Аудиторлық қортынды жасау үшін ескетулерді жіктеу
|
Ескертулердің себептері |
Елеулі ескетулер |
Маңызды ескетулер |
|
Аудит масштабының шектеулілігі Аудит өткізу бойынша жұмыстардың масштабы шектелген. Дәлелдеулердің жетіспеушілігіне байланыста, мысалы, жоғалған немесе жойылған бухгалтерлік жазулардың жетіспеушілігінен немесе соған парапар ақпартаттардың және директорлардың түсініктемелердің жетіспеушілігіне байла- нысты аудитордың процедуралар орындау мүмкіндігі болмайды |
Қортындыны «қоспағанда» |
Аудитордың қортынды жасауға мүмкіндігі жоқ және қаржылық қортынды есепте дұрыс әрі дәл ақпа- раттардың көрсетілгендігін білмейді
Қортынды есеп беруден «бас тарту» |
|
Келісе алмаушылықтар Аудитор есеп жүргізу мен немесе ақпартаттарды ашып көрсетумен келіспейді.
|
Қортынды «қоспағанда» |
Қаржылық Қортындыны есеп дұрыс әрі дәл ақпараттарды көрсетпейді Теріс қорытынды |
Жалпы қаржылық қортынды есепте көрсетілген ақпараттарға әсерін тигізетін ескерту маңызды болып табылады. Келісе алмаушылық болған жағдайда тек сол қаржылық қортынды есепте дұрыс емес немесе толық емес ақпартаттардың бар екендігін көрсетеді; белгісіздік жағдайында ол аудитордың ескетусіз қорытынды жасай алмауына әкеліп соқтырады.
Маңызды және елеулі ескертулердің арасындағы айырмашылық маңыздылық дәрежесімен анықталады. Бір аудитор үшін елеулі немесе басқасы үшін маңызды болып табылатын ескертулерді анықтау ушін шүбәсіз факторлар жоқ. Маңызды ескертулер тәжірибеде өте сирек кездеседі, теріс аудиторлық қортынды ешуақытта жасалынбайды, ал биржада бағаланатын кезкелген компания үшін қандайда болмасын шартты қортынды ерекше жағдай болып табылады. Шартты қортынды жасау белгілі бір зардап шегуге әкеліп соқтыруы мүмкін, мысалы қор биржасында кәсіпорын өзінің бағасын төмендетіп алуы мүмкін.
Қортынды жасаудың барлық жағдайларында аудитор ескертулердің бпрлық маңызды себептерін дәл бейнелеуге, сонымен бірге кәсіпорын шегетін зардаптарды, егер оларды бағалау мүмкін болса, көрсетуге тиісті.
Ескертулерді бар аудиторлық қортынды жасауды қажет ететін жағдайларды анықтау және бағалау. Ескртулері бар аудиторлық қортындыны ең болмаған жағдайда ғана жасалуға тиісті. Берілген қортындының типі жайында аудиторда күмән туындайтын болса, онда ол мәселені ескертулерсіз шешуге мүмкіндік алу үшін кәсіпорын басшылары мен кеңесуге тиісті. Әдетте кәсіпорын басшылары ескертулерден аулақ болуға тырысады және сондықтан көбінесе өзінің позициясын өзгерте алады немесе аудитор кәсіпорын тарапынан ешқандай шара қоланылмайтын болса ескертулер жасалатындығы туралы клиентке емеурін білдірген жағдайда үлкен көлемде ақпараттар бере алады. Осы айтылғандардың негізінде ескертулері бар қортынды жасау кезінде төмендегі тұжырымның пайдаланатындығын атап көрсетуге болады: келесі алмаушылықтардың болуынан туындағанды «қоспағанда».
«Біздің пікіріміз бойынша жоғарыда көрсетілген фактілерді қоспағанда, қаржылық қортындыны 200 жылғы 31 желтоқсандағы күйі бойынща кәсіпорынның қаржылық жағдайы туралы сенімді және шын ақпараттар көрсетілген».
Аудитор қаржылық қортынды есеп бойынша теріс аудиторлық қортынды жасауға мәжбүр болған кезде, қортынды бөлімде төмендегілер қарастырылуы тиісті:
«Біздің пікіріміз бойынша, жоғарыда бейнеленген фактілердің әсеретуінен қаржылық өортынды есеп 2000 жылғы 31 желтоқсанға кәсіпорынның қаржылық жағдайының сенімді және дәл көрінісін бере алмайды».
Егер аудиторлық тексеру жүргізу процесінде аудитор тексеруді жоқтауға мәжбүр болатын және оның жүргізуден бас тартатын жағдайы туындайтын болса, онда ол бас тартуының себебін көрсетуге тиісті.
«Жоғарыда көрсетілген фактілердің маңыздылығына байланысты біз қаржылық қортынды есеп бойынша қортынды бере алмаймыз».