4 x5 x6
y1 0,169 9,561 1,165 0,076 47,618 14,125
y2 0,011 0,648 0,079 0,005 3,228 0,958
y3 0,126 7,132 0,869 0,056 35,521 10,537
y4 1,185 66,994 8,165 0,530 333,667 98,975
y5 0,845 47,759 5,821 0,378 237,865 70,558
y6 0,187 10,545 1,285 0,083 52,522 15,579
y7 0,295 16,679 2,033 0,132 83,072 24,641
y8 0,131 7,385 0,900 0,058 36,784 10,911
y9 0,286 16,174 1,971 0,128 80,554 23,894
y10 0,039 2,183 0,266 0,017 10,870 3,224
y11 0,073 4,115 0,502 0,033 20,495 6,080
y12 0,016 0,927 0,113 0,007 4,617 1,369
y13 0,001 0,074 0,009 0,001 0,367 0,109
y14 0,003 0,193 0,024 0,002 0,962 0,285
y15 0,015 0,828 0,101 0,007 4,126 1,224
Теңгерімдік жағдайы 3,383 191,196 23,303 1,511 952,266 282,469
0,296 0,005 0,043 0,662 0,001 0,004
Ескерту: [ автормен әзірленген]
2-кесте. — Э.Ю. Безуглованың әдстемесі бойынша атмосфераның ластану әлеуетін анықтау бойынша метеорологиялық параметрлердің орташа жылдық мәні
Атмосфераның ластануы әлеуеті (АЛӘ) Жер бетіндегі инверсиялар Қайталамалық (%) Қайта өңдеу қабатының жоғарылығы, (км) Тұманның ұзақтылығы,
( ч)
Қайталамалық, (%) Қуатытылығы,
(км) Қарқындылығы,
(° С) Желдің жылдамдығы, (м/сек) оның ішінде
ауаның тоқырау күндері қатарынан үздіксіз
Төмен 20¾ 30 0,3-0,4 2¾ 3 10¾ -20 5-10 0,7-0,8 80¾ -350
Қалыпты 30-40 0,4-0,5 3¾ 5 20-30 7-12 0,8-1,0 100-550
Жоғары, соның ішінде
Континен-тальді 30¾ 45 0,3-0,6 2-6 20¾ -40 3-18 0,7-1,0 100-600
Приморлық 30-45 0,3-0,7 2¾ -6 10-30 10-25 0,4-1,1 100-600
Жоғары 40¾ 60 0,3¾ -0,7 3¾ -6 30-60 10¾ -30 0,7-1,6 50-200
Өте жоғары 10-60 0,3-0,9 3-10 50¾-70 20-45 0,8-1,6 10-600
Ескерту: [17]
Д ҚОСЫМШАСЫ
ҚОРЫТЫНДЫ
(Жазу және ресімдеу мысалы)
Бюджеттің қалыптасуы мен оны пайдалануды талдау бюджет саласының өзіндік құрылымға ие екенін көрсетті, бюджеттің тұрақтылығын анықтауда нақты тәсілді қажет етеді. Теориялық талдау нәтижесінде бюджет тұрақтылығының негізгі сипаттамалары анықталды, мысалы, тепе-теңдік, тәуелсіздік, бюджеттік менеджменттің сапасы, олар талдауға ұсынылатын бюджеттің кірісі мен шығысына әсер етеді.
Бюджет қаражатын бөлу принципін көрсететін бюджет баптарының өзара іс-қимылының математикалық моделі негізге алынды. Ақмола облысы бюджетінің жай-күйін талдау әлеуметтік-экономикалық саланың оң дамуына байланысты өңірлердің қарқынды дамуы туындайтынын көрсетті, мұны өңірлер бюджеттерінің түсімдері мен шығыстарының өсуі куәландырады. Сондықтан тұрақты жағдайда бюджетті зерттеу әр түрлі және өзекті болып табылады.
Қойылған міндеттерді шешудің толықтығын бағалау. Жұмыстың алға қойылған мақсатына қол жеткізілді және зерттеу міндеттері толығымен шешілді, бұл диссертацияның/жобаның негізгі тұжырымдары мен ережелерінің дұрыстығын растайды:
1) облыстық бюджетті қалыптастырудың теориялық аспектілері қаралды;
2) бюджет моделінің орнықты жай-күйінің параметрлерін бағалау әдістері айқындалады.
3) есептеу экспериментіне талдау жүргізілді және Ақмола облысының тұрақты бюджетін қалыптастыруды ескере отырып, экономикалық-математикалық модельдеу көмегімен бағдарлама жасалды.
Зерттеу нәтижесінде келесі қорытындылар мен қорытындылар алынды:
1. Бюджет қаражатын қалыптастыру, бөлу және пайдалану процестерін басқару бюджеттік жоспарлау және болжау арқылы жүзеге асырылады. Бюджеттік жоспарлау мен болжаудың рөлі мен мәні мемлекеттің өзіне жүктелген функцияларды орындау мүмкіндіктерін айқындайтын қаржылық жоспарды (бюджетті) жасауда көрінеді.
2. Бюджеттік жоспарлаудың экономикалық мәні қаржы жүйесінің әртүрлі буындары арасында әлеуметтік өнім мен ұлттық кірістің құнын орталықтандырылған бөлу мен қайта бөлуде көрінеді және әртүрлі деңгейдегі бюджеттерді әзірлеу және орындау процесінде көрінеді.
3. Жоспарлаудың басты мақсаты-түсімдердің әрбір түрі бойынша бюджетке түсетін түсімдердің жылдық көлемін айқындау және түсімдердің әртүрлі деңгейдегі бюджеттер арасында негізді бөлінуін қамтамасыз ету.
4. Бюджеттік жоспарлау статикалық, экономикалық-математикалық, аналитикалық және ерекше әдістердің көмегімен жүзеге асырылады. Тұрақты бюджет барлық түсімдер мен шығыстарды толық көлемде ескеруге мүмкіндік беретін баланстық әдіске негізделген.
5. Тұрақты бюджет қажетті қаржылық ресурстар мен нақты қолда бар резервтердің мөлшерін көрсете отырып, облыстың салық климатын, атап айтқанда бюджетті анықтайды, қаражат жұмсаудың нақты бағыттарын, салалар мен аумақтар бойынша шығыстардың пайыздық арақатынасын белгілейді, экономикалық көзқарастың нақты көрінісі болып табылады. Тұрақты бюджет арқылы ұлттық табыс пен ішкі жалпы өнім қайта бөлінеді.
Тұрақты бюджет экономиканы, инвестициялық белсенділікті реттеу және ынталандыру, өндіріс тиімділігін арттыру құралы болып табылады, әлеуметтік саясат бюджет арқылы жүзеге асырылады.
6. Орталықсыздандыру саясатында бюджетаралық трансферттердің тиімді жүйесі маңызды мәнге ие. Трансферттерді жоғары тұрған бюджеттер төмен тұрған бюджеттерге тік бюджеттік теңгерімсіздікті жою мақсатында бөледі және нысаналы та, теңестіру де сипатта болуы мүмкін (және т. б.).)
Жұмыс нәтижелерін пайдалану бойынша ұсыныстар.
Зерттеу нәтижелерін облыстық бюджеттің дербестігі мен тұрақтылығына және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының салықтардың жоғары жиналуына қол жеткізу бойынша практикалық жұмыста, бюджетаралық қатынастарды тұрақтандыру жөніндегі стратегиялық міндетті шешуде, Ақмола облысы бюджетіндегі қаржы ағындарын басқарудың тиімді жүйесін құруда пайдалануға болады.
Е ҚОСЫМШАСЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
(Ресімдеу мысалы)
1 Конституция Республики Казахстан от 30 августа 1995 года, с учетом изменений и дополнений. // СПС «Юрист»
2 Послание Президента Республики Казахстан, Лидера Нации Н.А. Назарбаева народу Казахстана «Стратегия «Казахстан -2050». // СПС «Юрист»
3 Н. Назарбаев. Выступление на III съезде работников образования и науки. / Казахстанская правда, 2004 г. // СПС «Юрист»
4 Бюджетный Кодекс Республики Казахстан. — Алматы: ЮРИСТ, 2010. — 136 с.
