Баланс түсінігі. Баланс баптарының мазмұны мен түсінігі.
Баланс бухгалтерлер жасайтын орталық есеп берудің бірі болып табылады. Бір жағынан активтерді, екінші жағынан пассивтерді бейнелейтін, белгілі бір уақыт мерзіміндегі банк жағдайын көрсетеді.
Банктің бухгалтерлік балансы – қаржылық есеп берудің басты нысаны. Банктық есеп беру банкті меншікті капиталдар мен міндеттемелер көзіне тең активтер ресурстарын ұстаушы ретінде көрсетеді.
Жылдық бухгалтерлік баланс
(Банк атауы)
|
АКТИВТЕР
|
Символ |
Жыл басында |
Жыл соңында |
|
1. Қолма-қол валюта, оның ішінде : 1.1. Ұлттық валюта- теңге 1.2. Шетел валютасы 2. Қазақстан Республикасы Ұлттық банкіндегі салымдар 3.Басқа банктегі салымдар 4. Бағалы қағаздар 5. Тазартылған асыл металдар 6. Несиелер мен лизингтер 7. Басқа заңды тұлғалар капиталына инвестиция 8. Өтелмеген акцепт бойынша клиенттердің міндеттемесі 9. Негізгі құралдар (амортизацияны есептемегенде) 10. Материалдық емес активтер (амортизацияны есептемегенде) 11. Басқа да активтер 12. Минус: жіктелген активтер мен дебиторлық қарыз бойынша залалдарды жабу үшін басқа да мәжбүрлі шығындар |
010 011 012
020 030 040 050 060 070
080
090
100 120
130 |
|
|
|
Барлық актив (1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11-12) |
|
|
|
|
МІНДЕТТЕМЕЛЕР |
|
|
|
|
1. Салымдар, оның ішінде: 1.1. Талап етілгенге дейінгі салымдар
1.2. Жинақ салымдар 1.3. Мерзімді салымдар 2. Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің алдындағы қарыз 3. Басқа банктер мен ұйымдар алдындағы қарыз 4. Банктің бағалы қағаздары 5. Халықаралық қаржы ұйымдары алдындағы қарыз 6. Өтелмеген акцептер бойынша банк міндеттемелері 7. Басқа да қарызға алулар 8. Басқа да міндеттемелер |
200 201 202 203
210 220 230
240
250 260 270
|
|
|
|
Барлық міндеттемелер (1+2+3+4+5+6+7+8) |
|
|
|
|
КАПИТАЛ |
|
|
|
|
9. Жарғылық акционерлік капитал (сатып алған меншікті акцияны шегергенде) 10. Қосымша капитал 11. Банктің резервтік капиталы 12. Негізгі құралдарды қайта бағалау бойынша резервтер 13. Қайта бағалау бойынша резервтер 14. банк өкімінде қалған өткен жылдық бөлінбеген таза табыс 15. Бөлінбеген таза табыс (жабылмаған зиян) 16. Азшылық үлесі |
|
|
|
|
Барлық капитал (9+10+11+12+13+14+15+16) |
|
|
|
|
Барлық пассив |
|
|
|
Сөйтіп, бухгалтерлік баланс банктің қаржылық жағдайын көрсетеді. Ол банктің қаржылық жағдайын айқындайды және оған барлық капиталды қарсы қояды. Оны келесі теңдеу арқылы көруге болады:
Экономикалық ресурстар = пайда болу көздері
Экономикалық ресурстар бұл – активтер, ал пайда болу көздері меншікті және қарызға алынған болып бөлінеді және баланста жеке капитал мен міндеттеме ретінде бейнеленеді, сондықтан келесі теңдеу шығады: