. Негізгі құралдар және материалдық емес активтер есебі.
Шаруашылық операцияларды енгізу
- Операцияларды құжат бойынша енгізу.
Бұл программа есептің әртүрлі бөлімдері бойынша автоматизациялауды енгізеді. Бұл үшін құжат қолданылады («Құжаттар» менюі).
Құжаттардың бір бөлігі тек алғашқы құжаттарды енгізу, сақтау және теруге арналған. («Төлем қағаздары», «Шот», «Сенім хат», «Төлем құжаттары»).
Ал құжаттың басқа бөлігі өткізгішті автоматты құруға басқарады.
Оларға келесі құжаттар жатады:
«ОС-тің келіп түсуі», «ОС-ті пайдалануға енгізу», «Кіріс және шығыс кассалық ордер», «Шығару қағазы», «Материалдардың келіп түсуі», «Өндіріске материалдарды жіберу», «Еңбекақыны есептеу», «Еңбекақыны төлеу», «Өнімді тиеу» және т.б.
Әрбір құжат арнайы реквизитті – күні мен нөмірін қамтамасыз етеді және де нөмір – автоматты түрде жазылады, оны дұрыстауға да болады. Күні де сәйкесінше жұмыс күнімен қойылып, түзетілуге жатады.
Ескерту! Егер құжат алдында жазылған болса, оны дұрыстауға болмайды. Ол үшін жаңа құжатты енгізіп, (мысалға, ескісін көшіру арқылы), сосын ескісін өшіріп тастайсыз.
Қосымша өндірістік ақпаратты, жазу үшін құжатты «Түсініктеме» реквизиті пайдаланылады.
Кейбір құжаттар бухгалтерлік есептегі объектілердің тізімін қамтитын көп жолды кесте бөлігін енгізеді. Мысалы, «Материалдардың келіп түсуі» құжаты келіп түскен материалдар тізімінен, санынан, бағасынан, сомасынан және ҚҚС-тан тұрады.
«Жалақы есептеу» құжаты қызметкерлер тізімін және еңбекақы мөлшерін құрайды.
Көптеген құжат өлшемдері сәйкес анықтамалардан таңдалынады. Толтырылған жолдарды өңдеуге болады.
- Құжаттар журналы.
Кіргізілген құжаттар – құжаттар журналында сақталады. («Журналы» менюі).
Мысалы: Көшірмелер «Банк» бөлімінде сақталынады, төлеу тапсырмалары «төлем құжаттары» бөлімінде. Құжаттар реестрін құруға болады («Реестр» батырмасы), басылымға шығарылады. Барлық құжаттар журналының формалары «Әрекет ету» батырмасын қосады. «Негізінде енгізу» пункті «Әрекет» батырмасы 1 құжат түрінен 2-ші түріне ақпаратты көшіреді. Құжат – негіздеуге курсорды қойып, «Негізге енгізу» пунктін таңдау керек. Шыққан құжаттар тізімінен керек құжатты таңдау керек , «ОК» батырмасын басыңыз.
- Есеп айрысу және кассаның операциялар бойынша есеп операциясы төлем тапсырмаларын қалыптастыру үшін «Платежное поручение» құжаты қолданылады. «Документы» тізімінде мерзімі, алушы, есеп айрысу шоты, төлем не үшін керек екені және оның кезегі, жалпы сома, ҚҚС қойылымы көрсетіледі. ҚҚС сомасы автоматты түрде есептеледі. Есеп айрысу шоты бойынша операцияны есептеу үшін «Выписка» қолданылады.
Онда мерзімі, ақша құралдарының қозғалысы типтері (ұсынылғанның ішінен таңдалынады, мысалы: сатып алушыдан түсім, жабдықтаушыға төлем, банкте қолма-қол алу) төлем белгілеу, корреспонденттік шот, субконто түрі (анықтамадан таңдалынады), сомасы.
Тізімнен (бар болса) төлем тапсырмасы таңдалынады және келу құжаты (бар болса) осыдан кейін «Жазу» батырмасын басу қажет, одан кейін «ОК», өткізгіштер қалыптасады. Көшірмелерді тез толтыру тәсілі бар. Ол үшін тізім шаблонынан «Төлеу құжаты бойынша таңдау» батырмасын басу керек.
Осыдан төлем құжатын таңдау үшін диалог ашылады.
Диалог кестесінің үстінде төлем құжатының журналы орналасқан.
Төлем жүргізілген бойынша құжаттарды √ белгіленген белгілейді. Құжатты таңдау үшін оның үстінен тышқанмен 2 рет басу керек немесе «Толтыру» басу қажет.
Кестенің астыңғы бөлімінде таңдалған құжаттар көрінеді. Одан кейін «ОК» басу керек. Осыдан диалог жабылады, көшірме жолдары толтырылады. Үстіңгі жолды толтыру қалдық (ақша қозғалысының қозғалысы) кассалық операцияларды есептеу үшін «Кіріс кәсіпорын» және «Шығыс кәсіпорын» құжаттары арналған. Ордерлерде мерзімі, корреспонденттік шот, ақша құралдарының қозғалысы (тізімнен таңдалады, мысалы: банктен қолма-қол алу) кімнен алынды және кімге берілді (анықтамадан таңдалады) негізгі сомасы, салықпен немесе ҚҚС-сыз. Осыларды жазғаннан кейін өткізгіштер қалыптасады (√ белгісі тұру керек) кассирдің есеп беруін құру үшін тізімде «Отчеты» есеп беру «Кассалық кітап» арналған. Кассалық кітап қалыптасқаннан аралық көрсетіледі (күні, айы, квартал). Сондай-ақ кассалық кітап батырмасы бойынша кассалық журналдардан кассалық кітапты қалыптастыруға болады.
- НҚ және МЕА –пен операция есептеу
НҚ және МЕА түскенін есептеу үшін «Аналмайтын активтер» бөлімінде «НҚ түсуі және МЕА түсуі» құжаттары қолданылады. Құжат шаблонында мерзімді, жабдықтаушыны, шот-фактураның мерзімі мен нөмірі, келісім-шарт, ҚҚС есептеу реті (18% ҚҚС үстінен немесе 18% сомадағы ҚҚС немесе табыс салығынсыз) көрсету керек. Құжаттың кесте бөлімінде «Анықтамадан» НҚ немесе МЕА құнын НҚ немесе МЕА құнын тандау керек. ҚҚС және жалпы сомасы автоматты түрде есептеледі. «Жазу» батырмасын басу керек , «OK», «Өткізу» деген сұрақ шығады «Иә» дегенді басу керек. «Операция журналында» осы құжаттарынан өткізгіштердің жазылымын көруге болады. Келесі сатып алу кітабында («құжаттар», «шот фактура», «сатып алу кітабына жазу») жазып қою керек.
Кіріс құжаттары бағдарламасы негізінде шот фактураны арттыруды ұсынады. «НҚ тусуі ( немесе МЕА ) құжатын» тандау керек. Құндылардың және төлеу мерзімін ( олар төленген болса ) кіріс мерзімін көрсету керек. Құжатты жазғанда «өткізу» сұрағы пайда болады.
Келесі сатып алу кітабына («құжаттар», «шот фактуралар», «сатып алу кітабына жазу) жазып қою қажет.
Жазу кезінде өткізгіштер істелінеді эксплуатацияға НҚ мен МЕА енгізу операциясын есептеу үшін біратты құжаттар қолданылады, толтыру реті ұқсас. Эксплуатацияға енгізілген актіні басуға болады. Сондай-ақ НҚ мен МЕА әрекет ету мерзімі аяқталғанын шығарып тастау құжаты бар.
- Материалдармен операция есебі
Материалдардың келгенін есептеу үшін тізімде «Құжаттар», «Материалдар есебі» бөлімі тандалады, одан кейін «Материалдар түсуі» бөлімі. Кіріс ордері қалыптасады. Мерзімі, жабдықтаушы, шот фактура мерзімі мен нөмірі, келісім- шарт, қойма түрі, ҚҚС есептеу реті көрсетіледі. Кесте бөлімінде «Анықтамадан» материал түрі, саны таендалады. Бағасы, ҚҚС және сомасы автоматты түрде қойылады.
Одан құжатты жазып өткізу керек. Өндіріске материалдарды жеткізу бойынша операцияларды есептеу үшін біртекті құжат қолданылады, осыдан сұрау төлеу қағазы қалыптасады. Онда мерзім номенклатура түрі (өндіріске жіберген материалдар мысалы, стол) көрсетіледі.
