1.     Сыни тұрғысынан ойлау арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту

2.     Сын тұрғысынан ойлау технологиясы  арқылы оқушылардың ақпараттық құзыреттілігін дамыту

3.     Сыни тұрғыдан ойлауда сұрақ қоюдың маңыздылығы

Мұғалімнің  міндеті  – баланың өзіне деген сенімін арттыру,  өзін тұлға ретінде сезінетіндей мүмкіндік ашу, өзін тұлға ретінде сезінген бала әрқашан өмірде өз жолын таба алады.

Білім берудің  сапасын жақсарту мақсатында сыни тұрғысынан ойлау технологиясын  өз сабақтарымда  қолданып жүрмін. Сыни тұрғысынан ойлау технологиясының  мені  қызықтырғаны баланың өзі ізденіп дәлелдеуі. Ол бұрын тек тыңдаушы болса, енді ізденуші, ойланушы,  өз ойын дәлелдеуші, ал мұғалім осы әрекетке бағыттаушы, ұйымдастырушы.

Сыни тұрғысынан ойлау бағдарламасы оқушының  еркін сөйлеуіне, пікір таластыруына, достарының  ойын тыңдауға, проблеманы шешу жолдарын іздей отырып,  қиындықты шешуге бағытталған бағдарлама.

Сыни тұрғысынан ойлау дегеніміз- сабақта оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып, өз ойыңды еркін және зерттей талпындырып, тұжырым жасау.

Сыни тұрғысынан ойлау дегеніміз  — ой қозғай отырып, оқушының өз ойымен өзгелердің ойына сыни қарап, естіген, білгенін талдап, салыстырып, реттеп, сұрыптап, жүйелеп, білмегенін өзі зерттеп, дәлелдеп, тұжырым жасауға бағыттау  өз бетімен және бірлесіп шығармашылық  жұмыс жасау.

Оқушыларды шығармашылық жұмысқа баулып, олардың  белсенділіктерін,  қызығушылықтарын apттыpa түсу үшін шығармашылық қабілеттерін дамытуда әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолдануға болады.

Шығармашылық  жұмыстар оқушыларды ойлауға жетелеп,  қызығушылығын оятып, шығармашылық қабілетін арттыруға, белсенділікке ынталандырады.

Сыни тұрғысынан ойлауды дамытудың  мақсаты барлық  жастағы оқушыларға кез келген мазмұны сыни тұрғыдан  қарап, екі  ұйғарым бір пікірдің  біреуін таңдауға саналы шешім  қабылдауға үйрету.

Бұл бағдарлама жаңа буын оқулықтарының  талаптарын жүзеге асыруда оқушылардың  білім деңгейін көтеруде, балаларды шығармашылыққа баулуда, ойларын еркін айтуда тез арада дұрыс шешімдер табуға атсалысатын бірден-бір тиімді бағдарлама деп есептеймін.

Сыни тұрғысынан ойлау- сынау емес, шындалған ойлау. Оқушылардың да бұл жұмысты дұрысұйымдастырған жағдайда  өз даму деңгейіне сәйкес ойы шыңдалып, белгілі бір жетістіктерге жетері сөзсіз. Білімнің  болашақта пайдаға асуы,  қажетке жарауын  қалыптастырады. Көп ақпаратты талдай, жинақтай отырып, ішінен  қажеттісін алуға  үйретеді. Сыни тұрғысынан ойлау бағдарламасы қызығушылығын ояту, мағынаны тану, ой толғаныс кезеңдерінен түзіледі.

 «Оқу мен жазу арқылы сыни тұрғысынан ойлауды дамыту» технологиясымен жұмыс жасау кезінде бұл сабақтар баланың  танымдық  белсенділігін арттыруға,  өз бетінше білім aлyғa, шығармашылығын  қалыптастыруға ықпал ететіндігін атап  өтсем, оқушылар  — оқудың   қызықты, ұжымды бірлесіп жұмыс жасауға  үйрететіндігін, білімнің  тереңдігі  әрі тиянақтылығы артатындығын баяндайды. Бұл жобамен жұмысқа дейінгі және кейінгі кезеңін   салыстыру оқушылардың оқуға деген ынта-ықыласының  артқандығының,  адами жақсы  қасиеттердің қалыптасқандығын, мұғалімнің шыдамдылық,  төзімділік сияқты сапаларымен  қатар оқушылардың  басқаны  қабылдау, түсіну, сыйлауды үйренгендігімен сипатталады.

Сыни тұрғысынан ойлау арқылы оқушылардың  шығармашылық қабілетін дамыту барысында келесі міндеттерді анықтадым.

Мазмұнға байланысты міндеттер:

1.Әңгімені оқып танысады.

2.Мазмұнын ашады.

3.Кейіпкерлерді салыстыра отырып айырмашылықтары мен ұқсастықтарын сипаттай алады.

Сыни тұрғысынан ойлауды дамытуға байланысты:

Оқушының  оқу мен жазу  арқылы сыни тұрғысынан ойлауын дамыту,  қиялын шарықтату және сезімін ояту.

Топтық жұмыс үрдісіне байланысты міндеті:

1. Оқушылар бір-бірімен пікірлесе отырып, ортақ қорытынды шығарады.

2. Тақырыптық түсініксіз жерлерін айқындайды.

З. Топтастарының сұрақтарына жауап береді.

4. Қорытынды шығарады, өз пікірін дәлелдейді.

Тәрбиелік мәні:  Өзара  құрмет сезімін тудыру. Басқаның  пікірін сыйлауға, сөзін бөлмеуге тәрбиелеу.

Сыни тұрғыдан оқу мен жазудың  көмегі зор. Бұл жұмыстарды бірнеше тақырыптар көлемінде өткіздім. Оқушы жеке жұмыс істеуге жаттығады. Өз ойын көпшілікке жеткізуге ықпал етеді.

Сабақтың соңында мәтіннің тақырыбына байланысты өз ойларын білдіріп, көкейлеріне не түйді соны қағаз бетіне түсіреді.

Сыни тұрғыдан оқу мен жазу бағдарламасының нәтижесі төмендегідей болды. СТО құрылымы бойынша  ұйымдастырылған сабақтар баланың  ізденімпаздық,  зерттеушілік, дәлелдеушілік, шығармашылық қабілеттерін дамытатынына көз жеткіздім.

Сабақта сыни тұрғысынан оқыту технологиясының  стратегияларын пайдалана отырып, балалардың  ұсыныс-пікірлерін еркін айтқызып, ойларын  ұштауға және  өздеріне деген сенімін арттыруға мүмкіндік туғызып отырдым. Әрбір  әдіс оқушылардың ойлауына және қиялына негізделіп келеді. Баланың тереңде жатқан ойын дамытып, оларды сөйлеуге, дәлелдеуге үйретеді.

 Сыни тұрғыдан ойлау дегеніміз не?

«Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» бағдарламасы бойынша ол:

— шыңдалған ойлау, кез келген даму деңгейіне байланысты мәселелерге сын көзбен қарау;

— күрделі мәселелерді шешуге, аса маңызды, жауапты шешім қабылдауға құштарлық;

—  үйрету мен  үйрену бірлігінің, үйренудің қызығушылығынан тұратын,  үйренушінің  сеніміне негізделген құрылым.

“Сыни тұрғыдан ойлауды дамыту” технологиясы үш кезең бойынша қолданылады:

1.  Қызығушылықты ояту;

2. Мағынаны тану;

3.  Ой – толғаныс.

Сын тұрғысынан ойлау арқылы оқу мен жазу технологиясының үш кезеңі

1.  Қызығушылықты ояту кезеңі

 

Бұл кезеңде алынған ақпараттар тыңдалады, жазылады, талқыланады, жұмыс жеке, жұппен, немесе топпен жүргізіледі.

2.  Ой толғаныс кезеңі

3.  Қорытынды кезеңі

Осы кезендердін ұтымды өткізілуі мынадай нэтижелерге кол жеткізеді:

—      оқушылар басқалармен қарым-қатынас жасай біледі;

—      басқаларды тыңдай білуге, кез келген жауапқа сыйластықпен және түсіністікпен  қарауға үйретеді;

—      өз ойын топ алдында ашық айта алуға, қорғай білуге баулиды;

—      керек кезде өз көзқарасын дұрыс өзгерте білуге үйретеді, оның дамуын қамтамасыз етеді;

—      ең  бастысы  – оқу мотивациясы  өзгереді,  өз бетінше ізденуге  ұмтылдырады, сабаққа қызығушылығы артып, балалардың белсенділігі өте жоғары болады.