Зат есімнің септелуі

Септік жалғау арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.

Падежные окончания — окончания в казахском языке, которые являются следствием склонения существительных.

Падеж Септік Сұрақтар (вопросы) Жалғаулар (окончания) Мысал (пример)
1. Именительный Атау кiм?(кто?), не?(что?) Жалғауы жоқ (Нет окончания) мектеп (школа)
2. Родительный Ілік кiмнiң?(кого?), ненiң?(чего?) -ның/–нің, -дың/-дің, -тың/-тің мектептің(школы)
3. Дательный Барыс кiмге?(кому?), неге?(чему?), қайда?(куда?) -ға/-ге, -қа/-ке, -на/-не, -а/-е мектепке(школе, в школу)
4. Винительный Табыс кiмдi?(кого?), ненi?(что?) -ды/-ді, -ты/-ті, -ны/-ні, -н мектепті(школу)
5. Местный Жатыс кiмде? (у кого?), неде? (на чём? в чём?), қайда?(где?), қашан?(когда?) -да/-де, -та/-те, -нда/-нде мектепте(в школе)
6. Исходный Шығыс кiмнен?(от кого?), неден?(от чего?), қайдан?(от куда?) -дан/-ден, -тан/-тен, -нан/-нен мектептен(из школы)
7. Творительный Көмектес кiммен?(с кем?), немен? (с чем?) -мен, -бен, -пен мектеппен(школой)

 

Пример разбора по падежам (Мысалы):

Ит сөзі (Слово собака)

  1. А.с. (не?) ит. Ит — ең жақсы дос!
  2. І.с. (ненің?) иттіңИттің ойыншығы еденде жатты.
  3. Б.с. (неге?) иткеМен итке сүтті бердім.
  4. Т.с. (нені?) иттіАлексей көршілестік итті жақсы көреді.
  5. Ж.с. (неде?) иттеИтте әдемі бір шүйке жіп бар.
  6. Ш.с. (неден?) иттенМысық ашуын иттен алады.
  7. К.с. (немен?) итпенОл итпен ойнайды.


Отаны сөзі (Слово Родина в 3 лице)

  1. А.с. (несі?) Отаны. Оның Отаны — Қазақстан.
  2. І.с. (несінің?) ОтаныныңОтанының табиғаты тамаша болған.
  3. Б.с. (несіне?) ОтанынаОл өз Отанына ұзақ қызмет етеді.
  4. Т.с. (несін?) ОтанынБорат Отанын жақсы көреді.
  5. Ж.с. (несінде?) ОтанындаОтанында жақсы адамдар тұрады.
  6. Ш.с. (несінен?) ОтанынанӨткен жылда Арман Отанынан кетеді.
  7. К.с. (несімен?) ОтаныменОл Отанымен мақтанады.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *