* * *
Өмірдің мәні қайда, сәні қайсы?
Ойлар көп, бірбіріне келер қайшы.
Жауабын бұл сауалдың таппай өткен
Президент, патша, король, хан, қоңтайшы.
* * *
Дүние өтіп жатыр шыр айнала,
Кейде тұнық, ал кейде ылайлана,
Пенде жазған тарихта алалық көп
Жазатын шын тарихты құдай ғана!
* * *
Кім біздің теріс бұрған көшімізді,
Кім біздің ойран қылған есімізді?
Көп сауал жанды қинап, жауап таппай
Алушы ек қу арақтан өшімізді!
* * *
Алданып пенделіктің базарына,
Жетем деп бұдан да өткен ғажабына,
Бірбірін басыпжаншып, жанталасып
Адамзат асыға ма ажалына?!
* * *
Тартылып жатыр мөлдір бұлақтар да,
Сөнуде жанбай жатып шырақтар да,
Тыңдайтын елдің мұңын құлақ бар ма,
Құлақ болса, құлақта ұят бар ма?!
* * *
Әйтеуір сөзім бар деп таңдайыңда,
Жығылма жаман ниет ыңғайына,
Біреудің тағдырына билік айтпа,
Кім біледі, не жазғанын маңдайыңа?!
* * *
Кей адам кеуде қағып еліреді,
Парықсыз өмір жайлы не біледі?
Өзгені қырамжоям дегендердің
Өзінің қабырғасы сөгіледі.
Әлемді жаман сөзбен улағандар
Сол уға бір күні өзі көміледі.
Мейманасы асқанға бір тосқан бар,
Бір күні ақтарылып, төгіледі.
Біреулер бір заманда біз түгілі
Мұхаңды да боқтаған көрінеді.
Сонда Мұхаң кемеңгер
Боқтаған әлгі кісінің
Қарап тұрып көзіне,
Жаман сөзден жиреніп
Безінгені сезіле:
«Маған дегеніңнің барлығы
Өзіңе, – депті, – өзіңе!»
* * *
Кей сөздің несі жақсы, несі күлкі,
Сөз дейтін көңіл аулар қызыл түлкі.
Мәз болып неменеге күлеміз деп
Бірауық ойланса ғой қазақ жұрты.
Табалап бірінбірі көп күлгеннен
Бұзылып жатқан жоқ па елдің шырқы?
Құзғындай өртке шөпшек тастайтұғын
Қоздырар араздықты сөздің құрты!
* * *
Біреу жүр басын бұлдап, сөзін сатып,
Жалпақтап біреулер жүр көзін сатып,
Базардың бөзін сатқан мың есе артық,
Жүргеннен әр жерде бір өзін сатып!
* * *
Билік пен байлық үшін жанталасып,
Жалғасып жең ұшынан, қалталасып,
Не мұратқа жетпекші адам ұлы
Аяусыз бірбірімен балталасып!?
* * *
Адамзат неге сонша әлі күнге
Бомба мен оқтың үнін күй қылады,
Зарлаған сәбилер мен ана даусы
Тоқтатар ма қанішер миғұланы?
Кең дүниеге сыйыса алмай жүргендерді
Қара жер қойынына сыйдырады,
Тірісінде тілгілеп жүректерін
Өлген соң жылы сөзін сый қылады.
Оқтан ауыр тиетін жаман сөзбен
Талайлар бірінбірі ұрғылады,
Жан шуағын аңсаумен өтті ме деп
Ойлаймын ерте кеткен құрбыларды,
Жер астына асықпай, жер бетіне
Сыйласып, сыйыссақ біз неғылады?!
* * *
Жынданып жатқан дүние
Жырыңа сенің қарамас,
Кесапат, кесір қаптаса
Кемеңгер қорғап қала алмас,
Иманы кәміл ерлерді
Азғырып дұшпан ала алмас!
* * *
Жеп алып, ел байлығын ішіп алып,
Ағалар, қандай күйге ұшырадық?
Халыққа дұрыс жолмен жүр дейсіңдер
Өздерің теріс жолға түсіп алып?!
* * *
Ақын әуре патшаны түзеймін деп,
Патша әуре ақын сөзін күзеймін деп,
Адамзат адасуда арпалысып
Әрқайсы өзінше жөн іздеймін деп!
* * *
Болғанда Абай бөлек, Жамбыл бөлек,
Қазаққа ол да керек, бұл да керек,
Алалап, аруақтарды салғастыру
Ағайын, ойлаңдаршы, кімге керек?!
* * *
Жаман сөз жараса ма азаматқа,
Жағар ма сөз ұғатын жамағатқа?
Қазақтың бір тамаша алданышы
Айтысты айналдырма балағатқа!
* * *
Байлықтан, бағландықтан ақыл артық,
Не пайда жүргендерден босқа шалқып?
Тымықта кемесінген дөңбектерің
Жел соқса бетбетіне кетер қалқып.
Әр жерде бір бықсыған кей еркектен
Үндемей шай қайнатқан қатын артық!
* * *
Ерім деп еліжұртың мақтайтындай,
Есінде келер ұрпақ сақтайтындай,
Ей, бауырым, не бітірдің бұл дүниеде
Атыңды адам дейтін ақтайтындай!
* * *
Кісі көп жалтжұлт еткен, сырты көркем,
Мәзмәйрам жүргеніне елтеңселтең.
Безіп кеткің келеді айдалаға
Айналаңнан кемшілік тере берсең.
Жаныңа нұр толмай ма адамдардың
Бір тәуір сөзін естіп, ісін көрсең,
Аққарасы аралас, арпалысқан
Адамдарды қайтесің, түсінбесең?
Бір құдірет қойған соң тұтастырып,
Тірлікте береке жоқ, ізгілікке
Қуанып, кемшілікті кешірмесең!
* * *
Қойсаңшы енді, құр босқа күйіппіспей,
Күйіппісу кісіге сүйікті істей.
Опынғаннан не пайда от басында,
Қия жерде қылыштай қиып түспей!
* * *
Еліңе қандай еңбегің,
Алғаның мен бергенің?
Алғаннан берген аспаса
Кеудеңді босқа кермегін!
* * *
Сен емессің бұл өмірдің өлшемі,
Әркімнің де бар межелі мөлшері,
Дүйім жұртқа беретіндей төрелік
Таразы ғып қойып па еді ел сені?!
* * *
Төрелік айта көрме
Біреудің өміріне,
Әркімнің патшалығы
Өзінің көңілінде.
Разы боп әдебіңе
Иілер сәлеміңе,
Өзіңдей өзгелер де
Сүйінер әдеміге,
Әр адам өзі патша
Өзінің әлемінде.
* * *
Шарайналы кеудеге
Шағалалы көл сыяр,
Дулығалы ерлерге
Дуылдаған ел сыяр.
Кемел ойлы ерлерге
Кемеңгерлік жөн сыяр,
Кердеңдеген кеудеге
Мен, меннен өзге не сыяр?!
* * *
Қазақтың жаны
Не деген сірі?
Сабайды келіп
Екінің бірі.
Қаншама ғасыр
Қамшылап жатыр,
Қазақтың жаны
Әлі де тірі!
* * *
Дейсіңдер қазақ қандай, қазақ қандай,
Қазақтың қандайлығын білген жандай.
Тимеңдер бар халыққа сондайсың деп
Ішінде болғанымен андаймындай!
* * *
Амал не, жетесіз де, жетелі ер де
Мәз болар бірінбірі кекегенге,
Өзіңнің бауырыңды мұқай бермей
Бұрылып көзіңді сал бөтен елге,
Көппе сөз кімге дәрі, еңбегіңмен
Не жетсін парызыңды өтегенге!
* * *
Басында бәйтеректің бір жұмыртқа,
Көрінген күндік жерден күллі жұртқа.
Аялап жеңіл жұмсақ қанатымен
Жанынан жанай өтіп жүрді бұлт та!
* * *
Біз үшін бәрін берген бабаларым,
Қазбалап, ала берме мазаларын.
Бабалар бейітінде тыныш жатса,
Бесікте тыныш ұйықтар балаларың!
* * *
Танығаны жапырақ
Түйенікі ақылақ.
Жапыраққа алданып
Түптамырды ұмытқан
Түйеден де ақымақ!
* * *
Күннен шуақ аламыз, жерден қуат,
Тасқа қына бітеді, көлге құрақ.
Жаратылып жан біткен жақсылықтан
Жан сарайын ашады мөлдір бұлақ…
… Жамандық у жаяды неге бірақ?
* * *
Мөлдірді лайлап, қайнатып сорды,
Сеңгірді жайғап, жайратып жерді,
Өндірді байлап, өлімге айдап,
Мақсаттың бәрі май қатық болды,
Асылық қылып, атылып айға,
Барасың адам, асығып қайда?!
* * *
Аяншақтарды мұң буып,
Қояншықтарды жын буып,
Құйындай соғып, құтыртып
Өмір мұхит шегіне
Барады бізді кім қуып?!
* * *
Көркем ойға керегі не кестенің?
Кімге дәрі күйінгенің, бөскенің?
Кемеңгердің күпісіне кіріп ап
Күрең суды күрпілдетіп ескенің?!
* * *
Өзенді бойлап өлкені кезгім келеді,
Мекен ғып біраз қауырсын қанат кемені.
Ақша бұлттарға орана кетіп кейкейде,
Мұхитқа барып мұңымды шаққым келеді!