5 Самсонов В., Харченко С. Сравнительный метод оценки стоимости компании // Финансовый директор. — 2009. — №4. – С. 4-6
6 Ищенко Н.П. Сущность, противоречия и тенденции социального становления молодежи: автореф…. канд. пед. наук. — М., 1989. — 51с.
7 Ершова Л.В. Организационно-педагогические условия социализации ребенка во временном внешкольном объединении: дис. …. канд. пед. наук. — Ярославль: ЯрГПУ, 1995. — 183с.
8 Новикова Л.И. Цивилизация как идея и как объяснительный принцип исторического процесса. Вып. 1. — М.: Наука, 1992. — С. 21-23.
9 Барулин В.Г. Социальная философия. Учебник. — М.: изд. Моск. ун-та, 1993. — Ч. 1. — 336с., Ч. II. – 240с.
10 Ананьев Б.Г. Избранные психологические труды: В 2 т. — М: Педагогика, 1980. — 364с.
11 Гельмонт A.M. Система и методика изучения и распространения передового опыта. Стенограмма лекций. / Под ред. Б.Л. Бараш. — М.: АПН РСФСР, 1956. — 115с.
12 Бейсенбаева А.А.К вопросу формирования научных основ содержания образования современной общеобразовательной школы Республики Казахстан. // Сб. мат. научн.-пр. конф. — Алматы, 1993. — С. 93-94.
13 Сластенин В.А. Социальный педагог и социальный работник: личность и профессия. // Кн. Теория и практика социального воспитания: отечественный и зарубежный опыт. — М., 1993. — Т. 2. — С. 265.
14 Маслоу А. Мотивация и личность. // Вестник Московского универ. Сер.7. Философия. – 1991. -№ 3. — С. 52-56.
15 Энциклопедия социальной работы. В 3 т.: пер. с англ. — М., 1993, Т. 1. — 480с., Т. 2. — 454с., Т. 3. — 498с.
16 Энциклопедия. http://www.MaBiCo_ru.files
Ж ҚОСЫМШАСЫ
ҒЫЛЫМИ ЖЕТЕКШІНІҢ
ПІКІРІ
(Жазу және ресімдеу мысалы)
Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің
7М04116 – «Қаржы» білім беру бағдарлама бойынша
Магистрант Яшкина Ұлжан Бердіғұлқызының «
Қазақстан Республикасының
жинақтаушы зейнетақы жүйесін зерттеу»
(«МЖЗҚ» Жинақтаушы зейнетақы қоры » АҚ мысалында») тақырыбында жазылған магистрлік диссертациясына/жобасына
ғылыми жетекшінің
ПІКІРІ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Автор диссертацияда/жобада растайды, ол Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін және оны ұйымдастыру принциптерін, Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін реформалауды және оның кезеңдерінің сипаттамасын, шет елдердің зейнетақы жүйесін реформалаудың ерекшеліктерін, ынтымақтан жинақтаушы зейнетақы жүйесіне көшудің ерекшеліктерін, сондай-ақ Қазақстандағы зейнетақы жүйесінің даму проблемалары мен перспективаларын қарастырады.
Жұмыстың авторы зерттеудің негізгі нәтижелерін анықтады:
1. Қазақстан Республикасындағы зейнетақы жүйесінің теориялық және әдістемелік негіздері.
2. «МЖЗҚ»зейнетақы қоры қызметінің ерекшеліктері мен динамикасы.
3. «МЖЗҚ»жинақтаушы зейнетақы қоры АҚ Зейнетақы жүйесінің даму стратегиялары мен перспективалары).
Ұсынылған диссертациялық зерттеу өте өзекті болып табылады, өйткені ол Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін реформалау мәселелерін шешеді.
У. Б. Яшкинаның магистрлік диссертациясы/жоба үш тараудан тұрады, онда автор Қазақстан Республикасындағы зейнетақы жүйесінің теориялық негіздерін, «МЖЗҚ» жинақтаушы зейнетақы қоры АҚ қызметін талдауды, сондай-ақ ҚР зейнетақы жүйесінің даму мәселелері мен перспективаларын қарастырады.
Зерттеудің ақпараттық базасы Қазақстан Республикасының заңдары, заңнамалық және нормативтік-құқықтық актілері, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің материалдары, арнайы ғылыми әдебиеттер, мерзімді баспасөздегі жарияланымдар болды.
Зерттеудің жаңалығы және алынған нәтижелер. Автор нормативтік дереккөздерді, зерттелетін мәселенің статистикалық сипаттамаларын қарастырып, зерттеді.
Зейнетақы жүйесін реформалауды жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізілді. Зерттеудің ғылыми жаңалығы автордың отандық және шетелдік ғалымдарды зерттеу нәтижелерін қорытындылауы, Қазақстан Республикасындағы зейнетақы активтерінің есептеулері мен талдауын, сондай-ақ Қазақстандағы зейнетақы жүйесінің даму проблемалары мен перспективаларын жүргізуі болып табылады.
Сонымен қатар, У. Б. Яшкинаның магистрлік жұмысы кемшіліксіз емес:
Өтініш беруші теорияға, әдіснамаға қосқан үлесін нақты көрсетіп, дәлелдеуі және диссертацияның/жобаның ғылыми жаңалығын нақтылауы керек.
1. Автор жұмыста статистикалық деректердің жеткілікті үлкен емес кезеңін пайдаланады, бұл ҚР зейнетақы жүйесіндегі өзгерістерді неғұрлым сенімді болжау мүмкіндігін төмендетеді.
Магистрлік жұмыс туралы ескертулер магистранттың негізгі тұжырымдары мен ұсыныстарының негізділігін негіздемейді. Магистрлік жұмыс бойынша ескертулер магистранттың негізгі тұжырымдары мен ұсыныстарының негізділігіне күмән келтірмейді.
Магистрлік жұмыстың дәрежелер беру тәртібі туралы ереженің талаптарына сәйкестігі. У. Б. Яшкинаның магистрлік жұмысы дербес ғылыми-біліктілік жұмыс болып табылады және МАК — та қорғау үшін, ал оның авторына 7М04116-Қаржы білім беру бағдарлама бойынша «Экономика ғылымдарының магистрі» дәрежесін беру үшін ұсынылуы мүмкін.
Ғылыми жетекші,
экономика ғылымдарының докторы,
профессор Ахметов М.Б.
Ғылыми жетекшінің қолын куәландырамын:
КБ басшысы (тегі, аты-жөні) ______________________
Мөр
Мерзімі
(1 ескерту: ғылыми жетекшінің пікірінде неғұрлым ертерек күн қойылады;
2 ескерту: пікірде диссертацияға/жобаға баға қойылмайды).
З ҚОСЫМШАСЫ
ТҮЙІНДЕМЕ
(Жазу және ресімдеу мысалы)
ТҮЙІНДЕМЕ
7М04116– Қаржы
білім беру бағдарлама бойынша магистрлік диссертацияға/жобаға
(Шифр, білім беру бағдарлама)
Ушакова Екатерина Вячеславовна
(Магистрантттың Т.А.Ж.)
«Бюджеттің тұрақты жағдайына талдау жасау» тақырыбына
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Ұтымды ұйымдастыру, тұрақты бюджетті қалыптастыру және оларды басқарудың қажетті құралдарын анықтау барлық мемлекеттік органдардың тиімді жұмыс істеуіне, елдің әлеуметтік және саяси өмірін басқаруға мүмкіндік береді. Бюджетті болжау және орындау үшін тұрақты бюджеттің қалыптасуына әсер ететін сыртқы және ішкі факторларды зерттеу қажет. Осы ұстанымдардан ұсынылған зерттеу өзекті болып табылады.
Зерттеудің жаңалығы және алынған нәтижелер. Ғылыми ережелердің бір бөлігі жүйелі тәсіл негізінде орындалған теориялық зерттеулердің нәтижелерімен, сондай-ақ практикалық әзірлемелермен негізделген және жаңалығымен ерекшеленеді.
«БЮДЖЕТ ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ» бірінші тарауында бюджет түсінігі мен мәні ашылған; бюджет тұрақтылығының түсінігі дамыған; бюджет баптарының өзара іс-қимылының математикалық моделінің теориялық тетігі көрсетілген; Ақмола облысы бюджетінің жай-күйіне талдау жүргізілген. Автор бюджеттің статистикалық, статистикалық модельдерін құру алгоритмінің тұжырымдамалық ережелерін қолданды.
«БЮДЖЕТ МОДЕЛІНІҢ ОРНЫҚТЫ ЖАЙ-КҮЙІНІҢ ПАРАМЕТРЛЕРІН БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ» деген екінші тарауда талдау жүргізілді және бюджет баптарының өзара іс-қимылының теңгерімді матрицасын құру берілді: бірінші тәсілмен — баптардың үлесін өзгерту арқылы, екінші тәсілмен — бюджет баптарының өзара іс-қимыл матрицасының өзгеруін ескере отырып. Дәрменсіздікті ескере отырып, бюджет қаражатын бөлу болжамдалды. Осы тараудың соңғы параграфында проблемалар көрсетілген және бюджет баптарының оның тұрақтылығына әсері талданған. Бұл проблемалар белгілі бір дәрежеде бюджетті қалыптастыру кезінде әртүрлі мемлекеттік құрылымдар арасындағы бірлік пен келісімнің болмауымен байланысты.
Магистрлік жұмыстың «Есептеу эксперименті» үшінші тарауында автор Ақмола облысы бюджеті баптарының өзара іс-қимылының теңдестірілген матрицасын құруды ұсынады.
Магистрант бюджет қаражатының болжамды шегін есептеуді ескере отырып, оңтайландыру моделінің құрылысын анықтайтын факторларды егжей-тегжейлі қарастырды. Жұмыста бюджеттік баптарды талдаудың индекстік әдісін пайдалану әдістемесі жетілдірілді.
Магистрлік диссертацияда/жобада тұжырымдалған ізденушінің ғылыми ережелерінің, тұжырымдары мен қорытындыларының негізділігі мен дұрыстығы қарастырылатын мәселелерді байыпты теориялық зерттеумен, статистикалық ақпараттың едәуір көлемін және зерттеу әдістерінің жиынтығын жеткілікті түрде білікті қолданумен анықталады және ғылыми-практикалық конференцияларда нақты апробациямен расталады.
Ғылым мен практика үшін магистранттың тұжырымдары мен ұсыныстарының маңыздылығы. Магистрлік жұмыстың ғылыми маңыздылығы бюджетті қалыптастырудың теориялық және әдістемелік негіздерін дамытуда жатыр, автор бюджет тұрақтылығының сипаттамаларын анықтады. Автор бюджет қаражатын бөлу принципін ескере отырып, бюджет мақалаларының өзара әрекеттесуінің математикалық моделін негізге алды. Зерттеу нәтижесінде бюджет моделінің тұрақты күйінің параметрлерін бағалау әдістері жасалды.
Жұмыстың практикалық маңыздылығы іс жүзінде қолдануға болатын тұрақты бюджет жағдайларын қалыптастыру бойынша түрлі математикалық модельдерді, әдістемелік ережелер мен ұсыныстарды қолдану, әдістемелерді әзірлеу болып табылады.
Диссертацияның/жобаның мазмұны 7М04116-Қаржы зерттеу саласына сәйкес келеді.
Сонымен қатар, Е. В. Ушакованың магистрлік жұмысы кемшіліксіз емес:
1. Ізденушіге өзінің теорияға, әдіснамаға қосқан үлесін неғұрлым нақты көрсету және дәлелдеу және диссерттің ғылыми жаңалығын, қорғауға шығарылатын ережелерді, оның енгізілуі мен Ақмола облысы үшін практикалық маңыздылығын нақтылау талап етіледі.
2. Жұмыста автор математикалық есептерді құру және статистикалық деректердің шағын кезеңін талдау үшін пайдаланады, бұл Ақмола облысы бюджетінің неғұрлым сенімді болжамын анықтау мүмкіндігін азайтады.
Магистрлік жұмыс бойынша жасалған ескертулер магистранттың негізгі тұжырымдары мен ұсыныстарының негізділігін негізге алмайды.
Магистрлік жұмыстың ғылыми дәрежелер беру тәртібі туралы ереженің талаптарына сәйкестігі. Екатерина Вячеславовна Ушакованың магистрлік жұмысы ғылыми-біліктілік жұмысын ұсынады, онда: бюджеттің атқарылуын; оның тұрақтылығына әсер ететін бюджеттің жеке баптарын талдау кезінде оларды практикада пайдалану бойынша ғылыми негізделген экономикалық және математикалық әзірлемелер баяндалған.
