«КІТАП ҚОРЫН ДҰРЫС ОРНАЛАСТЫРУ» ПРАКТИКУМ-КЕҢЕС
Мақсаты: жас кітапханашы мамандарға кітапханалық библиографиялық жіктеуді таныстыру бойынша, кітапханаға келіп түскен кітаптарды орналастыру тәртібін түсіндіру, бағалы құжаттарды сақтау әдістерін үйрету.
Міндеті: кітапхана қорын мүлтіксіз сақтау, кітапхана қорындағы құжаттарды толықтыру мен өңдеу.
Өту барысы:
Заманауи талапқа сай қазіргі кездегі кітапханашы өзі жұмыс істеп отырған кітапханасының, кітап қорының қалай орналасқанын, қандай әдебиеттер үлкен сұраныста екенін жан-жақты білуі тиіс. Кітапханаға келіп түскен кітаптармен танысып ақпарат алып, осы кітаптарды оқырманға жеткізу әр кітапханашы міндеті.
Кітап қорының дұрыс қойылуы оқырман сұранысының жылдам орындалуына көмектеседі. Кітапханада әр кітап альфавиттік белгі мен индекс бойынша арнайы бөлгіштермен бөлініп, өз орындарына орналастырылады.
Алдыңғы сабақта сіздер кітапханалық-библиографиялық жіктеумен таныстыңыздар. Бүгінгі сабағымыз да тікелей осы тақырыппен тығыз байланысты. Біз кітапханалық-библиографиялық жіктеуді білмесек, оқырмандардың талап –тілектерін қанағаттандыра алмаймыз.
Кітапханашы кітаптарды сөреге дұрыс орналастыру үшін , кітапханалық библиографиялық жіктеуді қолданып, негізгі бөлімдерге сүйене отырып қою керек. Кітап дүкенінен келген кітаптар бірыңғай кітап қорын жинақтау бөліміне келіп түседі. Олар келген әр кітапты КБЖ (Кітапханалық библиографиялық жіктеу) көмегімен қай салаға жататынын анықтап, кітаптың жоғарғы бұрышына индекс белгілейді. Сонымен қатар авторлық белгі қойылады. Өңдеуден өткен кітаптарды кітапхана филиалдарына және Орталық кітапханаға бөледі. Қабылдап алынған кітаптарды сөреге әр сала бойынша бөлгіштермен бөліп, кітапханалық библиографиялық жіктеу тәртібімен орналыстырамыз. Мысалы, негізгі бөлімдер тізімі
2 — Жаратылыстану
3 — Техника
4 — Ауыл шаруашылығы
5 — Денсаулық
60 — Жалпы қоғамдық ғылымдар
63 — Тарих
65 — Экономика
66 — Саясаттану
67 — Құқық
68 — Әскери іс
71/79 — Ғылым және мәдениет
81/83 — Тіл және әдебиеттану
84 — Көркем әдебиеттану
85 — Өнертану
86 — Дінтану
87 — Философия
88 — Психология
9/90 — Анықтамалар, Энциклопедиялар
Оқу залында газет, журналдар аттары бойынша альфавиттік ретпен орналастырылады.
Балалар кітапханасында кітап қорын арнайы балалар кітапханасына арналған библиографиялық жіктеу таблицасы бойынша орналыстырады. Мектепке дейінгі және бірінші сынып оқушыларына арналған кітаптарды жоғарғы жағына «Д» әрпін жазып, альфавит бойынша авторлық белгімен қояды. Отбасылық кітапханалардағы балаларға арналған кітаптар бөлек сөрелерде болу керек. Шетел әдебиеттері мен поэзиясы да мемлекеттің аты бойынша альфавиттік ретпен орналыстырылады.
Мысалы Европа (4)
(4А) Австрия
(4Ал) Альбания
(4Ан) Андора
(4Б) Бельгия
(4Б) Болгария
(4ВН) Венгрия
Кітап қоятын стелаждардын ара қашықтықтары 120-140 см, ол қабырғадан 80-85 см аралықта болу керек. Сөрелердегі әдебиеттер көрсеткіштер арқылы бөлінеді.
Кітаптардың дұрыс орналасқанын тексеріп тұру кітапханашы міндеті.