Мектепті басқарудың әрбір функциясы өзіне тән әдісі, тәсілі және алдында тұрған міндеттерді шешудегі өзінің құралдары бар. Олар жергілікті әдіс деген ат алып, жеке қарастырылады: жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау, педагогикалық талдау және басшылық әдістері.
Жоспарлау әдісі. Басым көпшілік авторлар мектеп және аудандық (қалалық) оқу бөлімдерінің әрқилы жоспарлауға қойылатын талаптар санын анықтайды. Дегенмен мектептануда жоспарлаудың жеткіліксіз жасалғандығы байқалады, кезегінде бұл мектепті басқару жұмысының іс тәжірибесіне жағымсыз әсер жасайды.
Мақсатты бағдарлама тәсілдері. Бұл жоспарлаудың кез келген сапасын көтеруде ең нәтижелі әдіс. Мақсаттық-бағдарлама тәсілі бойынша жоспарлау, алынған мәселені кешенді шешу әржақты қарастырылады. Осы тәсіл арқылы мүмкіндік пен жағдайларды ақылмен пайдаланса, ұжымның бағыты соңғы нәтижеге жетеді.
Үлгілеу. Үлгілеу әдісі жолымен жұмысты жоспарлау үшін мәнінде жобалауға айналады және болашақ педагогикалық жағдайларды, белгілі мақсатқа сәйкес еңбек үрдістерінің болашақ үлгісі өзінен-өзі жасалады.
Үлгілеу әдісі жоспарлауда келесі тәсілдер арқылы жүзеге асырылады: ұжымның болашақ жағдайын оймен көз алдына келтіру(ықылас), жоспарлау кезеңіне қойылған мақсаттан шығады, ұжымда ықпал жасаудың әртүрлілігін құрастыру және қойылған міндеттерге сүйене отырып шаралардың жоспарын жасау, жоспарланған шаралардың күні бұрын ойластырылған нәтижесін жобалау, жақсы варианттарды таңдап алып және шараларды негіздеу. Өздеріңіз көріп отырғандай үлгілеу басқа жоспарлау әдістерімен тығыз байланысты, әсіресе жобалаумен.
Жобалау. Жобалау үрдісі күні бұрын көре білуді көрсетеді, сол немесе басқа объектінің болашағының әрі қарай даму заңдылығын білім негізінде күні бұрын айту. Осы арқылы тек қана келешек жағдай ғана айқындалмайды, сонымен бірге аралық топшылау жүргізіледі, сол арқылы тілеген жағдайына жету жалпы күні бұрын болжанып, жүзеге асырылады (жоба мөлшері).
Күні бұрын жобалау мына кезеңдерден тұрады: мектеп және оны қоршаған ортасының дамуының өткеніне шолу, жоспарлау кезінде ең жатық және ұқсас мүмкіндіктерін және олардың даму бағытын анықтау; жаңа факторге ықпал жасайтын мүмкіндіктерді табу; негізгі өлшемдер бойынша (үлгілеу) варианттар есебі; дәлдігін және дұрыстығын, сондай-ақ жобалаудың негіздігін (верификация) бағалау, аралық есепті анықтау (жету жолын); қолайлы болжауды (шамалауды) таңдап алу және оны жоспарға қосу.
Мектептегі ұйымдастыру әдістері.
Көп жылдық іс-тәжірибені талдау, мектеп және халық ағарту органдарының басшыларының ұйымдастырушылық қызметіндегі озық тәжірибені зерттеуде, мектепті басқару жүйесіндегі ұйымдастырудың мәніне тым тереңірек енгенде бұл қызметтің негізгі әдістері ретінде белгілеуге себепші болды. Осындай үнемі қолданылатын жұмыс тәсілдері: тәртіп белгілеу, мектептерді бөлісу, жетекші нұсқау беру, дәлелдер, басқарушылық және келістіру.