АЛПЫС СИЫРЛЫ МОЛДА
Бір молданың алпыс сиыры болыпты. Қасындағы көрші жігіттің бір керемет, тұқымы жақсы бір сиыры болыпты. Молда бұл сиырға өте қызығады да жүреді екен. Молда ойлайды: осы жігіттің сиырын нендей әдіспен түсіріп алсам екен деп, ойлай-ойлай, мынау әдісті табады.
Қолына кітабын алып, айғайлап, жігітке естіріп мынау сөзді айтып, зарланып отырады.
– Егер де бір кім ерсе,
Молдаға бір сиыр берсе,
Алла тағала ол кімсанаға алпыс сиыр нәсіп етер, – деп, бүгін де, ертең де жігітке естіріп соғады да қояды. Жігіт ойлайды: осы молда шын айтатын болар, бұған бұл бір сиырды берейін, Алла маған алпыс сиыр берсе, бір күнде байып кетпеймін бе? – деп ойлап кетіп, әйеліне ақылдасса, әйелі:
– Ойбай, салып берме, – десе де, жігіт әйелінің тілін алмай, сиырға жіп тағып әкеліп, молдаға береді. Молда дұға қылып, бетін сипап:
– Алла тағала саған менің сиырымдай алпыс сиыр береді, –дейді. Молда дегені болған соң әлгі жақсы сиырды бітеу қораға қойып, көркейтемін деп жемдейді. Сиыр бірнеше күн жемде тұрып, өте көркейіп семіреді. Бір күндерде сиыр қателікпен есігі ашық қалғандықтан, қорадан шығып, ойнап-секіріп, молданың алпыс сиырына қосылып, іші пысып қалған сиыр ана сиырмен бір, мына сиырмен бір сүзісіп жүріп, қорадан шығып, басқа сиырлардың бәрі де бұл сиырға ілесіп, барлығы жігіттің үйіне келеді. Жігіт барлық сиырдың барлығын қорасына қамап, сұрай келген молдаға да бермейді. Молда:
– Ендеше қазыға барып, арызымызды тыңдатайық, – дейді. Жігіт бармақ болып, екеуі қазыға барады.
– Арамызда бір кішкене әңгімеміз бар еді, – дейді молда. Сонда қазы айтады:
– Бүгін кеш болды, екеуің де ертең ерте менің өз үйіме келіңіз. Сонан екеуіңді диуанханаға барып, әңгімелеріңді тыңдармын, – дейді. Бұлар «Жақсы, болады» деп, үйлеріне қайтып келіп, жатады. Ертең жігіт «Ерте тұрып, кетіп қалған болар» деп, асығып, қазының үйіне келсе, қазының есігі ашық, үйінде адам жоқ. Кіріп қалғасын, шығып кетуді орынсыз көріп, иесіз үйде нағып жүрген адамсыз деп айтады ғой дейді де, сәкінің астына кіріп жатады.
Іс былай екен: қазы ерте тұрып, кетіп қалыпты. Қазының әйелі қолына құманын алып, дәретке шығып кеткен екен. Әйел үйіне келіп, шылапшын алып, дәрет алуға әзірленгенде молда да келіп жетеді. Молдамен қазының әйелі әңгімелесіп, амандасып отырған соң, молда қазының әйеліне айтады:
– Сіздің көйлегіңіздің астынан көрініп тұрған не нәрсе? – дейді.
Әйел төмен қарап күледі де:
– Білмейсіз бе, жаһаннам шұңқырларының бір кішкентай іні ғой, – дейді. Молда тұрып:
– Олай болса, бізде бір жаһаннамның асыранды түлкісі бар еді. Соны сол інге кіргізуге болар ма екен? – десе, әйел: «Неге болмас?» дейді. Сөйтіп, бұлар сол жерде бұл бұзық амалдарын бітіріп алады. Жігіт сәкі астында жатып, мұның бәрін көзден кешіріп жатады. Молда қажының әйелін кәужімдеп болып, қазының артынан кетеді. Әйел тазарып келуге басқа үйіне кеткен соң жігіт те сәкі астынан адамға көрінбей шығады да, бұ да молданың артынан кетеді. Бұл келсе, молда жаңа ғана диуанхананың ауласына кірген екен. Жігіт те жетеді. Жігіт молдаға:
– Молдеке! Құдайдың берген алпыс сиырын менен неге даулайсың? Құдайдан қорықпайсың ба? Айтысты қой, егер дау қуам десең, мен қазының үйіндегі жаһаннам шұңқырының ініне асыранды түлкіңді жібергеніңді айтармын, – дейді.
Молда:
– Қой, шырағым, қой. Жә, алпыс сиыр да, бір сиыр да өзіңдікі болсын, – деп, сиырлардан баз кешіп, «Біз өзді өзіміз жарастық, – деп айтайын», деп, молда диуанханаға кіріп кеткенде, жігіт те:
– Иә, Құдай, бергеніңе шүкір, – деп, үйіне қарай қайтып кетіпті.