Латын графикасына негізделген қазақ әліпбиіне көшу мәселесі қозғалып жатқан қазіргі таңда бұл анықтамалық сөздік (латынша-орысша-қазақша) латын тілін оқып жүрген студенттерге, оны оқытып жүрген оқытушыларға үлкен көмек. Мұндай сөздік бұрын-соңды болмаған. Латын тіліне, тарихына қызығушылық танытушылардың барлығы осы сөздікті басшылыққа алса болады.
Қазақстандағы медициналық жоғары оқу орындарында латын тілін оқытуға баса назар аудару керек. Бұл пәнді оқыту Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына (МЖМБС) енгізу керек. Медиктердің латын тілін білуі басқа шектес пәндердің терминологиясын түсінуге мүмкіндік береді. Латын тілін оқыту арқылы дәрігерлердің лексикалық қорын байытамыз, шет тілінен енген жаңа сөздерді түсінуі мен айтуы жеңілдейді. Студенттер латын тіліндегі арнайы ұғымдармен медицина ғылымына алғаш қадам басқан сәттен кездеседі. Медицинада латын тілі анатомия мен фармакологияның халықаралық терминологиясы ретінде де, рецепт жазғанда да қолданылады. Латын тілін білу әртүрлі мемлекет дәрігерлерінің бір-бірін қиындықсыз түсінуге мүмкіндік береді. Медицина саласында латынша терминологияны қолдану – дүниежүзі медиктерін біріктіретін әрі медицина білімін унификациялайтын фактор.
Медициналық жоғары оқу орындарында латын тілін оқыту мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартынан (МЖМБС) алынып тасталды (таңдау компонентінің құрамында ғана оқытылады). Нәтижесінде, халықаралық медициналық практикада дәстүрлі түрде қолданылатын тіл медицина саласы қызметкерлері үшін міндетті емес болып қалды. Ал бұл жағдай медицина персоналының кәсіби дайындығына да, медицина мамандарымен қамтамасыз ету деңгейіне де теріс ықпал етеді.
Ғылыми медициналық терминология латын тілінің негізінде құрастырылып, интернационалдық лексикаға жататындықтан, дүниежүзі медиктеріне бірдей түсінікті. Осы салада білім деңгейін жоғарылату мәселесі маңызды болғандықтан латын тілін оқыту керек. Бұл дәрі-дәрмектердің атауына да қатысты. Рецептілердің барлығы бұрыннан латын тілінде жазылады. Кез келген елде жазылған рецепті оңай түсіну үшін латын тілін білу керек. Латын тілін оқу арқылы студент үнемі жаңарып отыратын медициналық терминологияны – болашақ дәрігердің кәсіби тілін меңгереді. Латын тілінен шыққан терминдерді және латын грамматикасының элементтерін білетін студентің келесі курстарда пәндерді оқу барысында (ана тілінде немесе шетел тілінде оқыса да) оқу әдебиетімен және арнайы әдебиеттермен жұмыс істеуі жеңілдейді.
Латын тілін меңгермей, медициналық білімді меңгеру қиын. Латын тілін меңгерген маман, өмір бойы кәсіби қызметінде кездесетін латын тілінен шыққан терминдерді түсініп, сауатты қолданатын болады. Медицина мамандарына ежелгі заманнан: «In via est in medicina via sine lingua Latina» – Латын тілінсіз медицина – өте алмайтын жол – деген мақал таныс. Бұл мақал біздің заманымызда да мәнін жойған жоқ. Латын тілін оқытуды Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына міндетті пән ретінде енгізіп, практика жүзінде іске асырған дұрыс .
© egemen.kz