Өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау. Мекендеу орталарының қайнарлар және қауіп-қатерлердің деңгейлері
2.1 Атмосфера ластануы.
Тепе-теңдік табиғатта пайда болатын адам қызметі өзгертиді. Атмосфера күшті ластануы болады үлкендерді қалаларда
Ластану негізгі қайнарлары өнеркәсіп бұтақтарының қатар атмосфералық ауаны — кәсіпорындары, автокөлік және жылу энергетикасы. Үлеске,22,7%- энергетикте,49,5% келеді атмосфераға РК өнеркәсіпті қайнарларынан зиянды заттардың т көбірек 2 млн. жыл сайынғы түседі түрлі түсті,15,7%- — металлургия энергетиктері. Негізгілер — ластануларды келеді Павлодар және Қарағандыны облыстың. 60-80%, автокөлік үлесіне РК ірі қалаларының көпшілігінде келеді ал Алматы г. -90% барлығы — зиянды заттардан. Ең ластану қауіпті нәтижесімен смоги. келеді
Смогтар екі үлгінің болады:
— қою тұман түтін қоспасымен немесе өндіріс газды кетулерінің;
— улы газдардың фотохимиялық тұман — жамылғысы және жоғары концентрация аэрозольдерінің (тұмансыз) фотохимиялық реакцияларды нәтижесінде көрінуші газдыларды алып тастауларда әрекет астында күн ультракүлгін сәулеленулері.
Тұман көз көрерлікті төмендетеді, метал коррозиясын және салуларды күшейтиді, денсаулыққа жағымсыз әсер етеді және жоғары ауру-сырқаулық себебімен келеді және халық өлім-жітімінің
— күкірт қосуларының физикалық және химиялық айналуларының және атмосферада азот нәтижесінде қышқыл жаңбырлар көрінеді (күкіртті және азоттық қышқылдың). булар және қышқылдардың молекулалары, — құрғақ немесе дымқыл түрінде бұлттардың тамшыларымен немесе аэрозольдердің кішкентай бөлшектерімен жерге түсіп қалады осадка
Биосфераға қышқыл тұнбалардың жанама және түзу әсерін айырып танады. Түзу әсер проявляется өсімдіктердің опат болуында және ағаштардың, халық денсаулығы нашарлауында, дем аурулармен азап шегуші органдарының. Су қышқылдықтары және топырақ өзгерту нәтижесінде қышқыл жаңбырлардың жанама әсері жүзеге асады. Топырақ қышқылдық өзгертуі құнарлылықты төмендейді. Тұщы суаттардың қышқылдық жоғарылауы тұщы су қорларының төмендеуіне ертіп әкеледі.
Құрам және атмосфера күй-жағдайы ғарыш аралық жылу айырбас процестеріне және землёйлерді әсер етеді, аман сақталады ортада +15°. соңғы он жылдықтардың артынан идёт биосфера орта температура артуы.
— парникті күшті әсер. Немен көбірек концентрация газды және атмосферада басқа қоспалардың, анамен жылулық аз үлесі көбірек ғарышқа және анамен жер бетінен кетеді её биосферада кідіреді, климатты жылына бастау деп атай. Мына процесте ең үлкен роль көмірқышқыл газды ойнайды. Көмірқышқыл газ концентрациясы алдыңғы, жерде температураны және климат біз үшін дағдылы сүйейді, 10 жыл 0,03%. әрбір соңғы он жылдықтардың бойысында көмірқышқыл газ саны өседі құрастырды 2%.
2050 жыл орта температура жерде увеличится 1,5-4,5°, не полярлы мұздардың вызовёт еру және таулы мұз айдындарының және 0,5-1,5 метрге дүниежүзілік мұхит — деңгейінің ертіп әкеледі. Климат онан арғы жылына бастауы жіңішке 2 м. дүниежүзілік мұхит деңгейін көтеруін жасай алады
— озондық қабат қиратуы. — ластанулардың техногенных үлесі озондық қабатқа түседі және оның қиратады. Озондық қабат қиратуы қысқа толқынды ультракүлгін сәулелердің жеріне енуге жағдай жасайды, ультракүлгін сәулелену өсімдікке арналған қауіпті, онкологиялық және көз ауруларының саны жоғарылайды.
