Адам денсаулығын қорғау, ауруларға медициналық көмек көрсету

Адам денсаулығын қорғау, ауруларға медициналық көмек көрсету денсаулықты қорғаудың басты мәселесі болып табылады. Жыл сайын қолданылатын дәрілік өсімдіктер саны өсуде. Олардың ішінде қазіргі уақытта онкологиялық емдеуге, қан тамыры ауруларына, туберкулез, қант диабетіне қолданылатын дәрілік өсімдіктерге көп көңіл аударылуда.

Мәденилендірілген дәрілік өсімдіктерді зерттеу мен қолдану фармацевтикалық және медициналық өндірістің дамуымен байланысты. Қазіргі заманғы жағдайларда Қазақстанның фармацевтика өндірісін ең перспективті бағыт ретінде дамыту қажет болып табылады, ол бай шикізат базасына негізделеді. Бірақ кейбір жабайы дәрілік өсімдіктердің өндірістік қорларының мөлшері аз және олар қорғауды қажет етеді.

Барлық елдерге дәрілік заттарды қолданудың көп жылдық тәжірибесі халықтық медицина негізінде жатыр. Бірақта өсімдіктерді дәрі ретінде қолдану көптеген уақыт эмприкалық болып қала береді. Тек адам ағзасына күшті физиологиялық әрекет көрсететін табиғи қосылыстарды синтездеу және жинау қабілетін анықтағанда оларды қолдану процестерін түпкілікті өзгертуге мүмкіндік береді.

Дүниежүзілік денсаулықты сақтау ұйымының болжауынша жақын онжылдықта фитопрепараттардың бөлігі жалпы көлемде дәрілік заттардың 60%-ын құрайтын болады.

Дәрілік өсімдіктер бүгінгі күні денсаулық сақтауда маңызды орын алады. Оларды жинау, өсіру және өңдеумен көптеген мемлекеттік және кооперативтік мекемелер айналысады. Сонымен қатар, ескі және жаңа дәрілік өсімдіктерді зерттеу жұмыстары үнемі жүргізілуде.

Адамдар дәрілік өсімдіктер туралы өте ерте заманнан бері білген. Мүмкін, жер бетінде адамдар пайда болғанға дейін жануарлар кейбір емдік өсімдіктерді пайдаланған болар. Мысықтар мен иттер ауырған кезде шөптерді жейтіні белгілі, әсіресе астық тұқымдастардың жапырақтарын жейді, бұлардың емдік қасиеттері әлі толық зерттелмеген.

Жануарлардың физиологиялық функциясына әсер ететін жеке өсімдіктерді жейтіні жөнінде аз тексерілген мәліметтер ғана бізге мәлім. Мысалы Raponticum carthamoides (Will.) Iljin мақсыр рапонтикум тамырлары арқылы маралдар мен сібір бұғылары өздерінің күштерін қалпына келтіріп отырған. Бурят аңшыларының айтуы бойынша, жараланған бұғылар қызыл гвоздиканы Diantus жейді екен, бұл өсімдік жергілікті тұрғындарға қан түзуші өсімдік ретінде белгілі. Араб аңызы бойынша кофе ағашының жемісінің емдік қасиетін шопан байқаған, ол ешкілердің ағаштың бұтақтарын жейтінін байқаған. Егерде біз жануарларды бақылайтын болсақ, бізге әлі беймәлім жаңа дәрілік өсімдіктерді анықтар едік. Егер бұл мәліметтерді ғылыми тексеруден кейін дәлелденіп жатса, жануарлардың мінез құлқын түсінуге болар еді.

Ертеде емдік өсімдіктерді қолданғаны жөнінде этнография және археологиялық мәліметтерден көруге болады. Осылай меңгеруді, мысалы орталық және оңтүстік Африканың жеке тайпалары, Амазонка үндістері, этнографтар анықтағаны бойынша, олардың қауымдары қарапайым болғанмен, дәрілік өсімдіктер жөнінде білмейтін қауым болмаған шығар делінген. Әдеттегідей, өсімдіктің емдік қасиеттері жөнінде қауымның барлығына белгілі бола бермеген, керісінше жеке бір отбасына белгілі болған, бұл білім құпия ретінде әкеден балаға беріліп отырған (немесе шешеден қызына). Археологтар ертеде дәрілік өсімдіктерді қолданғаны жөнінде материал берген. Мысалы, қыш құмыралардың кейбір қалдықтарынан археологтар алғаш рет біздің ата-бабаларымыздың емшілікпен айналысқаны жөнінде материалдар тапқан. Ол от жағуға және дәрілік шөптерді қайнатуға арналған ыдыстар еді.

Сондай мәліметтерді ең алғашқы жазбалардан табуға болады. Олардың ішінде ең ежелгі Ассирияда табылған қыш тақтайшаларға жазылған дәрілік өсімдіктер туралы мәліметтер болды. Сондай-ақ, бұл түрлі дәрілік өсімдіктерге сипаттама жазылуымен қатар, қандай ауруларға және қандай түрде қолдану керектігі жазылған. Осыған қарап ассириялықтар дәрілік өсімдіктердің емдік құрамын кеңінен қолданғанын байқауға болады. Сонымен қатар Ассирияның астанасы Ниневида бұл өсімдіктерге арналған бақтың да болғаны белгілі.

Дәрілік өсімдіктерді Мысырда да қолданған. Шөптердің емдік құрамы жөніндегі мәліметтерді, олар өз кезеңінде Вавилондықтар мен, Ассириялықтардың мәліметтері бойынша қолданған және көптеген өсімдіктердің атаулары Вавилон тілінде берілген. Мысырлықтарда дәрілік өсімдіктердің 80-нен аса түрлері белгілі болған. Б.з.д. 4000 жыл бұрын мысырлықтар фармакопея жазған. Бұл тізімнің сипаттамасын Мысырда дәрілік өсімдіктер ретінде қолданған. Мұндай фармакопея туралы мәліметтерді ғалымдар папируста жазылған жазбалардан тапқан.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *