Абай Құнанбайұлы (1845-1904)  

Абай Құнанбайұлы (1845-1904)

Қазақ халқының ұлы ақыны, композитор, ойшыл.

 

***

Адамның     адамшылығы істі    бастағанынан білінеді, қалайша бітіргендігінен емес.

***

Адамның адамшылығы- ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы құрбы, жақсы ұстаздан болады.

***

Әкесінің баласы- адамның дұшпаны, адамның баласы- бауырың.

***

Пайда ойлама, ар ойла.

***

Надандық – ғылым- білімнің жоқтығы.

***

Шәкіртсіз ғалым- тұл.

***

Адам баласын бауырым деу- жүрек сөзі.

***

Әкесі ұрысса балаға о да- достық, Баласы ұрысса әкеге жараса ма?

***

Досыңа достық- қарыз іс.

***

Дұшпаныңа да әділ бол!

***

Досы жоқпен сырлас, досы көппен сыйлас.

***

Жаман дос- көлеңке: басыңды күн шалса, қашып құтыла алмайсың; басыңды бұлт алса, іздеп таба алмайсың.

 

***

Жолдастық, сұхбаттастық- бір ұлкен іс.

***

Кім сені сүйсе, оны сүймектік қарыз.

***

Кімде- кімнің әділеті жоқ болса, оның ұяты да жоқ.

***

Қастық қылмақ, қор тұтпақ, кемітпек- олар дұшпандық шақырады.

***

Малға достың мұңы жоқ, малдан басқа.

***

Адал еңбекпен мал іздемек- ол арлы адамның ісі.

***

Надан арам ақылды құлаққа ілмек.

Нысап, ұят- бұл ғаделеттен шығады.

***

Еңбексіз мал дәметпек- қайыршылық.

***

Еріншектік –күллі дүниенің дұшпаны.

***

Тұрлаусыз ғашық- тұл.

***

Ақылсыз- шынға сенбей, жоққа сенбек.

***

Асығыс түбі- өкініш.

***

Егер есті кісілердің қатарында болғың келсе, күніне бір мәртебе, болмаса жұмасына бір, ең болмаса, айына бір өзіңнен- өзің есеп ал.

***

Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады.

Кімде-кім үйреніп жетпей жатып үйренгенін қойса, оны Құдай ұрады.

***

Уайымсыз салғырттық- дәулеттің, ақылдың, ардың дұшпаны.

*** Адамға ғылым- білімді көбейтуге екі қару керек: бірі –пікірлестік, екіншісі- берік сақтау.

***

Әрбір жақсы нәрсенің өлшеуі бар, асса- жарамайды… екінші- ішпек, кимек, күлмек, көңіл көтермек, құшпақ, сүймек, мал жинамақ, мансап іздемек, айлалы болмақ,алданбастық- бұл нәрселердің бәрінің өлшеуі бар. Өлшеуінен асырса, боғы шығады.

 

***

Залымдық- адам баласының дұшпаны.

***

Өзің үшін еңбек қылсаң, өзі үшін оттаған хайуанның бірі боласың, адамшылықтың қарызы үшін еңбек қылсаң, Алланың сүйген құлының бірі боласың.

***

Алдау қоспай, адал еңбегін сатқан өнерші- қазақтың әулиесі.

***

Сақалын сатқан кәріден еңбегін сатқан бала артық.

***

Қулық, сұмдық, ұрлықпен мал жиылмас, Сұм нәпсің үйір болса, тез тыйылмас.

***

Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста,

Сонда толық боласың елден бөлек.

***

Үш-ақ нәрсе- адамның қасиеті:

Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.

***

Адамның білімі хақиқатқа, растыққа құмар болып, әр нәрсенің түбін, хикметін білмекке ынтықтықпен болады.

***

…ғылымды үйренгенде ақиқат мақсатпенбілмек үшін үйренбек керек. Бақасқа бола үйренбе, азырақ бахас көңіліңді пысықтандырмақ үшін залалды емес, көбірек бахас адамды түземек түгіл, бұзады. Оның себебі- әрбір бахасшыл адам хақты шығармақ үшінғана бахас қылмайды, жеңбек үшін бахас қылады. Ондай бахас күншілдікті зорайтады…

***

Үлкендік- адам ішінен өзін- өзі бағалы есеп қылмақ.

***

Ұят деген адамның өз бойындағы адамшылығы, иттігіңді ішіңнен өз мойныңа салып, сөгіп қылған қысымның аты.

***

Мастық бойдан ағаттық көп шығарып, ақылдың көзін байлайды.

 

***

Өзі өзгеше боламын демектің түбі- мақтан. Әрбір мақтан біреуден асамын деген күншілдікті бітіреді де, күншілдік күншілдікті қозғайды.

***

Көкіректе сәулесі жоқтың көңілде сенімі жоқ.

***

Ненің қызығын көп іздесең, соның күйігін бір тартасың.

***

Хикмет сөздер өзімшіл наданға айтқанда көңілдің уанғаны да болады, өшкені де болады.

 

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *