Дәріханалық ұйымдардың жұмысын ұйымдастырудың жалпы принциптері.
Мақсаты: студенттерді дәріханалық ұйымдардың квалификациялық талаптармен таныстыру.
Дәріс тезистері:
Дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды және медициналық техникаларды бөлшек сауда арқылы босату дәрілік заттар айналысы саласы субъектілері дәріханалары, дәріханалық пункттері, жылжымалы дәріханалық пункттері, оптикалық және медициналық техникалар дүкендері тауарларды бөлшек саудамен босату құқығы беретін лицензиялары негізінде жүзеге асырады.
Дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды, басқа да фармацевтикалық тауарларды бөлшек сауда арқылы босату құзырлы орган анықтаған тәртіптерге сәйкес жүргізіледі.
Дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды және медициналық техникаларды бөлшек сауда арқылы босатуға келесі жағдайларда тиым салынады:
Қазақстан Республикасында тиісті түрдегі өндірістік тәжірибе жағдайындағы өндірілген дәрілік субстанциялардан басқа мемлекеттік тіркеуден өтпеген дәрілік заттарды;
Қазақстан Республикасы Заңнамаларына сәйкес сапасы сертификаттермен расталмаған дәрілік заттарды;
Қазақстан Республикасы Заңнамаларына талаптарына сәйкес келмейтін дәрілік заттарды;
жарамды мерзімдері өтіп кеткен дәрілік заттарды;
аудан орталықтарынан шалғай орналасқан дәріхана жоқ еләді мекендердегі бірінші медициналық-санитарлық көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарынан басқа медициналық қызметкерлермен дәрілік заттардың бөлшек сауда арқылы босатылуына;
дәрілік заттарды, басқа да фармацевтикалық тауарларды уақытша сақтайтын дәріханалық қоймалар арқылы тауарларды бөлшек сауда арқылы босатуға.
Дәрілердің рецептері арқылы босатылатын дәрілік заттарды рецептсіз босатуға тиым салынады.
Дәрілік заттарды рецептуралық және рецептурасыз босату түрлеріне жатқызу тәртібін құзырлы орган анықтап бекітеді.
Дәрілік заттардың дәрігерлердің рецептері бойынша босатылуын дәріханалар және дәріханалық пункттер жүзеге асырады.
Дәрігердің рецептінсіз босатылатын дәрілік заттардың тізімі ҚР ДСМ Фармация, фармацевтикалық және медицина өнеркәсібі комитетінің 2002 жылғы 27 тамыздағы №110 бұйрығымен бекітілген.
Дәріханалық ұйымдар тұрғындарға дәрілік заттарды қабылдауға дайын күйінде босатулары керек.
Дәріханалық ұйымдарға тұрғындарға көрсетілетін дәрі-дәрмектік көмектің сапасын қамтамасыз ету мақсатында дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың, басқа да фармацевтикалық тауарлардың минималды ассортиметін үнемі сақтау міндеттелінеді. Дәрі-дәрмектердің дәріханалық ұйымдардағы болуы керек минималды ассортименттерінің тізімі ҚР ДСМ бұйрығымен анықталып бекітіледі.
Дәріхананың негізгі міндеті – тұрғындарды және дәрі-дәрмектермен қамтуға бекітілген емдеу-профилактикалық, басқа да мекемелерді дәрілік заттармен, медициналық бұйымдармен, фармацевтикалық және парафармацевтикалық тауарлармен уақытында, сапалы түрде үзіліссіз қамтамасыз ету.
Тұрғындарды қамту дәріханалары келесі қызметтерді атқарады:
логистикалық (дәрі-дәрмектік тауарларын қорын қабылдау, сақтау және басқару);
өндірістік (дәріханаға келген рецептерді қабылдау, рецептер мен ЕПМ сұрау-талап қағаздары бойынша дәрілік формаларды дайындау, дайындалған дәрілердің сапасын бақылау, дайындалған дәрілік формаларды безендіру және босату);
ақпараттық (тұрғындарды және ЕПМ дәрігерлерін, басқа да медициналық қызметкерлерін дәрілік заттар туралы ақпараттармен қамтамасыз ету);
маркетингтік (дәрілік заттардың сұранысын, ұсынысын және ассортименттік, баға саясаттарын қалыптастыру);
әлеуметтік (дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды ақысыз және жеңілдетілген бағамен босату);
медициналық (қажеттілігіне қарай алғашқы дәрігерге дейінгі медициналық көмектерді көрсету, тұрғындар арасында санитарлық-ағарту жұмыстарын жүргізу);
Дәріханалар фармацевтикалық қызметтерінің түрлері мен жұмыс 2005 жылғы 26 қаңтардағы №65 Қаулысымен бекітілген «Дәріханалардың, дәріханалық қоймалардың құрылымын және категорияларын анықтау Ережесіне» сәйкес үш категорияларға бөлінеді.
1 категориялы дәріханаларға келесі дәріханалар жатқызылады:
негізгі (өмірлік маңызды) дәрілік заттардың толық тізіміне кіретін дәрілік заттарды, есірткілік әсері бар және психотроптық заттарды, прекурсорларды қабылдауды, сақтауды және босатуды жүзеге асыратын дәріханалар;
медициналық бұйымдарды және көзілдіріктік оптиканы қабылдауды, сақтауды, босатуды жүзеге асыратын дәріханалар;
дәріханалық жағдайда дәрілік формаларды, оның ішінде асептикалық және стерилдік дәрілерді жасауды жүзеге асыратын дәріханалар.
ІІ категориялы дәріханаларға келесі дәріханалар жатады:
негізгі (өмірлік маңызды) дәрілік заттардың толық тізімінің 70%-ен аз емес және есірткілік әсері бар және психотроптық заттарды, прекурсорларды қабылдауды, сақтауды, босатуды жүзеге асыратын дәріханалар;
медициналық бұйымдарды және көзілдіріктік оптиканы қабылдауды, сақтауды, босатуды жүзеге асыратын дәріханалар.
І және ІІ категориялы дәріханалар өздерінің фармацевтикалық қызметтерін атқаруда келесі бөлімдерін ұйымдастырады:
І категориялы дәріханаларда:
дәрілік заттардың қоры бөлімі;
рецептуралық – өндіріс бөлімі;
дайын дәрілік заттарды босату бөлімі;
дәрігерлердің рецептінсіз дәрілік заттарды босату бөлімі;
көзілдіріктік оптика бөлімі;
ІІ категориялы дәріханаларда:
дәрілік заттардың қоры бөлімі;
дайын дәрілік заттарды, оның ішінде дәрігердің рецептерінсіз дайын дәрілік заттарды босату бөлімі;
көзілдіріктік оптика бөлімі.
ІІІ категориялы дәріханаларға фармацевтикалық қызмет лицензиялауға қойылатын квалификациялық талаптарға сәйкес келетін қалған барлық дәріханалар жатады.
ІІ және ІІІ категориялардағы дәріханлар жүзеге асыртын фармацевтикалық қызметтерінің түрі мен көлемі бойынша жоғарырақ категорияға сәйкес келген жағдайда, олар денсаулық сақтау саласының аккредитациялау құзырлы органына категорияларын жоғарылату туралы өтініш – тапсырыстарын бере алады.
І және ІІ категориялы дәріханалардың бөлімдері бөлмелерінің құрамы төменгі кестеде көрсетілген.