Айтылған ескертулерді ескере отырып магистрлік жұмыс қорғау үшін МАК-қа ұсынылуы мүмкін, ал оның авторы УШАКОВА ЕКАТЕРИНА ВЯЧЕСЛАВОВНА 7М04116-Қаржы білім беру бағдарлама бойынша «экономика ғылымдарының магистрі» дәрежесін алды. Магистрлік диссертация/жоба «өте жақсы» бағасына лайық»
РЕЦЕНЗЕНТ:
Лауазымы, жұмыс орны, ғылыми дәрежесі Т.А.Ж.
Рецензенттің қолын куәландырамын:
КБ басшысы (тегі, аты-жөні) ______________________
Мөр
Мерзімі
(Ескерту: рецензияларда ғылыми жетекшінің пікір алған күнінен кешірек күн қойылады;
И ҚОСЫМШАСЫ
САРАПТАМА КОМИССИЯСЫНЫҢ ДӘЛЕЛДІ ҚОРЫТЫНДЫСЫ (Жазу және ресімдеу мысалы)
АБАЙ МЫРЗАХМЕТОВ АТЫНДАҒЫ
КӨКШЕТАУ УНИВЕРСИТЕТІ
САРАПТАМА КОМИССИЯСЫНЫҢ ДӘЛЕЛДІ ҚОРЫТЫНДЫСЫ
Экология кафедрасының магистранты Ишимтаева Динара Асқарбекқызына 7М05218- Экология білім беру бағдарлама бойынша жаратылыстану ғылымдарының магистрі дәрежесін беру туралы
(магистранттың дәрежесі, лауазымы, кафедрасы, тегі, аты, әкесінің аты)
Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің «ҚР БҒМ 2011 жылғы 16 наурыздағы № 94 бұйрығының» 6 тармағына сәйкес «Экология» мамандығы бойынша 6М060800 (білім беру бағдарлама, шифр) жаратылыстану ғылымдарының магистрі атағын ізденушінің талаптарына сәйкестігі бойынша құжаттарымен танысу.
Құрамында 3 мүшесі бар сараптамалық комиссия құрылды:
1 Хусаинова Ж.С., биол.ғ.д., Букетов атындағы ҚарМУ экология кафедрасының доценті – төрайымы;
(сараптамалық комиссия мүшелерінің лауазымын, атын, әкесінің атын, тегін көрсету)
2 Бектлеева Д.Е., хим.ғ.к, АМКУ экология кафедрасының доценті – комиссия мүшесі;
3 Баязитова З.Е.,биол.ғ.к, АМКУ экология кафедрасының доценті – комиссия мүшесі.
Магистрант келесі құжаттарды ұсынды:
1) аяқталған магистрлік диссертация/жоба;
2) магистрлік диссертация/жоба тақырыбын бекіту туралы ректор бұйрығынан үзінді);
3) магистранттың ғылыми-зерттеу саласындағы мамандар болып табылатын ғалымдардың екі рецензиясы;
4) транскрипт;
5) магистрлік диссертациялық жұмыстың/жобаның аннотациясы;
6) белгіленген тәртіппен расталған жарияланымдар тізімі және олардың көшірмелері.
Сараптама комиссиясы ұсынылған құжаттарға сараптама жүргізді, олардың негізінде қорытындылар жасалды:
1 Автор неғұрлым маңызды ғылыми нәтижелер алды, зерттеудің жаңалығы, қорытындылардың бірлігі мен негізділігі, нәтижелердің сенімділігі анықталды, қорытындыда осы ұстанымдарды бағалаудың барабарлығы расталды:
Ұсынылатын технология (аралас өңдеу, фосфогипсті бірлесіп енгізу-5 т/га және көң – 30 т/га және ауыспалы егісте дақылдарды егу) тыңайған сортаңдардың су-физикалық қасиеттеріне оң әсер ететіні, көлемдік масса көрсеткіштері төмендейтіні, Топырақтың су режимі жақсаратыны анықталды. Суда еритін тұздардың ең үлкен әсері мен жоғары шайылу деңгейіне және алмасу натрийінің азаюына кешенді өңдеуді бірлесіп қолдану және фосфогипс мелиоранттарын 5 т/га енгізу кезінде қол жеткізіледі, бұл күздік қара бидай бойынша өнімді қосымша 2,2 ц арпаға-1,9 ц алуға мүмкіндік берді.
(Теориялық ережелер, әлеуметтік-мәдени, экономикалық, саяси, техникалық немесе технологиялық шешімдер)
2 Практикаға енгізу үшін мыналар ұсынылады: өндіріске практикалық ұсынымдарды Ақмола облысының «Агро» ЖШС мал шаруашылығының жем-шөп базасын нығайту, тыңайған жерлердің өнімділігін арттыру жөніндегі қызметтерінің ұсынымдар тізбесіне енгізу қажет. Жекелеген агроқабылдағыштар бойынша ҚР патентін алу ұсынылады.
Зерттеу нәтижелері мен өндіріске ұсынымдар «Агро» ЖШС жағдайында апробацияланды, енгізу актісі бар. (тиісті министрліктерде, ұйымдарда ғылыми нәтижелерді пайдалану жөніндегі ұсынымдар немесе авторлық куәліктердің, патенттердің және т. б. болуы.)
3 Жарияланымдар толықтығының сәйкестігі:
Магистрант 2011-2013 ж.ж. тіркелген басылымдарда 3 ғылыми жұмыс жариялады, онда зерттеудің негізгі нәтижелері көрсетілген. (жұмысты апробациялау: ашық баспасөзде жарияланған, ұқсас жұмыс үшін ұсынылатын ғылыми мақалалардың (тезистердің) сапасы мен саны, конференциялардағы баяндамалар мен тезистер)
4 Магистранттың алдын ала қорғаудан өтуі:
магистрант ЖОО-мен бекіткен кесте бойынша алдын ала қорғаудан өтті, екі рецензия, ғылыми жетекшінің, ресми рецензенттердің пікірі бар.
САРАПТАМА КЕҢЕСІ ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
Магистрант Ишимтаева Динара Аскарбековнаның магистрлік диссертациясы/жобасы МЖМБС мазмұны мен безендірілуі бойынша барлық талаптарды қанағаттандырады.
(қанағаттандырады немесе қанағаттандырмайды)
Сараптамалық кеңес мемлекеттік аттестаттау комиссиясында қорғауға магистрлік диссертацияны/жобаны ұсынады және 7М05218-Экология білім беру бағдарлама бойынша жаратылыстану ғылымдарының магистрі дәрежесін береді.
(ұсыну немесе ұсынбау)
ДАУЫС БЕРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
«ҚАРСЫ ЕМЕС» 3
«ҚАРСЫ» жоқ
«ҚАЛЫС ҚАЛДЫ» жоқ
ТӨРАҒА Т.А.Ж., қолы
КОМИССИЯ МҮШЕЛЕРІ________________________________ (Т.А.Ж.),
(қолы)
___________________________________________________ (Т.А.Ж.),
(қолы)
САРАПТАМАЛЫҚ КОМИССИЯНЫҢ «өте жақсы» баға ұсынымы, магистрлік диссертация/жоба диссертацияны/жобаны қорғауға ұсынылады
(диссертациян/жобаныы қорғауға ұсынылатын баға және рұқсат беру)
Магистрант: Ишимтаева Динара Аскарбековна _ сараптамалық комиссияның қорытындысымен келіседі
(магистранттың сараптамалық қорытындысымен келісуі немесе келіспеуі, қолы)
Мерзімі 10 мамыр 2013 ж.
Көкшетау қ.
