«Монд» газеті
Франция баспасөзінің қалыптасу тарихы. Алғашқы басылымдары. Жер шарындағы журналдардың негізі — “Журналь де саван“/1665ж/ — Франция журналы.
Ұлы Француз революциясының баспасөзді дамытуға қосқан үлесі. Елдегі саяси жағдайдың баспасөзге әсері. Франция баспасөзіндегі католиктік басылымдардың ролі.
Франциядағы ірі газет-баспа топтары.Франциядағы газет тарату және тасымалдау мекемелерінің қызмет ерекшелігі.
Француз апталықтарының түрлері: информациялық саяси апталықтар, иллюстрациялы журналдар, әйелдерге арналған апталықтар, телевизиялық апталықтар. Әйелдер апталықтарының әлемдік ақпарат рыногындағы рөлі. Француз тележурналдарының ерекшеліктері.
“Франс-Пресс“ ақпарат агенттігі. Франция БАҚ-ның халықаралық рыноктағы рөлі.
1998 жылы Кобе қаласында өткен дүниежүзiлiк газет шығарушылар ассоцияциясының 51-шi конгресiнде “Әлемдiк баспасөз тенденциясы” атты баяндама көптеген мәселелердi көтердi. Ең көп өзгерiстер Батыстық одақтағы елдерде байқалады. Тек Жапонияда ғана қалыпты жағдай сақталған. Бiрте-бiрте баспасөз жарнамалық нарықтың бөлiгiн телевизияға берiп келе жатыр. Бiрiншi орында ұлттық күнделiктi баспасөз, (жарнамалық түсiм 25-% құрайды). Журналдарға түскен түсiмдер тек 11% көрсетiп тұр.
1999 жылы Франция баспасөзiндегi ақпараттық нарықтан “Авас” тобының кетуi елеулi бiр оқиға болып тарихта қалады. 1997 жылы “Компани женераль деез о” келедi де, дәстүрлi салаларының барлығына дерлiк өзгерту енгiзе бастайды. Франция елiндегi соңғы жалдардағы күнделiктi баспасөзде тоқырау мезеттерi байқалып жүрдi. Тек 1998 жылы ғана аздап болса да, оңды өзгерiстер бой көрсетедi. Десек те, зертеушiлердiң мәлiметтерiне қарағанда француздықтар жыл өткен сайын оқырман аудиториясын кемiтуде. 15-жастан, 24 жасқа дейiнгi оқырман саны 3,8% төмендедi. Бiрiншi кезекте бұл “Либерасьонға”, “Фигароға” және “Мондтқа” қатысты. Мұндай жағдайдың тууын аздап та болса газет бағасының өскендiгi деп түсiндiрдi француздық зерттеушiлер. Жастар аудиториясы ұлғайып келедi. “Паризьен-Ожурдюй”, “Франс-суар” және “Экип”. Оқырман аудиториясы анағұрлым үлкен деген 10 күнделiктi газеттердi мысалға келтiруге болады.
Батыстағы ең iрi бес ел iшiнде астаналық күнделiктi баспасөздi оқырман аудиториясының қамту деңгейi өте төменгi көрсеткiш бередi. 1000 тұрғынға тек 37,4 данадан келедi.
Газеттер Англия
Гол ландия Германия Франция Испания Италия
Ұлттық 224 131,8 69,3 37,4 59,4 46,1
Аймақ-тық 87,2 169,9 230,4 98,4 46,9 42,9
Ал егер бiз сапалы басылымдарды санайтын болсақ, онда Францияда
Еуропадағы iрi газет-журналдармен бәсекеге түсе алатындар аз емес. “Монд” газетi. Жалпы ақпараттық газеттер iшiнде оқырман аудиториясының көпшiлiгiмен бiрiншi орында тұр. 1999 жылы газетке жазушылардың саны 120 мыңға жеттi. Бұл рекордтық көрсеткiш. Оның себебi, жазушыларға төлеудiң жаңа түрi, (ай сайын) студенттер үшiн жеңiлдетiлген тарифтер енгiзiлдi. 1999 жылы “Мондтың” қаржы нәтежелерiнде жақсы көрсеткiштер пайда болды. 1997 жылмен салыстырғанда сауда айналымы 95% өстi. Жалпы “Монд” басылымның тобы 42,5 лир фр. түсiм алған.
“Монд дипломатик” атты айлық басылымның таралуы 180 мың данаға жеттi. Жарнамадан айтарлықтай 30% түсiм түсіп отырады.
“Стратежи” журналының сараптамашысы Оливе Монсо: “Бұл газеттiң жаңа формуласының жемiстерi – берушiге тiкелей қатысты”, – дедi. “Монд” жарнаманың жаңа бiр түрiне шыға алды. Тек “Люкс” секторы өте жақсы көрсеткiш бердi. Жоғары сәнге және қымбат тауарларға арналған арнайы қосымшалар өздерiнiң жемiстерiн әкелдi.