Негізгі заттармен, озондық қабат қиратушылармен, хлор қосулары келеді және азоттың. Қайнарлармен хлор түсулері және озондық қабатқа азотты келеді: -, зымырандар, жанар тау газдар, технологияның фреондардың қолдануымен, атомдық жарылулар.
Ожидается озондық қабат қиратуы 10%, қайсыларда биосфераға негативтік зардаптарды сезіледі.[1, б.51-63]
2.2 Гидросфаның ластануы.
Судың гигиеналық маңызы зор. ВОЗ-дық мәліметтеріне жүгінсек, жұқпалы аурулардың 80пайызы қанағаттандырмайтын судың сапасынан болады екен.
Қазақстанда жыл сайын елді сапалы сумен қамтамасыз ету жолдары қиындап келеді. Халықтың 16,5 пайызы ашық су құбырларынан алынатын сумен қолданылатындықтарынан, тырысқақ, іш сүзегі, бауырдың қабынуы, ішек ауруларын туғыздыратын ауруларға шалдығулары мүмкін. Оңтүстік қазақстан облысы тырысық ауруынан қауіпті аумақ болып есептеледі. Су құбырларының ластануы канализация жүйесінің тазаланбауы, қоқыстарды көлге ағызуы мен суасты көліктер мен танкерлердің апатынан болуы мүмкін.
Өмірге қауіп төндіретін бір жайт минералды тыңайтылған бас артықшылықшығы қан құрамына еніп, гемоглабинмен біріккеннен, металюглобин сұйықтығы бөлініп шығады. Металоглобин кислородты тасымалдамайтындығынан, адамда аз уақыт ішінде кислородты ашығу басталады.
Судың ластануы оның сапасын ғана емес, оның қорын да кемсітеді, адамзат пен бар тіршілікке зақым тигізіп қана қоймай, биосферадағы бүкіл айналымды бұзады..[1, с. 63-69]
2.3 Литосфераның ластануы
Жер қыртысы бұл – литосфераның үстіңгі қабаты. Жоғары беттегі жер қыртысында өсімдіктер мен жануарлардың қалдықтары өте көп, олардың ыдырауы қарашіріктің пайда болуына әкеп соқтырады. Қарашіріктер өсімдіктердің қоректенетін заттарының басты элементтері бар.
Адамзат іс-әректеттерінің арқасында тікелей немесе жанама жер қыртысына зақым тигізетін факторлар пайда болады:
— құнарлы жерлердің орнында террикондар мен пайдалы қазбалардың қалдықтарының қоқысы мен көлік тораптары, құрылыс алаңдары мен тұрғын үйлер мен ғимараттар орналасты;
— тоғайлар мен ормандардың жайылуы жер қыртысының мүжілуіне әкеледі;
— жасанды бөгендер егістік жерлердің үлкен көлемін алып жатыр.
Жерге зақым келтіретін газ, мұнай, қышқыл жаңбырлар мен мнералды қалдықтар жердің құнарлығын төмендетеді. Жеміс-жидектердің астық құндылығын жоғалтады, қан құрамындағы холестерин көлемі жоғарлап, мутагендік және канцерогендік сұйықтық ағза тұрақтылықты төмендетеді. Басты ластанушылар қара және түсті металлургия, никел, қорғасын, сынап және т.б. жатады. Сонымен қатар қоқыстарды жағатын зауыттардың қалдықтары мен ЖЭО-ның қалдықтары өте қауіпті.
Сырдария өзенінің суарылатын жер қабаты қорғасын, мыс, кадмий, фтор, бор қосындыларымен ластанған деп есептеледі. Қарағандының айналасындағы жер қабаты – ванадиймен, Өскенменнің айналасы – мыс, мырышпен ластанған. Бұл сұйықтар адам ағзасына келтірілетін зияндары аз емес, олар туа біткен кемтарлық, физикалық және психофизикалық ауытқушылық туғызады.
Өндірістік объектілерді еңбек шарттары бойынша аттестаттау жүргізу ережелері. Аттестаттау мақсаттары мен міндеттері. Аттестацияға дайындық және оны өткізу тәртібі. Жарақат қауіпсіздік объектілері. Еңбек шарттарын жиынтық бағалау. Аттестаттау нәтижелерін ресімдеу тәртібі. Еңбек шарттарын жақсарту бойынша шаралар. Жүмыс істеушілерге зиян келтіргені ушін жұмыс берушінің азаматтык-құкықтық жауаптылығын сактандыру.