Банк кассасымен нақты қолда бар ақшаны беру.
Банк кассасынан қолда бар ақшаны беру ақшалай чектер бойынша жүргізіледі. Чекті оперативтік басқару менеджері қабылдайды. Онда келесілер болады:
-клиент шотындағы ақша;
-банктегі ақшаны беруге рұқсат ететін қызмет тұлғаларының қолдары;
-мөрі;
-сомасының санмен және жазбаша көрсетілуі;
-паспорты мәліметтері.
Шығыс операцияларын жүргізу үшін касса меңгерушісі (қолхатпен) кітапта “Касса кассирінің қабылданған және берілген есебі кітабы” кассирге шығыс кассадан ақшалай қаржыны беруге бұйрық береді.
Шығыс кассаның кассирі оперативті күннің соңында қабылданған есепті сомаларды шығыс құжаттар сомасымен және ақша қалдығымен салыстырады және есепті анықтама жасайды.
Касса жинағынан кейін меңгерушісі кассалық құжаттарды кассаның бір жұмысшысына тігу үшін береді. Кассалық құжаттар күнделікті жүргізіліп, жеке пакаларда сақталуы керек.
Берілген банкноттар мен тиындар есебі үшін кассир журналдар, ведомосттар жүргізуі керек, онда банкноттар мен тиындар категориялары, сомалары мәні көрсетіледі.
Кассадан қолма-қол ақшаны беру және жұмсау үшін келесі бухгалтерлік жазбалар жасалады:
— клиент заңды тұлғаларға ақша қаражаттарын беру::
Дебет шот 2203 «Клиенттердің ағымдағы есеп шоттары».
Кредит шот 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»
— банк қызметкерлеріне еңбек ақы төлеу кезінде:
Дебет шот 2854 «Банк қызметкерлерімен есеп айырысу»
Кредит шот 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»
— несиені қолма-қол ақша түрінде касса арқылы бергенде:
Дебет шот – 1411,1417 «Клиенттерге қысқа және ұзақ мерзімге берілген қарыздар»
Кредит шот 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»
- Инкассацияланған нақты қолда бар ақшалар.
Инкассалау – бұл кәсіпорын, ұйымдар мен мекемелердің кассасына қолма- қол ақша мен құндылықтарды жинау және несиелік мекемелер кассасына жеткізу. Барлық банктерде инкассаторлық аппарат, сонымен қатар құндылықтарды тасымалдау үшін арнайы көлік құралдары болады.
Ақшалай түсім кәсіпорындар, ұйымдар мен мекемелердің келісім- шарты бойынша инкассаланады. Инкассалау шарты жасалған әрбір ұйымға түсім көлеміне байланысты реттік номері бар сөмкелер беріледі. Келісілген уақытта банк инкассаторлары ұйымдарды аралап шығады.
Оперативті күн аяқталғаннан кейін шаруашылық субъектілерден ақшалай қаржыларды қабылдауды кешкі кассалар жүзеге асырады.
Кассадан оперциялық басқарумен алуда сумкаларға накладнойларды қайта есептеуде шаруашылық субъектілердің шотына ақшалай қаржыларды алдын ала қабылдауда опись жасалады.
Оны келесідей жазбамен бейнелейді:
Дебет шот 1870 (729) “Басқа транзиттік шоттар”
Кредит шот 2203«Клиенттердің ағымдағы есеп шоттары».
Кассадан операциялық басқаруға қолда бар ақшаларды санағаннан кейін кассалық кіріс журналға есептеу нәтижелерін жазу үшін сумкаларға накладнойлар беріледі және келесідей жазба жаслады:
Дебет шот 1001 (031) Кассадағы ақша
Кредит шот 2870 (729) “Басқа транзиттік шоттар”.
Ұлттық Банк және екінші деңгейдегі банктер арасындағы келісім шартта банктегі корреспонденттік шотынан инкассацияланған ақшалай қаржылардың жетіспейтін сомаларын қажетсіздендіру туралы шарттар көрсетілуі керек.
Жетіспеушілік сомалары келесідей жазбамен орындалады:
Дебет шот «Клиенттердің ағымдағы есеп шоттары».
Кредит шот 2870 “Басқа транзиттік шоттар”.
Инкассацияланған нақты қолда бар ақшалай қаржыларды есептеуде артықшылық анықталса, келесідей жазба жасалады:
Дебет шот 1871 “Басқа транзиттік шоттар”
Кредит шот «Клиенттердің ағымдағы есеп шоттары»..
Касса кассирі ұлтттық валютадағы саналған және сақталған банкноттар, тиындардың есебі үшін ведомоста күнделікті тіркеу жүргізіледі.
Инкассацияланған ақшалай қаржылардың орнын толтырылған шығындар сомаларына келесідей жазба жасалады:
Дебет шот «Клиенттердің ағымдағы есеп шоттары»
Кредит шот 4608 “Банктің басқа комиссиондық табыстары”.