Жұмсау түрі (материалдарды жұмсау) бөлімдері. Кесте бөлімінде «Анықтамадан» материалдар тандалады, сұраныс саны көрсетіледі, ал өткізілген саны автоматты түрде қойылады. Құжатты жазып өткізу қажет.
- Амортизацияны есептеу.
Амортизацияны есептеу үшін «Регламенттер» «Амортизацияны есептеу» құжаты қолданылады.
Есептеу аралығы (соңғы ай күні) қою керек. Программа амортизация соммасын есептейді және өткізгіштерді қалыптастырады.
- Жалақыны беру және есептеу үшін «Құжаттар» тізімінде «Жалақы» бөлімі тандалады, «Жалақыны есептеу» бөлімшесі есептесу ведомосы осында болады.
АУП жалақысын бөлек ведомосте есептеу ұсынылады. Жалақы бойынша жұмсау қатынасын есептеу көрсетіледі. «Қызметкерлер» белгісінде кесте көрінеді, онда біртекті «анықтамадан» қызметкерлер тандалады, жалақы мөлшері автоматты түрде қойылады, бірақ оны өзгертуге болады. Құжатты жазғанда өткізгіштер қалыптасады.
Назар аударыныздар! Программа құжат өтті ме, өткен жоқ па, қателер туралы хабар береді. Жұмысшылар жалақысы бөлек бөлімде есептеледі, 20-23 шотта көрсетіледі, және номенклатура түрі.
Жалақыны төлеу үшін біртекті құжаттар қолданылады. Төлем ведомості қалыптасады, қызметкерлер тандалады, төленген сомма автоматты түрде қойылады. Құжаттарды жазып өткізгіштер қалыптастыру.
Берілген жалақы соммасына шығыс кассалық ордер толтыру қажет.
Назар аударыңыз! Айды жапқанда ЕСН есептеу өндіріледі.
8.Айналым бойынша операция есебі.
Дайын өнімді қоймаға шығару және жіберу бойынша операция есебі үшін «материал есебі» бөлімінде «Қоймаға ДӨ жіберу» құжаты қолданылады. Төлем қағазы қалыптасады, онда өнім түрі (анықтамадан) саны көрсетіледі, сомасы автоматты түрде қойылады. Құжатты жазғанда өткізгіштер қалыптасады.
Сатып алушыға шот жазып береді одан кейін өнімді төлеу бойынша төлеу қағазы толтырылады. («Құжаттар айналым тауар есебі», «Тауар төлеу» құжаты) құжатты жазғанда өткізгіштер толтырылады. Одан кейін шот-фактура жазылады және өткізіледі.
Назар аударыңыз! Құрау алдында бұл құжаттарда қойма типін көрсету керек. «Сервис» тізімінде «Жалпы параметрлер» бөлімінде.
- Басқа ұйымдардың қызметін есептеу, контрагенттердің қызметін есептеу үшін, мысалы сумен қамтамасыз ету, тоқпен қамтамасыз ету, мүліктерді жалға беруді ұсыну, «Құжаттар» тізімінде, «Жалпы белгіленген құжаттар» бөлімі, «Басқа ұйымдардың қызметі» құжаты қолданылады.
Басқа ұйымдардың қызмет көрсеткені туралы Акт жасалынады. «Контрагенттер» анықтамасынан орыдаушы таңдалынады. Одан кейін корреспонденттік шот, субконто, қызмет түрлері, ҚҚС-сыз сома көрсетіледі. ҚҚС және жалпы сома автоматты түрде есептеледі. «OK» басқанда өткізгіштер қалыптасады.
- Айды жабу.
Айды жабу үшін «Регламенттік құжаттар», «Айды жабу» құжаттары қолданылады. Өнімді айналдырудан қаржылық нәтиже анықталады, кіріске салық есептеледі.
- Есеп беру. Есеп беруді қалыптастыру үшін «Есеп беру» тізімі немесе белгілер «Операция журналында» қолданылады. Бағдарлама кері-қалдықты ведомості шахматканы, есептеу нәтижесі және субконто, шот кәртішкесі және субконто, субконто бойынша шот анализі, кассалық кітап, сату бойынша кітап, сатып алу кітабы, Бас кітап. Аралық тапсыру қажет. Бухгалтерлік және салықтық есеп құрастыру үшін «Арнайы есеп беру» қолданылады. Аралықты беру қажет, мысалы қаңтар — желтоқсан 2007ж., содан кейін «Заполнить» батырмасын басыңыз.