“Франс-суар” газетi басудың жаңа және түрлi-түстi түрiне көшiп, жарнамадан түсiмдi күшейттi. Бiрақ оқырмандардың саны барған сайын азайып, таралуы 150 мың данаға түстi. Көптеген сарапшылардың ойынша, ол өзiнiң мүмкiндiгi мол мезетiн жоғалтып алды дейдi. Қазiргi уақытта Парижде бұқаралық газет болып “Паризьен” газетi саналады. Редакция ұжымы газеттiң формасын жаңартуды ойластыруда.
Баспасөз интернеттен өз орнын табу үшiн ұмтылуда, iзденiсте. Әлемдiк жүйенi пайдаланып, түсiмдi көбейткiсi келетiндер аз емес. Себебi, интернеттiң аудиториясы күннен-күнге өсуде. 1999 жылы абонентердiң 240%–ге өскенiне қарамастан Франция-Германия және Англиядан қалық. Англияда пайдаланушылардың саны 18%, Германияда 19,4%, Францияда 9,8 %-ке өстi.
Телерадиосы. 2000 жылы Франция телевидиниесiнiң жалпы дамуы тенденциясында аса күрделi өзгерiстер болған жоқ. Соңғы үлгiдегi технология телекоммунациялық жүйелердiң, мультимедиалық жүйелер мен көре алмаушылық, бәсекелестiк, жеке телекомпаниялардың өсуiне әкеп соқты. Олар халықаралық деңгейде шығуды көздеп отыр. Мемлекеттiк телевидение көп уақыттан берi тоқырауда келе жатыр. Ол қаржы жағдайын жақсартып, аудиториясын ұстап қалуға тырысқанмен еш нәтиже шықпады. Спутниктiк және кабельдiк телевидиниенiң ауқымды даму барысында “ТФ-1” деген жеке меншiк канал елдегi ең танымал канал болып қала бердi.
Бүгiнгi таңда көрермендердiң 40%-ы ең сенiмдi ақпарат көзi деп “ТФ-1” есептейдi. Ал оның басты бәсекелесi “Франс-2”-ге тек 20%-i ғана. Арна аудиториясының негiзiн жас әйелдер құрайды. Ендiгi уақытта “ТФ-1” өзiнiң “нысанасы” етiп жанұяларды қоюды мақсат еттi. Көп көңiл 52-минуттық сериалдарға бөлiнедi. “ТФ-1” көбiне спорттық бағдарламаларды сатып алуға тырысады. “ТФ-1” Сиднейде өтетiн Олимпиядалық ойындарды трансляциялауға асығады. Футболдан 2002 жылғы әлем чемпионатынан көрсету үшiн белсендi түрде күрес жүргiзедi. Себебi, жарнамадан түсетiн түсiмнiң үлкен болатындығына кепiлдерi мол. Мемлекеттiң ең iрi телекомпаниялардың бiрi – “Франс Телевизьон” барлық каналдарын есептегенде “Франс-2” және “Франс-3” үлкен бiр тоқырау мезетiнде тұрып қалды. Үкiметтiң компаниядан холдингке ауысу мүмкіндігі тұр. Мемлекет тарапынан компанияны қаржыландыру тоқтатылды. Сондықтан қосымша ақша табу мақсатында бос эфир уақытын (жарнамалар мен хабарландыру үшiн) сату жұмысы болған. 50-минуттық фильмдердiң 12 минуты жарнамалық “тукели”. Қаржының тапшылығы кейбiр хабарлардың сапасыз шығуына себеп болып отыр. “Франс-2” каналы мен финанс жағдайының нашарлығынан емес оның өзiндiк нәтижесi болуы қажет. “ТФ-1”-дi қайталамай, ақшаны қалай табу жолдарын iздестiргенiмiз үшiн бiздi айыптайды. “Франс-телевизьионның” “Франс-2”-нi қайталауы үшiн айыптайды.
1. Beur FM
2. Evasion FM
3. OUI FM
4. Radio compus Paris
5. Radio France
6. Radio France Internationale
7. Radio latina
1. “Beur FM»- Франциядағы магребтiк қоғамдастықтың радиосы. Күнделiктi жаңалықтарды, Франция елiнiң тыныс-тiршiлiгiн, эфирге өзiнiң музыкалық көркемдеумен шығып отырады.
2. «Radio France» — саяси жаңалықтарды, аймақтық, экономикалық, мәдени және халықаралық жаңалықтарды енгiзiп отырады.
3. «Француз радиосының халықаралық қызметi». Бұл дүние жүзiндегi әлемдiк ақпараттық радио деп есептеледi. Франция радиосының барлық ақпараттық газет-журналдары бар. Франция радиосын Интернет картасында бес тiлде ести аламыз. Француз радиосы Париждегi мәдени өмiрдiң көрiнiстерiн ұсынады.
4. «Radio Latina» — қоғамдық радио. Мұнда көбiнесе қоғамдық-саяси, экономикалық жаңалықтарды күнiнде бiр сағат сайын берiп отырады. Кешке ойын-сауық бағдарламалары, сергiтетiн шоулары берiледi. Сондай-ақ, спорттық жаңалықтардан хабардар етеді. Көбiнесе қоғамдық жаңалықтарды беруге уақытты көп бөледi.