The Present Perfect Tense қимылдың, іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәттен бұрын болып, осы шақпен байланысты екенін көрсетеді. Бұл байланыс өткен іс-әрекеттің осы шақта қандай да бір нәтижесі болады. Аяқталған осы шақ қолданылған сөйлемдерде істің аяқталғаны баяндалып, бірақ уақыт көрсетілмеуі мүмкін.

Present Perfect-те, Past Indefinite-те өткен іс-әрекетті білдіріп, қазақ тіліне бірдей аударылады. Мысалы: I’ve read many books by Dickens. – Мен Диккенстің көп кітаптарын оқып шықтым.

Last year I read many books by Dickens. – Өткен жылы мен Диккенстің көп кітаптарын оқыдым.

Present Perfect пен Past Indefinite арасындағы айырмашылық мынада: Past Indefinite қимылдың, іс-әрекеттің белгілі бір уақытта өткен шақта болып өткен және осы шақпен еш байланысы жоқ екенін білдіреді. Ал Present Perfect осы шақта нәтижесі бар және өткен шақта белгілі бір уақытқа тәуелді емес өткен шақта болған іс-әрекетті білдіреді.

The Present Perfect осы шақта тұрған to have көмекші етістігі және Participle II–де тұрған негізгі етістік арқылы жасалады.

 

Формасы
Хабарлы	Сұраулы	Болымсыз
I have worked You have worked He has worked She has worked It has worked We have worked You have worked They have worked	Have I worked? Have you worked? Has he worked? Has she worked? Has it worked? Have we worked? Have you worked? Have they worked?	I have not worked You have not worked He has not worked She has not worked It has not worked We have not worked You have not worked They have not worked

 

The Present Perfect қолданылады:

1. Сөйлеп тұрған сәттен бұрын болған және онымен нәтижесі арқылы байланысқан іс-әрекетті білдіру үшін: Look, I’ve brought you some flowers. – Қара, мен саған гүл әкелдім.
2. Іс-әрекеттің орындалу мерзімі белгісіз, сөйлеушінің назары іс-әрекеттің осы шақта орындалғанына және нәтижесіне сүйенген: A terrorist has killed the bank manager. — Террорист банк басқарушысын өлтірді.
3. Мезгіл пысықтауыштары жоқ сөйлемдерде: Has the bell gone? – Қоңырау соғылды ма?
4. Белгісіз уақыт үстеулері бар сөйлемдерде: ever, never, already, often(not) yet, always. He has just come.- Ол жаңа ғана келді.
5. The Present Perfect мынадай пысықтауыштары бар сөйлемдермен: today, this week, this morning, this month, this year, just: He has often met Alice this week.
6. The Present Perfect мынадай үстеулері бар сөйлемдермен: lately, for a long time, how long, so far, up to now, up to the present, fo three hours (days, months, years) и др.

The Present Perfect сонымен қатар since және for предлогтарымен қолданылады және қандай да бір уақыт аралығында болған іс-әрекетті көрсету үшін қолданылады (since – the beginning og the period, for – period).

How long have you been here?–I have been here for two weeks.–екі апта бойы.

                                                                                since Monday. – дүйсенбіден бері.

Бекіту жаттығулары

 

Жаттығу №1

Сөйлемдерді оқып, не істеп болғаныңызды айтыңыз.

Example: Open your book, please. — I have already opened it.

1. Write down these new English words into your notebooks. ___________________
2. Recite the poem «Autumn» by Pushkin, please. ____________________________
3. Read «The Adventures of Tom Sawyer» by M. It’s very interesting. _____
4. It’s an interesting educational program on TV today. I think you’d better watch it. _
5. Help your sister about the house.____________
6. Write a letter to your granny._______________

 

Жаттығу №2

Басқалары қазір істеп жатқан іс-әрекетті сіз әлдеқашан немесе жаңа ғана істеп болғандығыңызды айтып, сөйлемдерді аяқтаңыз. Present Perfect-ті қолданыңыз.

1. He is reading a magazine but I ______ .
2. They are watching the second film of a new American serial on TV now but I ____ .
3. She is doing her homework but he _____ .
4. We are learning new English words now but they ____ .
5. They are reciting poems now but we ______ .
6. My brother is having dinner now but I _____ .
7. My friends are sending a message via e-mail now but I _____ .

 

Жаттығу №3

Жақшаны ашып, етістіктерді Present Perfect немесе Past Indefinite-ке қойыңыз:

1. We already (to read) this book.
2. The boys know that their mother never (to be) late.
3. I (to see) my teacher today.
4. She (to meet) her last Sunday.
5. He (to meet) his friend two hours ago.
6. I just (to meet) our teacher.
7. Yesterday John and Mary (to search) for a new house.
8. We already (to have) lunch and now we (to be going) to return back to work.
9. My friend (to receive) the diploma this year.
10. He (to receive) the diploma last year.
11. The rain (to stop) an hour ago.
12. The postman (to bring) the letter in the morning today.
13. The postman (to bring) the letter in the morning yesterday.
14. He (to wed) to the good girl this month.
15. He (to wed) to the good girl last month.