Оқушылардың әдеби-теориялық ұғымдарды танып-білуі және ақын тілінің шеберлігін таныту мақсатында арнайы кесте толтыру үлгісі
Авторы Шығармасы Жанры Түрі Ақын тіліндегі көркем сөз образдары
Сұлтанмахмұт Торайғыров «Шығамын тірі болсам, адам болып» Лирика Өлең Толған айдай.
Жарық күн. Сәуле
қуу т.б.
С.Торайғыровтың 9-сыныпта оқытылатын «Шығамын тірі болсам, адам болып», «Тұрмысқа», «Өмірімнің уәдесі» өлеңдерін дамыта оқыту идеясына негізделген модульдік блок технологиялық әдісі бойынша қарастыру жолы.
Оқу модулінің кестесі:
Модуль құрылысы Сабақ реті Игеруге тиісті білім-білік дағдысы Туындайтын
проблемалық
мәселе, ізденіс
Кіріспе бөлім
(тақырыпты
модельдеу) Бірінші сабақ «Шығамын тірі болсам, адам болып», «Тұрмысқа», «Өмірімнің уәдесі» өлеңдерін оқу. Шығармалардың тақырыбын, мазмұны мен идеясын талдап, тақырып пен мазмұн бірлігінің тұтастығын, идеялық үндестігін дәлелдеу. Лирикалық
қаһарманның
ақынның жеке
тұлғасымен
ұқсастығы.
Өлеңдердегі
кейіпкердің
үніндегі өмірге,
тұрмысқа,
заманға деген
ыза-кектің тууы.
Сөйлесу
бөлімі
(оқушылардың
танымдық
қызметін өзара
сөйлесу
негізінде Екінші сабақ Оқулықпен жұмыс: мәнерлеп оқу, ұжымдық оқыту, топтық жұмыс, жатқа айту, ойын элементтерін пайдалану. Ақын тілінің сөздігін жасау: таныс емес сөздер бойынша. Өлеңдердің ұқсастығына Өлеңдердің мазмұнына сай дайындалған проблемалық сұрақтарды шешу. Қазақ халқының XX
ұйымдастыру) негізделген кесте, сызба дайындау. Білімді жинақтау. ғасыр басындағы өмірі, замана шындығы туралы ой бөлісу, қазіргі өмірмен салыстыру.
Қорытынды
бөлім
(бақылау) Үшінші сабақ Берілген үзіндінің қай шығармадан екенін анықтау. Қалдырылған сөз, сөз тіркестерін, өлең жолдарын дұрыс тауып қою. Тест тапсырмасын орындау. Ақынмен, лирикалық қаһарманмен сырласу хаты, ой толғау, шығарма, зерттеу жұмысын орындау. Эссе, монолог, өлең жазу.
Бұл әдістің тиімділігі оқушылар теориялық білімді аз уақытта меңгереді, өздіктерінен ізденуге талпыныс жасайды, танымдық, шығармашылық жұмыстармен айналысады. Ал нәтижесі
— оқушының оқуға деген қызығушылығы артып, іскерлік, біліктілік дағдысы дамиды;
— өздігінен оқып, түйінді мәселелерді іріктеп алу, шығармашылықпен айналысу, сызба, кесте құрастыру барысында әр оқушының қабілеті, бейімділігі танылады.
— өзіндік пікір айту, шешім қабылдау, қорытынды шығару, тұжырым жасау арқылы оқушының ойлау белсенділігі артып, тапқырлығы, белгілі бір мақсатқа ұмтылу әрекеті қалыптасады.
Сабақтың үлгісін кесте арқылы көрсету.
С. Торайғыров шығармашылығының үлгі -кестесі
—
Журнал Сабақтың Сабақта Сабақтың ішкі
беттері тақырыбы, қолданылған элементтері
мазмұны негізгі әдіс-тәсілдер
1-бет: Ақын өлеңде- Кітаппен жұмыс, Оқушылармен
«Талабы ріндегі оқу- мінерлеп оқу. эмпатиялық диалог
алда білім мәселе- Төменгі жүргізу.
баламыз» сінің көтерілуі сыныптарда Әр оқушының өз
қазақ жаста- өтілген «Шәкірт ойын ашық
рын оқуға, ойы»,»Шығамын айтуына
білімге ша- тірі болсам адам негізделген әңгіме-
қырудағы болып» сұхбат өткізу.
лирикалық өлеңдерімен Өлеңдердегі ортақ
кейіпкердің салыстыру. Екі идея мен мазмұн
жеке басының жақты пікірлесу бірлестігіне талдау.
үлгі-өнегесі. ақынның
Лирикалық хаттарын ол
қаһарманның туралы
азаматтық, естеліктерді
асқақ үні, оның қосымша
бүгінгі таңдағы материал ретінде
тәрбиелік маңызы. пайдалану.
2-бет: Практикалық
«Мынау Түсіндірмелі тапсырмаларға,
ойда- С.Торайғыров әдіс. Практикалық проблемалық
қазақ, өмір сүрген жұмыс: өлеңдерді сұрақтарға
қастарын дәуірдегі мәнерлеп оқу, негізделген
да-азап» әлеуметтік талдау. ғылыми тұрғыдағы
жағдай. Қазақ Проблемалық іздендіру
даласында кең сұрақтар. жұмыстары.
етек алған С.Торайғыров
теңсіздік және татар ақыны
мәселесінің Ғ.Тоқай
ақын өлеңінде арасындағы әдеби
жырлануы. байланыс.
3-бет: Ақынның «Туған Өлеңдері мәнерлеп Пікір қорғау, ой
«Үміт еліме»,»Неге оқу, көркемдік бөлісу. Ақын
қып жасаймын?», ерекшелігіне шығармаларындағы
менен «Тұрмысқа» талдау. идеяның бүгінгі
қарайсың өлеңдеріндегі Оқушылардың күндегі жүзеге асуы.
азаматтық асқақ жұптық, топтық «Ақын арманы — ел
пафос. жұмыстарын мүддесі» тақырыбы
Лирикалық ұйымдастыру. бойынша пікірлесу.
қаһарманның Әңгіме, пікірлесу,
елжандылық, • өзара сұрақтар
ұлтжандылық алмасу, шағын
сезімінің
өлеңдегі
көрінісі. пікірталас өткізу.