Шоқан Уэлиханов (1835-1868). Шоқан — қазақ тарихы мен эдебиетін, фольклоры мен этнографиясын зерттеуші, ағартушы ұлы ғалым. Ол — публицист жазушы. Шоқанның ағартушылық, демократтық көзқарастарындағы философиялық-материалистік дүниетаным сипаттары. Шоқанның фольклор, эдебиет тарихы, поэзия жанрлары туралы зерттеу еңбекткрі. Шоқанның қазақ ақындары өнері, Абылайхан жэне қазақ батырларына арналған тарихи жырлар туралы жазғандары. Шоқанның қырғыз тарихына жэне фольклорына байланысты жазғандары, зерттеулері. Ғылыми очерктері мен күнделіктеріндегі жазушылық- публицистік, суреткерлік шеберлік белгілері. Шоқанның хаттары, ондағы демократиялық, ағартушылық көзқарастары.
Ыбырай Алтынсарин (1841-1889). Өмірі туралы мәлімет. Ыбырай — ағартушы, үстаз- жазушы, ақын, этногроф, аудармашы. Ыбырай шығармаларының философиялық, психологиялық сырлары. Ыбырай — қазақ мектебіне арналған тұңғыш оқу құралдарының авторы. Ыбырайдың қазақ мектебі үшін ислам дінінің қағидаларын түсіндіретін оқу қүралын жазуы. Оның қазақтың халықтық эдет- ғұрыптары туралы жазған этнографиялық еңбектері. Қазақ халқының ауыр түрмысына арналған мақалалары. Өлеңдері. Оқу- білім ағарту, адамгершілік тәрбиесі, озбырлықты, элеуметтік теңсіздікті сынау, заман зары тақырыптарындағы өлеңдері. Ы. Алтынсарин эңгімелері — ұстаздық тэлім-тәрбие қүралы, қазақ жазба прозасы қалыптасуының бастау негізі. Ыбырай — халық эдебиеті мұраларын жинаушы, оларды үхтаздық жүмысына пайдалануы. Шығармашылығы — қазақ балалар жазба эдебиетінің қалыптасуындағы шешуші негіз.