(Ескерту: дәлелді қорытындыда күні кестеге сәйкес алдын ала қорғау жүргізілгеннен кейін қойылады)
К ҚОСЫМШАСЫ
2011-2013 жылдары жарияланған
ЯШКИНА ҰЛЖАН БЕРДІҒҰЛҚЫЗЫНЫҢ ҒЫЛЫМИ ЕҢБЕКТЕРІНІҢ ТІЗІМІ
(Ресімдеу үлгісі)
№ р/н Ғылыми еңбектің атауы Басып шығару туралы белгі Баспа, авторлық куәліктің атауы, нөмірі, жылы немесе нөмірі Баспа табақтарының саны Қосалқы авторлардың тегі
1 2 3 4 5 6
1. Развитие пенсионной системы РК как фактор обеспечения социальных гарантий баспа Вестник Кокшетауского университета им. Абая Мырзахметова // раздел «Бизнес, услуги, искусство и естественные науки». – 2011. — № 3. — С. 15-18. 0,3
Б.К. Дюсенбаев
2. Пенсионная система Казахстана: становление и перспективы Баспа Материалы международной научно-практической конференции «Инновационное развитие науки и образования: современные тенденции и перспективы». В 2 т. — Кокшетау: Кокшетауский университет им. А. Мырзахметова, 2011. — 1т.- С. 69-75. 0,3 жоқ
Автор У.Б. Яшкина
Ғылыми хатшы: Л.Т. Каримова
Қолды куәландырамын
КБ басшысы (тегі, аты-жөні) ____________________________
Мөр
Мерзімі
Л ҚОСЫМШАСЫ
(Диссертацияның/жобаның нәтижелерін енгізу (пайдалану) туралы актінің нысаны; кәсіпорынның фирмалық бланкісінде орындалады)
БЕКІТЕМІН
Кәсіпорын/ұйым басшысы (басшының орынбасары)
______________________________
М.О.
Мерзімі “ ____ ” _______________ 20__ ж
АКТ
магистрлік диссертациялық жұмыстың/жобаның нәтижелерін енгізу (пайдалану) туралы
____________________________________________________________
(Магистранттың тегі, аты-жөні)
Мына құрамда комиссия :
төраға _______________________________________________,
комиссия мүшелері: _____________________________________________
диссертациялық жұмыстың/жобаның нәтижелері туралы осы актіні жасады _______________________________________________________,
( Диссертация/жоба тақырыбы)
ұсынылған магистр дәрежесін алу үшін _______________________________________________, пайдаланылды ____________________________________________________________
(енгізу мысалдарын көрсету)
Бірлескен әзірлемелердің нәтижелері бойынша алынды. патенттер.
Нәтижелер тақырыптар бойынша ҒЗЖ және ТКЖ орындау кезінде енгізілді:
1. тақырып атауы мемлекеттік тіркеу №
Комиссия төрағасы: Қолы Т.А.Ж.
Комиссия мүшелері: Қолы Т.А.Ж.
Енгізуді сипаттау кезінде негізгі тіркестердің болжамды нұсқалары:
1. Құрылымдық схемаларды орындау бойынша техникалық ұсыныстар.
2. Зерттеу бойынша эксперименттік деректер.
3. Есептеу және модельдеу әдістері.
4. Эскиздік жобалар.
5. Математикалық модель
6. Эксперименттік деректер
7. Ұсынымдар.
Пайдалануды сипаттау кезінде негізгі сөз тіркестерінің үлгі нұсқалары:
алынған нәтижелер жобаның сапасын және тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.; көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру; … бойынша жұмыстарды жүргізуге арналған шығындарды қысқарту; … кезінде еңбек өнімділігін арттыру; дайындық деңгейін арттыру.
Құрастырғандар:
Досанова С.С., педагогика ғылымдарының докторы, профессор,
ҚР еңбек сіңірген қызметкері;
Субботина И.В., экономика ғылымдарының кандидаты, профессор;
Глушковская М.А., педагогика ғылымдарының кандидаты.
Магистрлік диссертацияны/жобаны
ресімдеу және қорғау рәсімі бойынша
әдістемелік ұсынымдар
Бас редактор: С.С. Досанова
Компьютерлік беттеу: И.В. Субботина
Баспаға қол қойылды 04.03.2013.
«SvetoCopy» қағазы. Қағаз форматы 210 х 297 х 1/80
Баспа – RISO RZ 370 EP
Тапсырыс № 906. Мұқабасы – Paperline 160 д/м2, формат А4
Шартты баспа беті 4,00
Тираж 500 дана.
Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің баспаханасында басылған (020000, Қазақстан Республикасы, Ақмола облысы, Көкшетау қаласы, М. Әуезов к-сі, 189а)